![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[SŁOWNIK POLSZCZYZNY XVI WIEKU]](/static/img/spxvi-logo.jpg){kind=logo}
| « Poprzednie hasło: OZYWAĆ | Następne hasło: OŹDRZAŁY » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
OZYWAĆ SIĘ (81) vb impf
sie (58), się (23).
o oraz a jasne.
| inf | ozywać się | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| indicativus | |||||||
| praes | |||||||
| sg | pl | ||||||
| 1 | ozywåm się | ozywåmy się | |||||
| 2 | ozywåsz się | ozywåcie się | |||||
| 3 | ozywå się | ozywają się | |||||
| praet | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 3 | m | ozywåł się | m pers | ozywali się |
| n | subst | ozywały się | ||
| fut | ||||
|---|---|---|---|---|
| sg | pl | |||
| 3 | m | m pers | będą się ozywać | |
| n | będzie się ozywało | subst | będą się ozywać, będą się ozywały | |
| imperativus | ||
|---|---|---|
| sg | pl | |
| 1 | ozywåjmy się | |
| 3 | niech się ozywå | |
| conditionalis | ||
|---|---|---|
| sg | ||
| 3 | n | by się ozywało |
inf ozywać się (10). ◊ praes 1 sg ozywåm się (1). ◊ 2 sg ozywåsz się (3). ◊ 3 sg ozywå się (34). ◊ 1 pl ozywåmy się (5). ◊ 2 pl ozywåcie się (3). ◊ 3 pl ozywają się (11). ◊ praet 3 sg m ozywåł się (2). ◊ 3 pl m pers ozywali się (3). subst ozywały się (1). ◊ fut 3 sg n będzie się ozywało (1). ◊ 3 pl m pers będą się ozywać (1). subst będą się ozywać (1), będą się ozywały (1) KlonŻal (1:1). ◊ imp 3 sg niech się ozywå (1). ◊ 1 pl ozywåjmy się (1). ◊ con 3 sg n by się ozywało (1). ◊ part praes act ozywając się (1).
Sł stp brak, Cn notuje, Linde także XVII w. s.v. odezwać się.
- 1. Mówić, występować w jakiejś sprawie, zabierać głos, wyrażać opinię (o człowieku i Bogu)
(73)
- W przen (1)
- Przen: O brzuchu człowieka: wydawać odgłosy (1)
- α. Przemawiać w sposób nadprzyrodzony (o Bogu) (7)
- a. Odpowiadać (12)
- b. Nazywać siebie, przedstawiać się, podawać się za kogoś
(21)
- αα. Podawać się fałszywie za kogoś
(4)
- W przen (1)
- ββ. [Nosić imię własne]
- αα. Podawać się fałszywie za kogoś
(4)
- c. Upominać się o coś (1)
- d. Zgłaszać się, dawać znać o sobie z powołaniem się na czyjś autorytet, przyznawać się do kogoś, czegoś
(25)
- W przen (1)
- 2. O głosach ptaków (2)
- 3. O dźwiękach instrumentów muzycznych (2)
- 4. O zjawisku echa (4)
ozywać się kim (1): BudBib Is 3/9 cf W przen.
ozywać się w kim (1): SkarKaz 578b cf Szereg.
W połączeniu tautologicznym z part praes act „mieniąc” (1): Ale ſie tam ozywa ieden miedzy wami/ Mieniąc/ iſz goſpodarſtwo Polſkę zbogaciło KochSat A3.
ozywać się komu (6): RejAp 16; Obácżże ſie thedy moiá miła owiecżko obácż/ á náſłuchaway z dáleká gdzyeć ſie ozywa ten Pan twoy/ á zábiegay/ á ſłuchay ſwiętego głoſu iego RejPos 169, 168v, 285v, 286v [2 r.].
ozywać się w czym (2): ieſliże wdzyęcżnie prziymieſz w ſerce ſwoie to ſwięte vpominánie iego á obiáwienie y ozwánie iego/ iżći ſie vſtáwicżnie ozywa w ſwiętych ſłowiech á w ſwiętych náukach ſwoich RejPos 285v, 286v.
W połączeniu tautologicznym z part praes act „mowiąc” (2): Oto pátrzay ktho ſie temu Apoſtołowi ozywáć racży/ mowiąc RejAp 16; RejPos 168v.
ozywać się komu (1): KSiądz ná rezurekcią żaká nowotnego/ Vbrał miáſto Anyołá/ do grobu onego/ Co mu ſie miał ozywáć/ á ſam Márią był RejFig Dd6v.
ożywać się komu (9): Iż Pan iáwnie z nimi mawiał/ iż ſie im ozywał/ iż Anyoły ſwoie poſyłał ná poſługi ich RejAp 10v; Dáley dokłádáć thu Pan ieſzcże racży/ iáko ſie káżdemu miłośćiwie záwżdy ożywáć racży/ kto go kolwiek záwoła á vciecże ſie do ſwięthego miłoſierdzia iego RejAp 195, 195, Ee4v; RejPos 267, 284v [2 r.], 285 [2 r.].
ozywać się być kim (9): LubPs A4v, A5v, aa6 marg; Wy ſię być ludem Bożym wſzyſcy ozywaćie/ Staniſłáwá ſwiętego zá Pátroná maćie. Prot A2v; RejAp 21; RejPos 54, 88; Gdy iuż wiemy iż ieſt ták miłoſierny á ták dobrotliwy/ á iż ſie Oycem náſzym miłośćiwym być ozywa/ wołaymyſz do niego iáko do dobrotliwego oyczá ſwego RejZwierc 10v; WerGośc 261.
ozywać się do czego (1): Gdyż iáko żywo nigdy thám rządu nie bywa/ Gdzye ſie więc wiele pánow do cżego ozywa. RejWiz 114.
ozywać się z czym (1): Niech ſye tu nikt z pánſtwem nie ozywa/ Ani z námi powagi vżywa KochPieś 23.
ozywać się komu (1): Y wy/ których piſczałki łágodné ſłucháią/ Y wy/ którym ſię ſtrony głośné ozywáią/ Wſzyſcy Rádźiwiłowi Cnému gwóli grayćie KochEpit A2v.
ozywać się komu (1): Rozmowcy/ Bátrách Poetá [...], ktoremu odpowiáda Echo to ieſt Dźwięk leśny/ ow co ſię wołáiącemu w leśie/ á zwłaſzcżá wiecżor álbo po rośie ozywa. KlonŻal E3.
ozywać się czemu (1): Iuż ſię lutniey nie będą láſy ozywáły. KlonŻal A4.
»ozywają się opoki« (1): Pokiż ſię będą ozywáć te opoki y ty. (–) Póki y ty. KlonŻal E3v.
Synonimy: 1. mowić, wołać; a. odpowiadać; b. mianować się, nazywać się; d. mienić; 4. odpowiadać.
Formacje współrdzenne cf ZWAĆ.
EW