[zaloguj się]
[pdf]

PARSKAĆ (4) vb impf

pår- (3) SienLek, RejZwierc, Klon Wor, par- (1) Mącz; drugie a jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 parskåm
3 pårskå pårskają
praet
sg
3 m pårskåł
fut
sg
3 n będzie parskać
imperativus
sg
2 pårskåj

praes 1 sg parskåm (1). ◊ [3 sg pårskå. ◊ 3 pl pårskają.] ◊ praet 3 sg m pårskåł (1). ◊ [fut 3 sg n będzie parskać.] ◊ imp 2 sg pårskåj (1). ◊ part praes act pårskając (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI – XVII (z Cn) – XVIII w. s.v. parsknąć.

1. Kichać, prychać; krztusić się; sternuere Mącz, Cn; sternutamentis quati, sternutare Cn (3): Sternuo, Kicham/ párskam. Mącz 415a; [qui ignem sulphureum ex ore et naribus evomentes {(parſkayą)} [możliwa też lekcja: parskający] Glosy II nr 30/10].

parskać czym (1): Vćiekł ſię [Kakus, syn Wulkana] do fortelow y do ſztuk Oycowſkich: [...] Parſkał dymem y ogniem KlonWor 24.

W porównaniu (1): Abowiem thu do cżáſu ſiedzimy iáko w iákim dymie parſkáiąc/ [...] á tego nie bacżymy iż y z dymu wyniść muśimy RejZwierc 81v.

[Przen: błądzą pánowie bárzo/ [...] iże tym którzy nie ſą záſłużeni y nie ſą godni/ wielkié zapłáty dáią/ [...] á zátym téż godnému niczego ſie niechce. [...] więc niegodni górę wylátuią/ á godni gdźieś w dymie parſkáią. CerGór 121.]
2. Pryskać, opryskiwać (1):
Zwrot: »[w co] wodą parskać« (1): warz ruthę á daway onę iuchę pić/ á w nozdrzé mu [koniowi] oną wodą parſkay. SienLek 191.
3. [Dyszeć, ziać; przen [czym]: A Száweł parſkáiąc ieſzcze groźbámi y mordérſtwem [spirans minarum et caedis] przećiw vcznióm Páńſkim: przyſzedł do Nawysſzégo kápłaná WujBib Act 9/1 (Linde).]
4. [O wodzie w zetknięciu z ogniem: syczeć i gwałtownie parować; sternere, stridere Cn: Weźmi náśienia trzy gárśći/ [...] przyday záś winá y oliwy [...]/ á day wrzeć áż do wywrzenia winá wſzyſtkiego. Co chceſzli poznáć/ muśiſz nieco ná ogień wrzućić/ á gdy niebędzie párſkáć/ tedy bácż żeć iuż doſyć ma SienHerb 559 (Linde), 497b.]

Synonimy: 1. kichać; 3. dychać.

Formacje wspólrdzenne: wyparskać; parsnąć.

Cf [PARSKAJĄCY], PARSKANIE

ZCh