[zaloguj się]
[pdf]

PASIENIE (25) sb n

pasienie (25), [paszenie].

a oraz pierwsze e jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N pasienie
G pasieniå
D pasieniu
A pasieni(e)
I pasieni(e)m
L pasieniu

sg N pasienie (3); -é (1), -(e) (2). ◊ G pasieniå (10); -å (7), -(a) (3). ◊ D pasieniu (4). ◊ A pasieni(e) (4). ◊ I pasieni(e)m (1). ◊ L pasieniu (3).

Sł stp, Cn notuje, Linde bez cytatu.

I. Rzeczownik od „3. paść”; pabulatio, pastio Cn (24):
1. Pilnowanie, doglądanie trzody na pastwisku (23): częſtokroć [pasterz] ſam przy páſyeniu bywa. GroicPorz x2v.

pasienie czego (żywotne) (4): BielSpr 27v; [Gorski dał wolarzowi w Chelmczach od paszenia wołów 1 [floren] InwBiskWłocł 1582/64]. Cf Wyrażenie.

Wyrażenie: »pasienie bydł(a), dobytka« (2:1): A na poliv ktorzi budi miely ſobye dla pasyenia bidl swoych poddany naschi tam wzyetho ſtho y pyecz czyeſſyath poglowya bidla. LibLeg 11/89, 11/63v; Abel [...] około páſienia dobytká ſie obierał BielKron 2v.
Przen: Władza, rządzenie (15): iż tu przez páſyenye nic ſye inego nye rozumye/ [...] yedno rządzenye Bo iżebyś chćyał przez páſyenye/ karmyenye álbo vczenye rozumyeć/ nye byłći Dawid miſtrzem á vczyćielem/ áni też ſſáfárzem álbo obrocznym/ ále rzędźićyelem á krolem żydowſkim. KromRozm III H4-H4v.
a) Zwierzchnictwo, piecza nad wiernymi [w tym: o św. Piotrze (5)] (13): thák Zbáwićiel náſz Piotrá wſzytkich wiernych głową y Páſterzem poſtáwił/ gdy mu owce ſwoie ku páśieniu [...] porucżył WujJud 124v, 136v; SkarJedn 33; [św. Paweł] pracę y robotę ſwoię/ ktorą około zborow páńſkich podeymował/ w liśćie do Korintcżykow/ páśieniem názywa NiemObr 39.

pasienie kogo (7): Nápomina tedy biſkupy y przełożone duchowne/ áby wſzytkę trzodę Páńſką pilnie páśli: ále w páśieniu świeckich/ ſzkárádego ſię zyſku wiárowáli: á w rządzeniu duchownym/ áby ſię ſtrzegli chćiwośći pánowánia. WujNT 807. Cf Wyrażenia.

pasienie czyje [G sb i pron] (2): iż páſyenye przełożonych duchownych/ nic inego nye yeſt yedno rządzenye. KromRozm III H4v; CzechRozm 111.

Wyrażenia: »pasienie Chrystusowej trzody, stadka Chrystusowego« (1:1): CzechRozm 249v; Lecż ieśli [wywodzi się słowo papież] od páśienia Chriſtuſowey trzody? krzywdę mu [Chrystusowi] ná tym cżynią: bo bez wielkiey ſzkody/ nie páſł ten [papież] Chriſtuſowych pokornych owiecżek będąc ſyn zátrácenia y grzechu cżłowiecżek CzechEp 425.

»pasienie owiec, baranow« (3:1): Pyotrowi gdi zwirzchnoſć á władza wſſyſtká około páſyenya owyec podána yeſt [...] KromRozm III M8; SkarŻyw 601; CzechEp 332; NiemObr 28.

Szeregi: »pasienie i (a) rządzenie« (2): Cżyniąc iednych Apoſtoły/ [...] inſzych Páſterzmi y Náucżyćielámi: Stárſzymi/ [...] Pomocnikámi y inſzymi Vrzędnikámi: ku páſieniu y rządzeniu z ochotą ſtadká Chriſtuſowego CzechRozm 249v; WujNT 807.

»pasienie a sprawowanie« (1): Pewna rzecż tedy/ iſz [...] páśienie [przez św. Piotra] á ſpráwowánie Báránow/ to ieſt/ przełożonych/ miedzy ktoremi byli Apoſtołowie/ [...] nie ták było potrzebne zá cżáſow Piotrá S. iáko zá cżáſow roſtącego kośćiołá/ y nie ták doſkonáłych przełożonych kośćielnych. SkarŻyw 601.

a. Trzymanie trzody na pastwisku, wypas (3): Pascuus Quod pastui aptum est – Dobri do paſienia. Calep 760a; popráwy trzebá o czáśiéch zámierzonych wolnégo páśienia. SarnStat 1278; [y zecz ony vczynyly ſkody panv bythgoſkyemv wleſzyech, wrąbanyv, wbranyv wlowyenyv ſwyerzyny y theſz wpaſzyenyv ZapWpolActCon b.r. 122/15].
Wyrażenie: »pasienie bydła« (1): Zakon y poddáni iego vſtępuiąc ku górze [tej rzeki] ná półmile/ á zſtępuiąc nádół tákże ná półmile/ y ku Króleſtwu półmile dla páśienia bydłá którégokolwiek [pro pascuis pecorum et pecudum quorumcumque JanStat 849] [...]/ niech máią wolné vżywánié SarnStat 1073.
2. Karmienie, dawanie jeść (1): Pastio – Paſienię, karmienie. Calep 760a.
II. Rzeczownik od „paść się”; jedzenie, tuczenie się; przen [z czego] (1): Ieſli Pápą od paſzey/ ábo od páśienia? [...] názwány ieſt kśiądz Rzymſki? dobrze ieſt názwány. Bo ſię páśie z wiela paſz CzechEp 425.

Synonimy: II. jedzenie, pożywanie.

Cf 3. PAŚĆ, PAŚĆ SIĘ

ZCh