[zaloguj się]
[pdf]

PASTWIĆ SIĘ (22) vb impf

pastwić się (22), [pastwić, pacwić się [w znacz. 2.]].

sie (16), się (6)

W inf -a- (3) RejPos, RejZwierc, GórnTroas, -å- (1) KochPs. W pozostałych formach -å- (15), -a- (1); -å- : -a- RejPos (2:1).

Fleksja
inf pastwić się
indicativus
praes
sg pl
1 påstwię
2 påstwisz się
3 påstwi się påstwią się
praet
sg pl
2 m m pers -ście się pastwili
3 m påstwił się m pers påstwili się
fut
pl
3 m pers påstwić się będą
imperativus
pl
2 påstwcie się
conditionalis
sg pl
3 m by się påstwił m pers by się påcwili
f by się påstwiła m an

inf pastwić się (3). ◊ praes [1 sg påstwię. ◊ 2 sg påstwisz się.] ◊ 3 sg påstwi się (5). ◊ 3 pl påstwią się (3). ◊ praet 3 sg m påstwił się (1). ◊ [2 pl m pers -ście się pastwili.] ◊ 3 pl m pers påstwili się (2). ◊ fut 3 pl m pers påstwić się będą (1). ◊ imp 2 pl påstwcie się (1). ◊ con 3 sg m by się påstwił (2). ◊ 3 sg f by się påstwiła (1). ◊ [con 3 pl m pers by się påcwili.] ◊ part praes act påstwiąc się (3).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVI(XVIII) – XVII w.

1. Karmić się, żywić się, paść się (o zwierzętach) (5): Któryby ná páſtérzá/ źwiérz ſie/ ſwégo ſádźił/ [...] A ſnać y źle mu myślił? owſzem czuły kędy Páſtérz ſkaże/ náſkoczą y paſtwią ſie tędy. GosłCast 66; [páſtwiąc śię [gęsi] y gnoiem ſwym bárzo ogrodom ſzkodzą Cresc 1571 578; páſtwię/ pabulor. Volck Qqq2].

pastwić się czym (1): DVdek ieſt ptak [...] ſmrodliwy á plugawy/ bo [...] ſmierdzączem ſie gnoiem paſtwi. FalZioł IV 26c; [BielawMyśl E2].

Przen (3):

pastwić się czym (1): Czym ſie ſtroſkána myśl raz hoynie nápoiłá Obrokiem tym/ tym prágnie by ſie niepaſtwiłá. GosłCast 48.

pastwić się nad czym (2): A coż to ſą zá ptacy powietrzni? Nicći inſzego iedno oni ſprzećiwnicy náſzy [...]. A ćić to máią być náſyceni á vcieſzeni paſtwiąc ſie nád śćirwy tymi RejAp 164v; RejPos 26lv.

[Zwrot: »krwią się pastwić«: Jużem to pokazał, M. Krolu, jako się ci ludzie, ktorzy wychodzą z jedności kościelnej, radzi krwią chrześciańską pastwią. KuczbPrzestr 82.]
Szereg: »tuczyć się a pastwić« (1): Tu iuż zrozumiey ieſliżeć dziś tákowych ná ſwiecie páſterzow po wſzythkich ſtronach nie pełno/ ktorzy ſie iedno tucżą á paſtwią nád trzodą Páńſką/ vkázuiąc gdzye indzyey Kryſtuſá. RejPos 26lv.
2. Postępować z kimś okrutnie, znęcać się nad kimś; debacchari (de)saevire, crudelitatem a. iracundiam exercere, grassari, insanire, crudelitate lacerare, saturare crudelitatem Cn [w tym: nad kim (13), nad czym (1)] (17): RejKup bb3v; LubPs N5v; A ten/ iáko cżłowiek zá żalem ſwym rozgniewány/ paſtwił ſie iáko naybárziey mogł nád nieborakiem przez wſzytkę drogę: á przypłynąwſzy do Bárbáriey/ vmyſlił go trzymáć w ſrogim/ á okrutnym więzieniu áż do ſmierći. GórnDworz Y7v; áby cżárt okrutny [...] nie paſtwił ſie nád ciáłem y nád duſzą twoią RejPos 168, [249]; RejZwierc 261; KochPs 110; SkarŻyw 189; CzechEp 26; GórnRozm D; Nieprzerodzone polá ſpuſtoſzone: Domy vcżćiwe ſtoią wyłupione: Paſtwi ſie kto chce/ y nád niewinnemi GrochKal 28; GórnTroas 43; LatHar 179, 291; KlonWor 26; [Thákże duſzę iey [św. Katarzyny] Anyołowie do niebá doprowádlili [!]/ á ciáło też ná gorę Syná pogrześć zánieſli/ żeby ſie thám nád nim nie pacwili Pogánie GilPos 304v, 87, 179, 256v, 270].

[pastwić się czym: A ſnadź y w onych trupiech z grobow dobytych cośćie ſię nimi w Krákowie páſtwili/ Ruſzyłá was miłość á nádźieiá o ich polepſzeniu. Respons E3.]

Szereg: »mścić się a pastwić się« (1): [nędzny człowiek] záwżdy chodzi gárdząc miłoſierdzyem Páná ſwego: á mſzcżąc á páſtwiąc ſie nád nędznieyſzym bliźnim ſwoim. RejPos [249].
W przen (1): Nu ręce/ [...] nie próznuyćie/ Paſtwćie ſie GórnTroas 13.

Formacje współrdzenne cf 3. PAŚĆ.

Cf PASTWIĄCY SIĘ, PASTWIENIE SIĘ

LWil