[zaloguj się]
[pdf]

PIĄTNOWAĆ (11) vb impf

a jasne; o prawdopodobnie jasne (tak w -ować).

Fleksja
inf piątnować
indicativus
praes
sg pl
1 piątnuję
3 piątnuje piątnują

inf piątnować (5). ◊ praes 1 sg piątnuję (2). ◊ 3 sg piątnuje (1). ◊ 3 pl piątnują (2). ◊ impers plusq piątnowåno było (1).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w.

Znaczyć (głównie o wypalaniu znaku właściciela na skórze zwierzęcia); dignorare, inurere (notas) Calep, Cn; imponere a. incorporare notas, inscribere, litterare, signum imponere a. imprimere Cn (11): Inuro – Piatnuią, wipaliewąm Calep 561a, 323b.

piątnować co na czym (2): piątnowáć/ znákowáć/ ſtádá ná vdźie/ inſzy dobytek wſzyſtek ná práwym vchu GostGosp 72, 114.

piątnować czym [= narzędzie] (1): Mącz 43a cf »cechować, piątnować«.

Szeregi: »cechować, piątnować« (1): Cauterium, żelázna cechá/ którą roſpaliwſzi cechuyą. Piątnuyą/ Piątno. Mącz 43a.

»piątnować, (i) znakować« (3): Gdy piątnuią y znákuią/ ſkory wedle znákow odbieráć GostGosp 114, 72, 114.

Przen [co czym] (2): Zacna rzecz byłá Okſza/ ále onemu/ ktorego dźielność naprzód tą Okſzą piątnowano było OrzRozm Q.
a) W znaczeniu negatywnym: określać jako haniebne [co czym = jako jakie] (1):

W przeciwstawieniu: »zdobić ... piątnować« (1): ktory [cenzor] ſpráwy/ obycżaie/ poſtępki/ ſłużby/ y zaſługi przećiwko Rzecżypoſp. wſzech Rzymian vznawáć y one ábo cżćią/ y pożytkiem zdobić/ álbo bezeceńſtwem piątnowáć był powinien GórnDworz R2v.

a. O osobach [kogo] (3):

piątnować czym (1): GliczKsiąż B4v cf Szereg.

Szereg: »piątnować a kresić« (1): Przy dworze tedy zwykły też chłopyętá ludzye nyepewnego oycá krętą [lege: krętą = kredą] pyątnowáć á kreſić/ wyrządzáiąc im to/ iż oni máyą zawſſe ten Herb s ſobą noſić GliczKsiąż B4v.
Przen: W odniesieniu do bestii z Apokalipsy św. Jana (2): Słyſzeliſmy też iáko ie [bestyja swoje naśladowce] piątnuie/ y co iey zá to powinni. RejAp 117v.
Szereg: »cechować albo piątnować« (1): Támże Duch ſwięty opowiáda/ iáko tá Beſtia dwurogáta miáłá cechowáć álbo piątnowáć náſłádowce álbo pochlebniki ſwoie RejAp BB3v.

Synonimy: cechować, oznaczać, pryskować, znaczyć, znakować, znamionować.

Formacje współrdzenne: napiątnować, popiątnować, spiątnować.

Cf PIĄTNOWANIE, PIĄTNOWANY

LW