[zaloguj się]
[pdf]

PITY (154) part praet pass impf

pity (122), pit (3), pity a. pit (29).

Fleksja
sg
mNpity, pit fNpitå, pit(a) nNpit(e), pito
Gpit(e)go G G
Ipitym Ipitą I
Lpitym L L
pl
N subst pit(e)

sg m N pity (62), pit (1); ~ (attrib) pity (53); ~ (praed) pity (5), pit (1) Mącz. ◊ G pit(e)go (1). ◊ I pitym (7). ◊ L pitym (3). ◊ f N (attrib) pitå (1), pit(a) (29). ◊ I pitą (1). ◊ n N pit(e) (41), pito (2); ~ (attrib) -(e) (39); ~ (praed) -(e) FalZioł (2), -o Mącz (2). ◊ pl N subst pit(e) (6).

Składnia dopełnienia sprawcy: pity od kogo (2).

Sł stp brak, Cn notuje; poza tym s.v. miod pity, Linde XVII(XVII1) – XVIII w.

I. W funkcji właściwej: spożywany (o płynie); potatus, potus Mącz (132): [bylica] warzona s kwiatkami centurzijey á pita od niemocznego/ lecży żołtą chorobę. FalZioł I 9a, I 10b, 19a [3 r.], 36b, 36d, 38b (49); Vino miernie przyięthe rozum oſtrzy, ale nie miernie pite rozum y zdrowie kazi. BielŻyw 169; Potor (potus sum passivum) Bywam pit. Mącz 316a; Quo plus sunt potae plus sitiuntur aquae, Im więcey wody ſą pite/ to yeſt ym kto więcey wody piye/ tym więcey prágnie. Mącz 316b, 316a [2 r.]; Ekklezyáſtes znáć dáie temi ſłowy o tym [Vulg Eccli 31/39]: Gorzkość ieſt duſzy wino zbytnie pite. WerGośc 213, 228, 260.

pity z czym (62): Krew oſlowa z winem pitha, zimniczy vſtawicżney dobra/ trzy albo cżterzy kropie wpuſciwſzy. FalZioł IV 4d; Też łayno żaięcże [!] z ciepłem winem pite/ dziwnie kłocie wfzelkie z ielit oddala. FalZioł V 85v; paznokty z prawey łapy z cżymkolwiek pite po troſzcze/ każdą gorącżkę lecżą FalZioł V 90, I 4c, 5b, 6a, 6d, 14a (62).

pity w czym (6): Popioł they ſkory w winie pithy: vpławy niewieſcie zaſtanawia FalZioł III 18d, I 65a, 79c, 87d, 89c, V 85v.

W charakterystycznych połączeniach: pita(-e, -y) krew, mleko, piwo, polewka, sok (18), syropek, uryna, wino (12), woda (7), wodka (2); pity z miodem (2), z miodową brzeczką, z mlekiem, z octem (a. trochą octu) (3), z oliwą, z sokiem, z sytą, z winem (33), z wodą (5), z wodką (14); pity w czymkolwiek, w tyzannie, w winie (4); pity na czczo (8), w kielko godzin przed [czym], przed kwartaną (3), w mor, na noc (3), przy porodzeniu, po ranu (13); pity często (3), przez [ile] dni (3), kielko razow (2), niemiernie, przez [ile] razy, po troszce, zbytnie (3).

Wyrażenie: »ciepło pity« [szyk 9:3] (12): kmin kramny z ocztem zagrzawfzy: ciepło pity/ ſtanowi ſzcżkawkę. FalZioł V 83v, I 36b, 36d, 49c [2 r.], 54a, 99d (12).
II. W funkcji przymiotnika: przeznaczony, zdatny do picia, pitny; poculentus Mącz, Cn; potabilis Mącz; potulentus Cn (22): Poculentus, Pity/ co zwłaſzczá może być pito. Mącz 307c, 316b [2 r.].
Zestawienie: »miod pity« = napój alkoholowy powstały przez fermentację roztworu wodnego miodu; aqua mulsa Murm, Mącz; hydromeli Murm, Mącz, Calep, Cn; melicraton Mącz, Calep, Cn; melina Cn [szyk 12:6] (18): Murm 164; Ten proch ieſt barzo vżytecżny z białem winem albo z miodem pitym FalZioł V 84v; Dobrze też pić miod pithy dobri rano y wiecżor iedną ſkleniczę FalZioł 94v, I 37b, 38b, 55c, 121c, 121d (11); Hydromeli, Pity miód/ Troynik. lipiec. Mącz 160b, 214b, 235d; SienLek 61v; Calep 493a, 649a.

Synonim: II. »miod pity«: klaret.

Cf NIEPITY, PIĆ, PIJALNY, PITNY

JBi