[zaloguj się]
[pdf]

POCIESZYĆ SIĘ (27) vb pf

sie (18), się (9).

o oraz e jasne.

Fleksja
inf pocieszyć się
praet
sg pl
1 m m pers pocieszyli(s)my się
3 m pocieszył się, by był pocieszył się m pers
conditionalis
sg pl
3 m by się pocieszył m pers by się pocieszyli

inf pocieszyć się (8). ◊ fut 1 sg pocieszę się (1). ◊ 3 sg pocieszy się (6). ◊ 1 pl pociesz(e)my się (1). ◊ praet 3 sg m pocieszył się (5). ◊ 1 pl m pers pocieszyli(s)my się (1). ◊ con 3 sg m by się pocieszył (1). ◊ 3 pl m pers by się pocieszyli (2). ◊ praet 3 sg m by był pocieszył się (1). ◊ part praet act pocieszywszy się (1).

Sł stp, Cn, Linde brak.

1. Doznać ulgi, ukojenia w smutku lub innej przykrości, nabrać otuchy, odzyskać nadzieję; też: powetować sobie; consolari Vulg (16): BierEz C4; Modlitwá korzącego ſie/ obłoki przeniknie: á dokąd ſie nieprzybliży/ nie poćieſſy ſie Leop Eccli 35/21; CzechEp 4.

pocieszyć się z czego (3): Leop Ez 32/31, Zach 1/17; áby śię ocućił świát z nieumieiętnośći á z gnuſnośći/ w któréy był: á poćieſzył śię z tego/ iż śię iuż sſtáło/ co śię sſtáć miáło BiałKat 21.

pocieszyć się czym (6): BielKron 364v; RejPos 195; RejZwierc 18v; Boſmyć ſmutni ná wſzelki cżás, nie vſpokoieni/ żechmy grzechy á złośćiámi wielce obćiążeni/ nie mamy ſię cżym poćieſzyć/ bo nie przeſtawamy grzeſzyć. ArtKanc L7v; GórnRozm E3. Cf »pocieszyć się pociechą«.

pocieszyć się nad kim (1): Dla thegoſz mowi Pan Bog zaſthępow mocny Iſráelſki: Ach poćieſſę ſie nád nieprzyiaćioły ſwemi/ á pomſſcżę ſie nád przećiwniki memi. Leop Is 1/24.

pocieszyć się po czym (1): By ſie po trudnych ſpráwach wżdy też pocieſzyli RejWiz 5v.

W połączeniu szeregowym (1): Ieſzcże gorſza iż nie ma nikogo przy ſobie/ S kimby ſie miał rozmowie álbo ſie pocieſzyć / Aby wżdy ſmutne ſerce ledá cżym rozśmieſzyć. RejWiz 34.

W przeciwstawieniu: »ustraszyć się ... pocieszyć się« (1): Przypátruiąc ſie też [...]/ w iákim wſzetecżni ſą v pocżćiwych obrzydzeniu: á w iákiey záſię pocżćiwi á ſkromni/ y powadze y bacżeniu/ ieſth ſie cżym y vſtráſzyć y pocieſzyć. RejZwierc 18v.

Zwroty: »pocieszyć się pociechą« (1): Obácż to iáko Iob widźiał prawdźiwą poćiechę ſwą Zmartwychwſthánie ćiáłá y żywot wiecżny: áby był iną poćiechę widźiał/ iáſnieby był pocieſzył śię ią. GrzegŚm 4.

»pocieszyć się w żalu« (1): to dźiatki vbogie nie miałyby ſię czym poćieſzyć w żalu po Oycu GórnRozm E3.

W przen (1): Ale dla długiego cżekania nie mogła ſie pocieſzyć duſza moia WróbŻołt 76/3.
2. Ucieszyć się, doznać radości, satysfakcji (10): Kiedy ſie Krol ták poćieſzył/ Ezopá záśię powyżſzył BierEz F4; MycPrz 1 [A3]; Poćieſzy ſię nieżycżny/ ieſli ſię pochylę GrabowSet H3v.

pocieszyć się z czego (2): zczego bedac zyczliwemi Przyiacioły Iego pocieszylismy się nie pomału. ActReg 53, 161.

pocieszyć się kim, czym (3): RejZwierc 173; A ia tym cżáſem odchodzę Mátuchnę ſwoię náwiedzę. Y drugie co w mię wierzyli Iżby ſie mną poćieſzyli. MWilkHist F3v; GrabowSet C2v.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Zákołáce ćichucżko/ cżłowiek ſie ozowie/ Pocieſzył ſie nieborak/ iż zrozumiał mowie. RejWiz 109.

W przeciwstawieniach: »pocieszyć się ... przestraszyć, zasmęcić się« (2): RejJóz K5v; ale iednak y Przyiaciel dobry nie zasmęci y naiwiętszy nieprzyiaciel nie pocieszy się zmego postepku niegodnego animuszu mego ActReg 161.

Szereg: »ochłodzić się albo pocieszyć« (1): A chceſzli ſie theż cżym ochłodzić álbo pocieſzyć/ ázaſz nie naydzieſz onych roſkoſznych hiſthoriy RejZwierc 173.
3. Sprawić sobie nawzajem radość (1): O iako ſlodkié ij ſſcżęſné było tych milych mlodzieńtzow [Jezusa i Jana Chrzciciela] z ſobą gádanije/ ij vcieſſné z nawiedzeniá pocieſſenijé. Potym pocieſſywſſy ſie / roſtalaſta ſie/ bo iezus do Nazaret ku matce ſwé ſie wrócil OpecŻyw 35.

Synonimy: 1. ukoić się, uspokoić się; 2. rozradować się, rozweselić się, uradować się, uweselić się.

Formacje współrdzenne cf CIESZYĆ SIĘ.

RS, (MF)