[zaloguj się]
[pdf]

1. PODPOMOC (30) vb pf

Pierwsze o jasne, trzecie w inf z tekstów nie oznaczających ó; -pom- (1) Mącz, -póm- (1) BiałKat.

Fleksja
inf podpomoc
praet
sg
2 m -ś podpom(o)gł
3 m podpom(o)gł
imperativus
sg
2 podpómoż
conditionalis
sg pl
1 m m pers by(s)my podpomogli
3 m by podpom(o)gł m pers
n by podpomogło subst
impersonalis
bywa podpomożono

inf podpomoc (8). ◊ fut 1 sg podpomogę (1). ◊ 2 sg podpomożesz (1). ◊ 3 sg podpomoże (10). ◊ 3 pl podpomogą (1). ◊ praet 2 sg m -ś podpom(o)gł (1). ◊ 3 sg m podpom(o)gł (1). ◊ imp 2 sg podpómoż (4); -oż (1) BiałKat, -(o)ż (3). ◊ con 3 sg m by podpom(o)gł (1). n by podpomogło (1). ◊ [1 pl m pers by(s)my podpomogli.] ◊ impers bywa podpomożono (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVII(XVIII) w.

1. Wspomóc, wesprzeć (28): Ex eo mederetur oris ulceribus, Bywa podpomożono. Mącz 212b.

podpomoc czego (5): RejPos 202v, 245v; muśi ludziom káżdy z nich [oraczy z kupców] dobrze cżynić/ bo muſzą przedáć/ [...] á przedſię y ludziom dobrze/ y im dobrze bo pieniędzy nábiorą/ á owi też podpomogą potrzeb ſwoich. RejZwierc 95. Cf podpomoc czego komu.

podpomoc czego komu (2): Przypátrzże ſie mocno temu Pánu ſwemu á zácżynay kędy możeſz o nim thę nędzną wiárę ſwoię: vźrzyſz iżći iey on mocno podpomoże tobie. RejPos 245, 274v.

podpomoc komu do czego w czym (1): BibRadz *2 cf »podpomoc a poszczęścić«.

podpomoc komu czym (1): á to cobyś miał ná bębny ná ſurmy álbo ná opierzone ſwáty vtráćić/ lepiey iż tym ſobie podpomożeſz goſpodárſtwá ſwego. RejZwierc 32.

podpomoc komu cum inf (1): A gdy temu thák zrozumieſz/ á położyſz to przed ocży Bogá/ [...] iuż pewnie będzyeſz miał drugi ſtopień do ſwiętey łáſki iego/ iż on podpomoże tobie obiáśnić tich ſmyſłow twoich/ przez Duchá s. ſwego. RejPos 116.

[podpomoc ku czemu: iżbyśmy tylko to, co by oni zaczęli, my twierdzili a ku pomnożeniu i umocnieniu podpomogli etc. AktaSynod I 184.]

podpomoc kogo, co (19): Modlitwá/ áby pan według ſpráwiedliwośći ſwey pokorne á vniżone miłośćiwye podpomoc racżył. LubPs aav marg, aa6; BibRadz II 39c marg; O święta Máryá podpómoż nędzné/ wſpómoż ludźie ſłábégo vmyſłu/ ochłódź płáczącé. BiałKat 228v; HistLan B; MycPrz I [A3]; miły Iezu/ gdzieżeś był? cżemuś mię ná przodku nie podpomogł/ á nie zlecżył ran moich? SkarŻyw 56; CiekPotr 89 [2 r.]. Cf podpomoc kogo czym; kogo w czym; kogo w czym [= czym]; co czyje czym.

podpomoc kogo czym (6): Rácżże myę miły Pánye łáſką twą podpomoc. LubPs D, K2; RejWiz 179v; RejZwierc 95v, 140v [2 r.].

podpomoc kogo w czym (2): Obroćże ſie o Pánie náſz wżdy kiedy knam łáſkáwie/ A ſługi twe rácż podpomoc w tákiey ich krotkiey ſpráwie. LubPs T6v; RejPos 220.

podpomoc kogo w czym [= czym] (1): Gdzye theż możeſz nędznicżká/ proſtacżká/ śirotkę/ wziąć ná opiekę ſwoię: á podpomoc thák w ſpráwiedliwośći/ iáko w miłoſierdziu á opátrzeniu ſwoim RejPos 171v.

podpomoc co czyje czym (1): Ale go ty weźmi dobrowolnie zá rękę iego [...]: á cżym możeſz podpomoż/ rátuy/ nędzę y vpadek iego RejPos [226]v.

W charakterystycznych połączeniach: podpomoc potrzeb, wiary (2); podpomoc chorego, nędzę i upadek, nędzne, nędzną krewkość, pokorne a uniżone, rany, uciśnionego; podpomoc łaską (2), radą i pomocą, ręką [czyją]; podpomoc w miłosierdziu, w opatrzeniu, w sprawie (2), w sprawiedliwości.

Szeregi: »podeprzeć a podpomoc« (1): Rácżże Boże Oycże niebieſki [...] podeprzeć á podpomoc nędzney wiáry moiey RejPos 202v.

»podpomoc a poszczęścić« (1): do cżego Pan Bog podpomoc á poſzcżęśćic mi w tey ſpráwie racżył BibRadz *2.

»podpomoc, (a) ratować« [szyk 1:1] (1): RejPos [226]v; Tákże theż potrzebnemu á vpádłemu cżłowiekowi/ kędy go może rádą y pomocą ſwą iáką rátuie á podpomoże RejZwierc 140v.

W przen (1): ſłuchayże iáko Pan nigdy nie zámieſzkawa ná wſpomożenie wiernym ſwym/ á iżby nie miał podpomoc wiernego ſercá káżdemu ſwemu RejPos 274v.
2. Stać się pomocnym, skutecznym [kogo] (2):
Fraza: »coż podpomoże« (2): Bo coſz podpomoże cżłowieká ieſliby zyſkał wſzytek świát/ á ſamby śiebie ſtráćił/ ábo pozbył ſámego śiebie? GrzegŚm 46 [idem] 26.

Synonimy: 1. podeprzeć, poratować, posilić, wesprzeć.

Formacje współrdzenne cf 2. MOC.

Cf PODPOMOŻENIE, PODPOMOŻONY

SBu, MŚ