[zaloguj się]
[pdf]

PODZIELIĆ (64) vb pf

o oraz e jasne.

Fleksja
inf podzielić
praet
sg pl
2 m -ś podzielił m pers
3 m podzielił m pers podzielili
f podzieliła m an
imperativus
sg pl
2 podzi(e)l podzi(e)lcie
conditionalis
sg pl
3 m by podzielił m pers by podzielili
impersonalis
praet podzielono
con by podziel(o)no
participia
part praet act podzieliwszy

inf podzielić (14). ◊ fut 1 sg podzielą (2). ◊ 2 sg podzielisz (2). ◊ 3 sg podzieli (2). ◊ 2 pl podzielicie (5). ◊ praet [2 sg m -ś podzielił.] ◊ 3 sg m podzielił (10). f podzieliła (1). ◊ 3 pl m pers podzielili (12). ◊ imp 2 sg podzi(e)l (2). ◊ 2 pl podzi(e)lcie (2). ◊ con 3 sg m by podzielił (1). ◊ 3 pl m pers by podzielili (2). ◊ impers praet podzielono (4); -ono (2), -(o)no (2). ◊ con by podziel(o)no (1). ◊ part praet act podzieliwszy (4).

Sł stp brak, Cn notuje, Linde bez cytatu.

1. Zrobić kilka części z całości; dividere Vulg, PolAnt, Modrz; dividere partem PolAnt; distribuere Modrz [w tym: co (7)] (8): [Turcy] maya podzielicz ſwoye woyſka abowiem yz chczą wſzitko Chrzesczyanſtwo polknacz LibLeg 11/56v; będę ſie tám ſnim [Izraelem] gádáć o ludu moim/ y o dziedzicthwie moim Iſráelſkim/ kthore roſproſſyli miedzy narody/ y źiemię moię podzielili. Leop Ioel 3/2; BudBib Ioel 3/2.

podzielić na co (pl) (4): ktorziby tákowym zamkom/ mieyſcá y polá náznácżyli/ wśi y miáſtecżek pewną licżbę przydáli/ á iákoby ná powiáty podźielili [in formam municipiorum redigerent]. ModrzBaz 103v. Cf Zwrot.

Zwrot: »podzielić na cząstki (a. na [ile] części)« [szyk zmienny] (3): podał mu [Bóg Jakubowi] dźiedźictwo podźieliwſzy ie na cząſtki [dividit partem eius in tribubus] BibRadz Eccli 44/24; BudBib Eccli 44/24; niechayby wſzytkie tych kráin Powiáty/ ná śiedm ábo ná ośm cżęśći podźielono [in septem vel octo partes distribuendae essent] ModrzBaz 120.
a. Wydzielić, wyodrębnić spośród pozostałych części (1): GDy thedy rozdźielićie źiemię ná dźiedźictwá/ ofiárowáć będźiecie Pánu ofiárę święthą z źiemie (marg) Podźielićie cżęść źiemie tey ktorą oddaćie Pánu iáko rzecz świętą. [...] (–) BibRadz Ez 45/1.
2. Dać kilku odbiorcom po części tego, co jest do dyspozycji, rozdzielić między kogoś; dividere (viritim) Vulg, Mącz, PolAnt, Modrz, JanStat, Cn; partiri Vulg, Cn; erogare Mącz; diribere Calep; compartiri, communicare, dispertiri, distribuere viritim, in capita dividi, ercisci Cn [w tym: kogo (1), co (34)] (52): BibRadz Ios 13/32, 14/5; Nummos viris dividere, Podzielić. Mącz 91b; BudBib Ex 15/9; gdyż on [Mojżesz] tylko z niewoley wywiodł/ á ten [Jozue] do źiemie obiecáney w prowádził [!]/ Krole wymordował/ y źiemię podzieliwſzy/ w ośiádłość podał CzechRozm 105v; StryjKron 81; Calep 327b; A vkrzyżowawſzy go/ [żołnierze] podźielili ſzáty iego/ miecąc o nie los/ co kto miał wźiąć. WujNT Mar 15/24.

podzielić komu (pl a. sg w funkcji pl) (14): pobożni będą ſye weſelić/ Iż im Pan dzyedzictwo ſwe tu racżył podzyelić LubPs Y5v; chorym/ y ſirotham/ y wdowam podzielili łupy Leop 2.Mach 8/28; BudBib Is 34/17; BudNT przedm b3; ModrzBaz 48; GostGosp 114; dwie rybie podźielił wſzytkim. Y iedli wſzyścy/ á náiedli ſię. WujNT Mar 6/41, Ioann 19/24. Cf »podzielić w dziedzictwo«, »losem podzielić«.

podzielić miedzy kogo (pl a. sg w funkcji pl) (18): BibRadz Deut 31/7; Succenturio, Oſtatek ludźi którzi nadwydzielenie rot zoſtali/ Miedzi roty podzielić. Mącz 47d; Pecuniam erogare per partes. Podźielić miedzy ſtrony. Mącz 358a; Tám naprzod rozlicżywſzy ná dwoy dział licżmany/ Podzielili iák przyſzło miedzy ony pány. HistLan F3, F3; ModrzBaz 89v; Y wyrzućił im [Bóg Izraelitom] gwóli poháńce butliwé/ A miedzy nié podźielił włośći oſobliwé. KochPs 118, 198; CiekPotr )?(2v. Cf Zwroty.

podzielić kogo (pl) [= między kogo] (5): Kiedy tákim ſpoſobem wſzytki podźielićie/ Zá prácą ná oſtátku ſámi téż weźmicie Paré trzewików ſtárych/ y té dwá báiaki PudłFr 79; [I nie barzo się zaś z tego weselił, gdym mu powiedział, żeś wszytkich podzielił. Otwin(?)Erot 134]. Cf podzielić kogo czym.

podzielić kogo czym (4): BudBib Deut 4/19; CzechRozm 122v; Vmieráiąc vcżynił teſtament: ná ktorym/ páńſtwem ſwym/ trzech ſynow podzielił SkarŻyw 390. Cf »sprawiedliwie podzielić«.

W porównaniu (1): Tenże też rzućił im los / á ręká iego podzieliłá im (iáko) ſznurem BudBib Is 34/17.

Zwroty: »podzielić w dziedzictwo« [w tym: komu (3), miedzy kogo (1)] = cadere facere in haereditatem, dividere per haereditatem, haereditate accipere facere PolAnt (4): Thá ieſt źiemia ktorą podzielićie loſem w dziedzictwo [quam mittetis in sortem] pokoleniam Iſraelſkim Leop Ez 48/29; ábowiem ty ludowi temu podźieliſz w dźiedźictwo źiemię tę/ ktorąm ia záprzyſiągł oycom ich BibRadz Ios 1/6, Num 26/53; BudBib Ios 13/6.

»losem podzielić« [w tym: komu (4), miedzy kogo (2)] = sorte distribuere Vulg, PolAnt; mittere in sortem Vulg; sorte assignare a. sorte trahere, sortiri Mącz [szyk zmienny] (8): Leop Deut 1/38, Ez 48/29; BibRadz Num 33/54; AEqualiter aut ſorte legionibus agros assignare, Iednáko álbo loſem miedzy woyſká role podźielić/ rozdáć. Mącz 392b, 403b, c; A zniſzcżywſzy narodow śiedm w ziemi Chánááńſkiey/ loſem podzielił im ziemię ich. BudNT Act 13/19; WujNT Act 13/19.

»podzielić [co] miedzy się, między sobą« = dividere inter se Vulg, inter ipsos dividere JanStat [szyk zmienny] (5:1): KrowObr 47v; dobywfzy ſzczęſliwie barzo wyſokich baſzt/ wiele łupow miedzy ſię podzielili BibRadz 2.Mach 8/30, Num 33/54, 2.Mach 8/28; WujNT Luc 22/17; połowicá [pieniędzy] przerzeczonym śiedmiom śiedzącym ma bydź: żeby to między ſobą zá pracą ſwą podźielili SarnStat 956.

»rowno, w rowny dział podzielić« [w tym: miedzy kogo (1)] (1:1): Dispensare aequaportione, Równo podźielić. Mącz 289a; Miedzy wſzytki w rowny dzyał ſkárby podzielono HistLan F3.

»sprawiedliwie [kogo czym] podzielić« (1): Tedy to co tám z dzyału przyydzie ná ktorego/ Rozumiem iż w to ſnádnie da Bog vgodzicie/ A ſpráwiedliwie ie tym wſzytkim podzielicie. HistLan E2v.

Przen (3):

podzielić miedzy kogo (1): A ia też tám zſtąpię ábych ſie rozmowił z tobą/ y vdźieliwſzy z tego duchá ktory w tobie ieſt podzielę go też miedzy nie [ponam super eos] BibRadz Num 11/17.

podzielić co miedzy kim (1): Niepráwnie miedzy námi podźielono rzeczy Któré ták méy iáko twéy przynależą pieczy. Bo ty córy méy żywot chceſz przywłaſczyć twemu Száfunku: zoſtáwuiąc záś ſtárániu memu/ Płácze/ łzy/ y kłopoty ZawJeft 40.

Zwrot: »rowno [kogo czym] podzielić« (1): Ieden Polak drugi Grek/ ále ſie zgodzili/ Bo ie rowno cnotámi/ ná wſzem podzyelili. RejZwierz 85.
a. Dać komuś część swojej własności [z kim] (1): IZ ty niechceſz z nim podźielić dóbr dźiedźicznych N. których połowicá N. nań należy SarnStat 1244.
3. Zróżnicować, przeciwstawić według jakichś cech [kogo] (4): Boć ták záprawdę nas podzielono/ iż w piekle vſtáwicżny żal y mękę zoſtáwiono: niebu wiekuiſtą á nieodmienną radość y veſele náznácżono LatHar 491.

podzielić według czego (1): Mieſzcżány też vrząd ich podźieli/ wedłuk pożytkow ich GrabPospR M2v.

Zwrot: »nierowno podzielić« (2): KochFr 23; czemu ſię ták złym powodźi? czemu ták nierowno P. Bog ludzie podźielił? czemu ná ták dobrego ták wiele idźie złych przygod? SkarKaz 4a.

Formacje współrdzenne cf DZIELIĆ.

Cf PODZIELENIE, PODZIELONY

LWil