Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: ROZSŁAWION

Następne hasło: [ROZSŁODNAĆ] »

ROZSŁAWIONY (27) part praet pass pf

rozsławiony (25), rosławiony (2); rosławiony HistRzym; rozsławiony : rosławiony Mącz (3:1).

rozſ- (17), rozs- (7), roſs- (1), [ross-].

rozsławiony (18), rozsławion (9).

Pierwsze o jasne; -å- (22), -a- (2); -a- ReszList; -å- : -a- Mącz (3:1); w formach złożonych drugie o jasne; formy niezłożone z tekstów nieoznaczających ó.

Fleksja

sg
m	N	rozsłåwiony, rozsłåwi(o)n	f	N	rozsłåwi(o)na, rozsłåwionå	n	N	rozsłåwion(e), rozsłåwi(o)no
	I	rozsłåwionym		I			I

pl
N	subst	rozsłåwion(e)
D		rozsłåwionym

sg m N rozsłåwiony (2), (praed) rozsłåwi(o)n (1) ModrzBaz. ◊ I rozsłåwionym (1). ◊ f N (praed) rozsłåwi(o)na (4), rozsłåwionå (3); -a RejPos, ReszList; -å HistRzym, GórnRozm; -a : -å LubPs (2:1). ◊ n N rozsłåwion(e) (6), rozsłåwi(o)no (4); ~ (attrib) -(e) (1) BudNT, -o (1) SkarJedn; ~ (praed) -(e) (5) BielKron, Mącz, WujNT (3), -o (3) PatKaz II, RejKup, RejPos. ◊ pl N subst rozsłåwion(e) (5). ◊ D rozsłåwionym (1).

Składnia dopełnienia sprawcy: rozsławiony [przez kogo], przez co (1) KromRozm III, od kogo (1) SkarJedn.

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (dwa z niżej notowanych przykładów) s.v. rozsławić.

Znaczenia

Podany do powszechnej wiadomości; uczyniony sławnym, znanym; rozgłoszony (27)

Podany do powszechnej wiadomości; uczyniony sławnym, znanym; rozgłoszony; celebratus, dispersus, divulgatus, pervulgatus Mącz; vulgatus Calep (27): A thy przywileye temu ſwyętemu koſcyołowi przez Kryſtuſá dárowáne/ przez Concilia nye dárowáne/ ále rozſlawyone tylko á vtćyone [...] przymuſſáyą nas y przypądzáyą myeć pyeczą o wſſech koſcyelech bożych. KromRozm III N8v; Dispersa fama per auras, Rozsławione/ rozſiáne słowá. Mącz 404b, 122b; RejPos 134v; tedy tym nietrzebá gárdźić/ gdyby to iácy było ku onemu końcowi ktory ſam Chriſtus vkázuie: Aby rozsławion był [ut glorificetur] Oćiec niebieſki ModrzBaz 59; Acż innym wſzytkim S. męcżennikom y Doktorom kośćielnym od wſzego świátá rozſławionym/ ále oſobliwie Hieronimowi S. [heretycy] śmieią mátáctwo zádáwáć SkarJedn 97; Calag 370b; Calep 1147a.

rozsławiony miedzy kogo (1): Divulgatus, Rozsławiony/ rozwołány/ rozſiány miedzi poſpólſtwo. Mącz 511d.

rozsławiony czym (1): Pervagatum et celebratum commemoratione alicuius, Yawne á rozsłáwione piſmem cziym. Mącz 473c.

rozsławion miedzy kim (1): á pothym áby byłá rozſławioná w imię iego [Pana] pokutá y odpuſzcżenie grzechow miedzy wſzemi narody ludzkiemi RejPos 114v.

rozsławiony po czym (9): á po wſzytkiey gorney kráinie Iudſkiey rozſławione ſą [divulgabantur] wſzytki ty ſłowá. BibRadz Luc 1/61[65]; BielKron 31v; Wiárá wáſzá/ [...] ieſt opowiedána po wſzytkiemu świátu. Y/ Wáſze poſłuſzeńſtwo rozſławione ieſt po wſzytkich mieyſcách. WujNT 520, Luc 1/65. Cf »po świecie rozsławion(y)«.

rozsławiony w kim, [w czym] [= przez kogo, przez co] (1): BudNT 2.Thess 1/12; [A Pan Kristus powiedział, iż Bóg Ociec będzie w tym rozsławiony gdy się człowiek w dobrych cnotach i w dobrych owocach mnoży. Kaz 71].

rozsławion(y) gdzie (1): [BazHist 92 (Linde) cf »publikowany abo rozsławiony«]. Cf »rozsławion wszędy«.

Wyrażenia: »rozsławione (było) imię [czyje]« [szyk 2:2] (4): Gdy iuż było imię Zydowſkie po wſzytkich zyemiach ſąſiednich rozſławione/ bali ſie ich okolicżni krolowie. BielKron 31v; Iákoby rozſławione imię [ut glorificetur nomen] páná náſzego Ieſuſa Chriſtá w was/ á wy wniem wedle łáſki Bogá náſzego y Páná Ieſuſa Chriſtá. BudNT 2.Thess 1/12; Y vſłyſzał krol Herod (bo imię iego [Chrystusa] było rozſławione [manifestum enim factum est nomen Eius]) y mowił: Iż Ian on Krzćićiel wſtał z martwych WujNT Mar 6/14, 2.Thess 1/12.

»rozsławion jawnie« (1): Páwle tobie yeſt ſwiádomo Iáko to yeſt rozſlawiono Iáwnie powſytkymu [!] Swiatu. A nie yednemu powiatu Decret Boga Oijcza mego RejKup y8.

»sława [czego] rosławiona« (1): sławá cnot y świątośći iego [papieża Grzegorza] po wſzytkim ſwiećie rosławiona byłá HistRzym [39].

»szyroko rozsławion(y)« (2): [Ten psalm] Też ma w ſobye proroctwo/ [...] iáko miáłá być ná ſwiecie ſzyroko rozſławyoná Ewányelia/ y dobrodzyeyſtwá Páná Kriſtuſowe LubPs L, F3v.

»po (wszytkiem) świecie, (a. po okręgu świata, a. po wszej szyrokości świata), po wszytkiemu światu, na świecie, wszytkiemu światu rozsławion(y)« [szyk 6:2] (5:1:1:1): RejKup y8; O kroleſtwie Páná Kriſtuſowym/ ieſt w tym Pſalmie proroctwo známienite/ iáko w Koſcyele wiernych ſwoich po wſzytkim okręgu ſwiátá prawdá ſłow ſwiętych iego [Pana] miáłá być ſzyroko rozſławiona. LubPs F3v; Gdyż wſſytká ziemiá chwały twey ieſt ták nápełnioná Po wſſey ſſyrokośći ſwiátá dziwnye rozſławyoná LubPs O3, L; HistRzym [39]; Stądże vroſł on Kanon ábo práwo wſzytkiemu świátu rozſławiono SkarJedn 114; [św. Paweł do Rzymian pisał] iż wiárá ich byłá po wſzyſtkim świećie rozſłáwioná ReszList 155; GórnRozm A3; [CorfusDocum ⟨1597⟩ nr 199].

»rozsławion wszędy« (1): y bylo yey [Maryi] począczye roſslauyono wſządy PatKaz II 86v.

Szeregi: [»publikowany abo rozsławiony«: A roſkazuie Senat wſzythkim Wytrykuſzom y podawcom wſzytkich párafiy [...]/ áby ty Artykuły doſtátecznie były publikowáne ábo rozſławione ná Kazalnicach w każdey Páráfiiey ná káżdą Niedźielę. BazHist 92 (Linde).]

»znaczny i rozsławiony« (1): A zaſz y okrom electiey nie znáczna y rozſławiona ieſt po wſzytkiem świećie Wolność Polſká? GórnRozm A3.

Synonimy: obwieszczony, rozgłoszony, rozsiany, rozwołany.

Cf ROZSŁAWIĆ