[zaloguj się]
[pdf]

PODZIERŻEĆ (5) vb pf

o oraz oba e prawdopodobnie jasne (tak w po- oraz dzierżeć).

Fleksja
inf podzierżeć
praet
sg
3 m podzierżåł
imperativus
sg
2 podzi(e)rż

inf podzierżeć (1). ◊ fut 2 sg podzierżysz (1). ◊ [praet 3 sg m podzierżåł.] ◊ imp 2 sg podzi(e)rż (1). ◊ part praet act podzierż(a)wszy (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI w.

1. Umieściwszy gdzieś jakiś przedmiot, potrzymać go tam jakiś czas; aliquantisper tenere Cn (2): A gdy drugiey kokoſzy ogonem gołym przyłożyſz, á podzierżyſz tak długo iż kokoſz pocżnie mdleć albo zdychać/ znamienitą pomocz on cżłowiek wezmie. FalZioł V 88v.

[podzierżeć co w czym: Mogą być długo záchowáne [jajca] gdy ie długo podźierżyſz álbo potrzeſz w foli drobney Cresc 1571 583 (Linde).]

Zwrot: »podzierżeć chwilę, za chwilę« (1:1): pothym włoż ciepło w tę wodę ten cżłonek ktori ieſt chori/ potym podzierżawſzy chwilę długą: wyymi zaſię á oſuſz nad ogniem FalZioł V 103; Tedy chrzanu tłuczonégo/ zárowno z Cytwarem/ roſtworzywſzy winem/ w nozdrze mu [koniowi] wléy/ á zátkawſzy mu nozdrze ku gorze mu ié podnieś/ á ták podźierz záchwilę SienLek 165; [SienHerb 543a].
2. Mieć coś przez jakiś czas w swym posiadaniu [czego] (2):

podzierżeć jak długo (1): tedy Ostrorogowi niechby dąno Grudziądz subhac conditione aby go puł roku podzierzawszy frymarczył się zemną Grudziądz mi puscił ActReg 80.

Zwrot: »do czasu podzierżeć« (1): by też to dobrze miáło być y z obráżeniem Rzecżypoſpolitey/ kiloby iákiey wioſki do cżáſu podzierżeć dano RejZwierc 36v.
3. [Zwrot: »[kogo] podzierżeć na słowie« = nie udzielać przez jakiś czas odpowiedzi: Woźny na rynku obwołał nowinę, że do Lublina wieziono Trucinę. Lud pospolitszy imie sobą trwożyć, A nasza szlachta wnet woźnemu grozić: „Powiedzże, chłopie, żebyśmy się strzegli, Bobyśmy tu dziś nie pili, nie jedli”. Długo ich przedsię podzierżał na słowie, Aż wżdy za prośbą nakoniec jem powie: [...] Otwin(?)Erot 48.]

Synonimy: 1., 2. mieć, posiadać, potrzymać, trzymać.

Formacje współrdzenne cf DZIERŻEĆ.

KW, LWil