[zaloguj się]
[pdf]

POGADKA (10) sb f

o prawdopodobnie jasne (tak w po-); pierwsze a pochylone.

Fleksja
sg pl
N pogådki
G pogådki pogådek
D pogådkåm
A pogådkę pogådki
L pogådkåch

sg G pogådki (1). ◊ A pogådkę (2). ◊ pl N pogådki (1). ◊ [G pogådek.] ◊ D pogådkåm (1). ◊ A pogådki (4). ◊ L pogådkåch (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (cztery z niżej notowanych przykładów).

1. Rozmowa, dyskusja; może: spór (5):

pogadka około czego (1): á iżby záwżdy nie miáły być iákie pogadki około niego [imienia Jezus]/ áby ſie więcey okázowáło á obiáſniáło przed ſwiátem/ pátrzay iáką tu Pan wątpliwoſcią ſwiátu zátrząſnąć racżył/ dawáiąc ná tho odpowiedź Piotrowi ſwiętemu RejPos 300v.

pogadka czyja z kim (1): Ták iáko to y Pan náſz thu w tey Ewányeliey s. niżey nápiſánej wſzytki pogadki ſwoie z onymi przećiwniki ſwemi tym záwiązáć racżył/ áby to Bogu prziwłaſzcżono było/ co należy ſwiętej chwale iego RejPos 250.

pogadka o czym (1): Ewányelia ná dzyeń Ianá s. Apoſtołá y Ewányeliſty/ ktorą nápiſał Ian s. w xxj. Przećiwko niepotrzebnym pogadkam o woley Bożey. RejPos 278.

Zwrot: »pogadkę uczynić« [w tym: ku komu (1)] [szyk zmienny] (2): Y vcżynili byli [saduceusze] máło przed tym táką pogadkę ku niemu [prorokowi]/ chcąc wżdy zrozumieć/ iákieby też o tym z martwych wſtániu było mnimánie iego RejPos 230, 316.
Wyrażenie: »pogadka miedzy sobą« (1): A obacżywſzy to Pan/ iż ten nędzny ſwiát thymi omyłkámi miał záwżdy ludzić á vnośić wierne iego/ [...] niechciał tego zániecháć áby w thym przeſtrzedz nie miał wiernych ſwoich/ y dopuśćił tey pogadki vcżynić miedzy ſobą zwolennikom ſwoim/ áby ie w tym roſpráwił RejPos 316.
2. To, co ktoś mówi, wypowiedź (5): iákoż tego wiele y podziś w poſpolitych pogadkach bywa: iż niewiem komu wierzyć/ káżdy rozno powieda. RejPos 347.

W połączeniach szeregowych (2): RejWiz 11; Tu iuż iákie zbroie/ y iákie hárce tá beſtia ma ná ty ſwięte Proroki Páńſkie/ iuż to wſzyſcy wiemy. Bo wnet dekretały rozlicżne/ zophiſtrie/ á fáłſzywe pogadki á nikcżemne wywody ſwoie. RejAp 92.

Zwrot: »uczynić pogadkę [ku komu]« (1): A ták przeſtrzegáiąc Pan tego ná potym/ vcżynił thę pogadkę ku zwolennikom ſwoim/ coby też o nim rozumieli/ y iákoby go być v ſiebie rozumieli. RejPos 300v.
Szereg: »pogadki a wywody« (1): wywrácácż ſłow iego ſwiętych/ iuż ſobie to może rozbieráć á rozſzyrzáć onym złym rozmyſłem ſwoim/ ktorego mu Pan ieſzcże ktemu ku iego zátráceniu przyſporzyć obiecáć racżył/ ná rozmáite pogadki á ná rozlicżne wywody/ ktoremi ſnádnie może zwieść vbogiego proſtaká. RejPos [340]v. [Ponadto w połączeniach szeregowych 2 r.]
3. [Zagadka: Táiemnośći przysłowia [mądry] wypyta/ á w ſkrytośći pogadek przebywáć będzie [Eccli 39/3]. PosPol t4.]

Synonimy: 1. dyskurs, dysputacyja, rozmowa.

Cf [POGADANIE]

LWil