[zaloguj się]
[pdf]

POKOPAĆ (5) vb pf

Oba o prawdopodobnie jasne (tak w po- oraz kopać); a jasne.

Fleksja
inf pokopać
praet
sg pl
3 m pokopåł m pers pokopali
impersonalis
praet pokop(a)no
con by pokop(a)no
participia
part praet act pokopåwszy

inf pokopać (2). ◊ praet 3 sg m pokopåł (1). ◊ 3 pl m pers pokopali (1). ◊ [impers praet pokop(a)no. ◊ con by pokop(a)no.] ◊ part praet act pokopåwszy (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde bez cytatu.

Wykopać, skopać itp. wiele (z wyjątkiem PostępekPrCzart w znacz. c.); fodere PolAnt [kogo (w znacz. c.), co (pl)] (5):
Zwroty: [»doły pokopać«: Litawowie ſámołowki tám gdzie [mistrz pruski] miał ciągnąć chytro záſtáwili/ [...] doły po drogach pokopawſzy/ á darnem y liśćiem nákrywſzy StryjKron 459; StryjPocząt 292.]

»pokopać groby« (1): Y pogrzebion ieſt w iednym z grobow ſwych ktore ſobie pokopał [in sepulchro suo, quod foderat sibi] w mieśćie Dawidowym BudBib 2.Par 16/14.

Przen (1):
Zwrot: »pokopać doły« (1): Aczkolwiek zárzućili ſidłá zewſſąd námię/ á wſſákem ieſſcze wnie nie vpadł y pokopáli doły chcąc mię wnich vłowić/ ále gdy ty vkażeſz iáſną oblicżnoſć nádemną ſwoię ſámi oni dobrowolnie wtyſz ſidłá ſwoie wpádáią. RejPs 84v.
a. Spulchnić, skopać ziemię, przygotowując ją do uprawy (2): A odpráwiwſzy ty domowe goſpodárſtwá/ oſiawſzy też dobrze/ więcz też nie wádzi/ ieſli cżás ieſt/ nowinki pokopáć RejZwierc 110v.
Zwrot: »grządki pokopać« (1): Więc też ſobie poydzieſz potym do ogrodecżkow/ do wiridarzykow/ grządki nadobnie każeſz pokopáć RejZwierc 107v.
α. [Wykarczować: Do których pół przydarto nowin barzo wiele, pokopano chrusty, pastwiska LustrRaw 1564 75; LustrRus 74, 257; LustrMaz I 121.
Zwrot: »na pola pokopać« = wykarczować, zmieniając na pola uprawne: abowiem za rozkazaniem JKM popłacił im p. starosta każdą barć per gr 5, drzewo porąbił, a na pola pokopał. LustrMaz II 158.]
b. Podkopać (1):
Zwrot: »pokopać mury« (1): Symeon á Lewi brácia/ [...] nie wſtępuy do ich rády duſzo moiá/ [...] abowiem w pirzchliwośći ſwoiey zabili męże/ ſwowolnie pokopawſzy mury BielKron 18v.
c. [Zakopać, zagrzebać w ziemi, pochować: gdy u szturmu zbiją ludzi, gdzieby ich nie pokopano albo na stronę, gdzieby mniej smrod szkodził, nie odwleczono, tedyby ludzie przed smrodem, ktorzyby w mieście albo w zamku beli, ostać się nie mogli. UstWojsk 1525/317; włożył ſwoię oſobę [= podobiznę] ná báráná/ iż żadny nie poznał/ á ſam ſię przez then cżás ná ſtronę zchował/ ścięto báráná miáſtho Symoná/ y pokopano PostępekPrCzart 73v.

pokopać w czym: powiedział brát on iego/ iſz z napráwy Grzegorzá S. prze ty pieniądze ktoreś ſobie ſchował/ żadnemu ćię náwiedzáć nie kazał, á ieſliby vmárł w gnoiu pieniądze z tobą pokopáią SkarŻyw 215.]

Synonimy: a. uprawić; c. pogrzebać, pogrześć, zagrzebać, zagrześć.

Formacje współrdzenne cf KOPAĆ.

Cf [POKOPANIE], POKOPANY

LWil