[zaloguj się]
[pdf]

POLICZAĆ (30) vb impf

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
inf policzać
indicativus
praes
sg pl
1 policzåm policzåmy
3 policzå policzają
praet
sg
3 m policzåł
f policzała
impersonalis
con by policzåno
participia
part praes act policzając

inf policzać (8). ◊ praes 1 sg policzåm (2). ◊ 3 sg policzå (8). ◊ 1 pl policzåmy (2). ◊ 3 pl policzają (8). ◊ [praet 3 sg m policzåł. f policzała. ◊ impers con by policzåno.] ◊ part praes act policzając (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII(XVIII) w. s.v. policzyć.

1. Liczyć (8): Connumero, Policzam. Mącz 253c.
Zwrot: »policzać włosy« (1): [Bóg] Anyołom roſkázuie policżáć włoſy iego [człowieka]/ y pilnie ſtrzedz namnieyſzego obráżenia iego. RejPos 256v.
a. Twierdzić, że jest ileś [ile kogo, czego] (6): Ezopie coś to vdziáłał/ Aza ten wieprz pięć nog miał: On rzekł/ á dwá wiele ich máią/ Xánt rzekł/ ośm ich policżáią. BierEz C2v; Poetowie też dziewięć muſas to ieſt panny mądroſć dawaiąćze [!]/ policżáią KłosAlg A4; ReszPrz 9.
α. Wliczać [w co] (3): Iugerum, [...] Ták wiele roley yáko pará wołów może za dzień przeoráć policzáyą w to dwie śćie y czterdzieśćy ſtóp ná dłużą/ á ſto y dwádzieśćia ná ſzerzą. Mącz 177b; A niektorzy z nich cżterdźieśći godźin dźiennych y nocnych w dźień ſwoy policżáią. WujJud 194, 194v.
2. Uważać, uznawać za coś lub za kogoś, zaliczać, włączać; referre in numerum, reponere in [aliquos a. aliquibus] Mącz, Cn; reputare HistAl; describere in [aliquos], ponere in [aliquibus] Mącz; imputare PolAnt; connumerare, ducere Modrz; adlegere in ordinem a. inter [aliquos], annumerare, adscribere in albo a. ad (in) numerum a. ordini, conicere in ordinem, contribuere, habere in [aliquibus], mittere in album, numerare (in [aliquibus] a. inter [aliquos], ponere in numerum, referre in album, reponere in numero, transcribere Cn [w tym: kogo, co (18)] (22):

policzać komu (3): Aczkolwie ſkazenie naturi y zakał iey/ żądza y krewkoſc zawdzy ieſt wnas y będzie aż do rozdzielenia duſze od ciala/ ale iey pan Bog/ wierzączym á ſprzeciwiaiącym ſię iey/ za grzech niepolicza. SeklKat V, V4; Iáko y Dawid mowił o błogoſłáwieńſtwie cżłowiecżem/ któremu Bog policża ſpráwiedliwość/ krom vcżynkow. BudNT Rom 4/6.

policzać miedzy kogo (5): Nye rácżże ty mnyę policżáć myędzy złe grzeſſniki LubPs G3v; Referre in numerum deorum. Miedzi Bogi policzać Mącz 124b, 309c; Ten Láktáncyus zá ſwego cżáſu/ v wſzytkich Chriſtyánow wźiętym y zacnym był/ y po dziś dźień Papieżnicy między święte Oyce go policżáią NiemObr 127; PowodPr 71; [KorczRozm H2].

policzać w co (1): Tych wſzytkich beneficiy reieſtr mogliby Biſkupi przynieść ná ſeym. á potym by niech te beneficia pod przyśięgą oni ſzácowáli ktorzi ie trzymáią: policżáiąc w to/ ták dźieśięćiny/ iáko inſze cżyńſze y dochody wſzelákie ModrzBaz 138v.

policzać za kogo, za co (8): SeklKat V; A ieſliby ktho przyrodzenie zmienić chciał/ zá grzech to policżamy. HistAl I6v; Mącz 311d; bo w niektorych ludźiech ſą przyrodzone mdłośći/ ktorich zá znáki nietrzebá policżáć ku niemocy SienLek 19; LeovPrzep H; ModrzBaz 134v. Cf »policzać sobie«.

policzać miedzy kim, miedzy czym (2): IAſtrząbi ieſt czwor rodzay/ miedzy ktoremi też y krogulca policżáią. FalZioł IV 17c; Ponere in ultimis. Miedzy podleyſzemi policzáć. Mącz 309c; [miedzy Vcżynkámi Cieleſnymi policża Páweł S. Nieprzyiaźni/ Spory/ Roſtyrki/ Mężoboyſtwá HerbOdpow V3v, Mm6v].

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Táka tedy wiárá żywa ieſt/ która y choć dobrze czyni: przedſye niepolicza/ áby ony vczynki ták godné były BiałKat 28v.

Zwroty: »w liczbę [kogo] policzać« (1): Describere in Deos, W liczbę bogów policzáć. Mącz 375a.

»policzać sobie« [w tym: za kogo, za co (2); [nad kogo; tak]] [szyk zmienny] (2): GlabGad P2v; pan bog nam grzechy odpuſcza/ y ſobie nas za ſyny policzą SeklKat V3; [áby [...] tam ſie z miłym Florencem ſpokoyniey widźiáłá/ ktorego ſobie dáleko nád Olbrzymá [tj. swego oblubieńca] policżáłá HistOtton 64v; [Rupert] ſzedł k niemu [Fortunatowi] do iego komory/ iáko do towárzyſzá wiernego: bo go ſobie ták Fortunat policżał. HistFort B2].

[»rowno [z kim] policzać«: ſzkrypt iákiś miedzy ludźie puſzcżony w ktorym mię nie przekonánego niiákim odſzcżepieńſtwem/ to Iudaſzem/ to zdraycą ſwey wiáry miánuie/ y rowno z inſzymi policża. BronApokr 18.]

»w swoj poczet policzać« (1): [luteranie] wſzyſtkie ſekty/ choć ſobie przećiwne/ w ſwoy pocżet policżáią/ áby ieſli nie prawdą/ przynamniey wielkośćią ſwą ſie zálećili. WujJud 135.

Szereg: »pokładać albo policzać« (1): In Deos aliquem reponere. Pokłádáć álbo policżáć kogo zá bogá. Mącz 311d.
a. Wyznaczać, wybierać [do czego] (1): ieſt wiele wybránych ná ziemi/ kthorych Pan będąc ſtrożem/ policża ie do chwały ſwoiey. RejAp 65.

Synonimy: 1. rachować; 2. kłaść, poczytać, pokładać, a. wybierać.

Cf POLICZAJĄCY, POLICZANY

EB