[zaloguj się]
[pdf]

POŁUDZIENNY (3) ai

połudzienny (3), [połudzieny].

o oraz e prawdopodobnie jasne (tak w połu- oraz dzienny).

Fleksja
sg
m Gpołudzienn(e)go f Gpołudzienn(e)j n G
D Dpołudzienn(e)j D
L L Lpołudziennym
Vpołudzienny V V

sg [m G połudzienn(e)go. ◊ V połudzienny.] ◊ f G połudzienn(e)j (1). ◊ D połudzienn(e)j (1). ◊ n L połudziennym (1).

Sł stp: połudzienny, Cn brak, Linde s.v. południowy.

Przymiotnik od „południe” (3):
1. Od znacz. ‘pora dnia’ (1):
Wyrażenie: »łożko połudzienne« = łóżko służące do wypoczynku w południe (1): y weſzli [synowie Rymmona] gdy ſię iuż dzień zágrzał do domv Iſzboſzethá/ á on ſpał ná łożku połudziennym [in cubiculo meridiano]. [Cf Anaclinterium – Lozko do przeſzipianią południowego. Calep 66b.] BudBib 2.Reg 4/5.
2. Od znacz. ‘strona świata’ (2): [Święte Jeruzalem siedzi na wysokiej górze naświętszej Syjonie, i idzie nieco na dół z góry od Wieczernika połudziennego. RymszaChor 10.]

[W połączeniu z określeniami innych stron świata: RymszaChor 4 cf »strona połudzienna«.]

W przeciwstawieniu: »pułnocny ... połudzienny« (1): A wchod do pobocżnice (był) przy plácu wypuſzcżonem/ wchod ieden ku drodze pułnocney/ á wchod drugi ku (drodze) połudzienney [ad viam austrałem Vulg]. BudBib Ez 41/11.

Wyrażenia: [»strona połudzienna«: abyśmy wiedzieć mogli miejsca [w mieście świętym Jerozolimie] ku stronie połudziennej położone, takież zachodniej, północnej i wschodniej. RymszaChor 4.]

[»połudzienny wiatr«: Wſtań śiewierze/ á przyidzi połudzienny wiátrze [Auster]/ przewień ogrod moy BudBib Cant 4/16.]

»ziemia połudzienna« (1): Y vmárł Iowaw/ y krolował miáſto niego Chuſzam z ziemie Temáńſkiey (marg) Albo połudzienney. (–) [e terra australi]. BudBib Gen 36/34; [Y Poſzedł z onąd Abráhám do ziemie połudzieney [in terram australem Vulg] BudBib Gen 20/1 (Linde s.v. południowy)].

Cf POŁUDNI, POŁUDNIEJSZY, POŁUDNIOWY, POŁUDNY

MFr