![[zaloguj się]](/static/img/icons/lock.55d5b47a78d5.png "Zaloguj się"){kind=icon}
![[Słownik Polszczyzny XVI wieku]](/static/img/spxvi-logo.9e6c364a84ff.png){kind=logo}
![[Szukaj]](/static/img/icons/magnifier-left.03d386f15d93.png){kind=icon}
| « Poprzednie hasło: POMDLAĆ | Następne hasło: POMDLENIE » |
![[pdf]](/static/img/icons/document-pdf-text.783deef3e87f.png "Pobierz artykuł hasłowy w formacie PDF"){kind=icon}
POMDLEĆ (9) vb pf
o jasne; w formach osobowych i part e jasne.
Fleksja
| praet | ||
|---|---|---|
| pl | ||
| 1 | m pers | -chmy pomdleli |
| 3 | m pers | pomdleli |
| conditionalis | ||
|---|---|---|
| pl | ||
| 1 | m pers | bysmy pomdleli |
| 3 | m pers | by pomdleli |
fut [3 sg pomgleje.] ◊ 2 pl pomdlejecie (1). ◊ 3 pl pomdleją (1). ◊ praet 1 pl m pers -chmy pomdleli (1). ◊ 3 pl m pers pomdleli (3). ◊ con 1 pl m pers bysmy pomdleli (1). ◊ 3 pl m pers by pomdleli (1). ◊ part praet act pomdlåwszy (1).
Sł stp: pomdleć, Cn brak, Linde także XVII(XVIII) w.: pomdleć.
Znaczenia
Osłabnąć, stracić siły; stracić przytomność (o wielu); infirmare Vulg (9): Zli nyeprzyacyele moi ktorzy mnye zle tuſſą/ Wſzyſcy ći ſrodze pomdlawſzy márnye vpáść muſſą. LubPs G2v; Rownie ſie z námi dzyeie/ by lecie z muchámi/ Gdzye im miodem námáże/ tedy lazą ſámy. A potym áni wzwiedzą/ gdy márnie pomdleią/ Gdy ie oganką tłuką/ álbo wárem zleią. RejWiz 168, 26v, 155, 160v; RejZwierz 121; [gdy ręce i nogi przestały pracować] w krotkim cżáſu pocżęły nogi mdleć y ine cżłonki od głodu/ muſiáły záſię prácowáć przeprośiwſzy żołądká. Tymże obycżáiem rozumieycie o mieſcie náſzym/ ábyſmy wſzyſcy nie pomdleli kiedy ſie od ſiebie oderwiem. BielKron 108v; Nie możym ſobie wſzyſcy cżemuś przedrzeć ocży/ Káżdy s krzywdą by s ciotką ſpráwiedliwość tłocży. Zda ſie nam ták ná wieki bychmy buiáć mieli/ Ano bychmy bacżyli/ wſzyſcychmy pomdleli. RejZwierc 245.
W porównaniu (1): [służka Wenus] tu pánny młodzyeńce ſtrzałecżką vgadza/ Aż práwie kreẃ rożána z ránek im wychadza. [...] Bo chodzą zwieśiwſzy twarz iákoby pomdleli/ Pátrząc ná ſię żáłoſnie by pozdycháć mieli. RejWiz 26.
W charakterystycznych połączeniach: aż (prawie) pomdleć (2), barzo, marnie, srodze.
[Zwrot: »pomdleć od strachu«: Ieden powiedźiał: iż ſkoro też wieść do Gréciiéy przydźie/ záraz pomdleią od ſtráchu/ á gdy ſie dowiedzą/ że idą woyſká vćieką wſzyſcy SenekaGórn 309.]
[Szereg: »pomdleć i zginąć«: Gdy wſtecż obroćiſz nieprzyiaćielá mego: pomdleiąć y zginąć [infirmabuntur, et peribunt] od oblicżnośći twoiey. Leop Ps 9/4 (Linde).]
[Przen: Zachowajcie statuta, wszytki przywileje: z federacyą pewnie to wszytko pomgleje. PismaPolit 47.]
Synonimy: osłabieć, ustać, zwątleć.
Formacje współrdzenne cf MDLEĆ.
MN