[zaloguj się]
[pdf]

POMORZYĆ (17) vb pf

Oba o jasne.

Fleksja
inf pomorzyć
praet
sg pl
3 m pomorzył m pers pomorzyli
n pomorzyło subst
conditionalis
sg pl
2 m byś pomorzył m pers byście pomorzyli
3 m by pomorzył m pers

inf pomorzyć (2). ◊ fut 2 sg pomorzysz (2). ◊ 3 sg pomorzy (2). ◊ praet 3 sg m pomorzył (5). n pomorzyło (1). ◊ 3 pl m pers pomorzyli (3). ◊ con 2 sg m byś pomorzył (1). ◊ 3 sg m by pomorzył (1). ◊ [2 pl m pers byście pomorzyli.]

Sł stp notuje, Cn brak, Linde także XVII – XVIII w.

1. Zabić, wygubić (wielu, wiele); occidere Vulg [kogo, co (żywotne) (pl a. sg w funkcji pl)] (15): małem dziathkam vcżyń plaſtr stey to Coloquintidi [...] á prziłoż gi na pępek/ po morzyſz [!] w nich chrobaki FalZioł III [32]a, II 23v, IV 38c; RejPs 201v; Leop Num 16/13; Tám iego towárzyſze wąż Hidrá pomorzył/ Kádmus onego wężá zábił BielKron 48v, 96, 417v; SienLek 103v; Ceſarz y Pátryárchowie Cárogroccy/ poſły Papieſkie/ poimáć y związáć ſromotnie kazali: y záwiezione ná dálekie oſtrowy/ iáko práwe Chryſtuſowe męczenniki/ niezbożnie pomorzyli. SkarJedn 198; ArtKanc R18.

W połączeniach szeregowych (2): [Mahomet] brátá właſnego vdawił/ kſiążętá pobił Boſeńſkie/ drugie w więźieniu pomorzył/ drugie oſlepił BielKron 253v; Ty Kſiążętá/ Bázyli Moſkiewſki Kniáż wielki/ niektore pobił/ drugie potruł/ drugie w więźieniu po morzył [!] á Páńſtwá pobrał BielKron 431.

Zwroty: »pomorzyć głodem« = tradere ad moriendum in fame PolAnt [szyk zmienny] (2): BibRadz 2.Par 32/11; Interrogabat suos, quis famae plebem necaret, Wywiádował ſie od ſwych ktoby głodem lud pomorzył. Mącz 358b; [Cżemuśćie nas wywiedli ná thę puſtynią/ yżbyśćie otho wſſyſtek gmin głodem pomorzyli Leop Ex 16/3 (Linde); malo nathym ⟨...⟩ ut occideres in deserto aby naſſ pomorzil glodem na pvſzczi TomZbrudzBrul Num 16/13].

[»pragnieniem pomorzyć«: Cżemuś nam kazał wynidz z Egypthu/ ábyś nas y dzieći náſſe/ y dobytki/ prágnieniem pomorzył? Leop Ex 17/3 (Linde).]

2. Zniszczyć wiele [co (pl) komu] (1): Będźie ná polu ſucho: zboża nam pomorzy. LeovPrzep b3v.
3. O śnie: Ogarnąć, opanować wielu [kogo (pl)] (1):
Zwrot: »snem pomorzyć; [sen pomorzył]« (1): w nocy [...] táiemnie weſzli do namiotu Saulowego/ rzekł Abiſſai/ przebodę Saulá tám tym iego oſzcżepem? Zákazał mu Dawid [...] Y wyſzli á żaden nie cżuł z nich/ bo ie Pan Bog ſnem pomorzył. BielKron 67v; [Przyszedł sen do nich i tak je pomorzył, Aż każdy przed niem głowę swą ukorzył. Otwin(?)Erot 126].

Synonimy: 1. pobić, pomordować, wytracić, zabić, zniszczyć.

Formacje współrdzenne cf MORZYĆ.

Cf POMORZENIE, POMORZONY

DDJ