[zaloguj się]
[pdf]

ROZWALIĆ SIĘ (5) vb pf

się (3), sie (2).

o oraz a jasne (w tym w a 1 r. błędne znakowanie).

Fleksja
praet
sg
3 m rozwalił się
f rozwaliła się
conditionalis
sg
3 n by się rozwaliło

fut 3 sg rozwali się (1). ◊ 2 pl rozwalicie się (1). ◊ 3 pl rozwalą się (1). ◊ praet 3 sg [m rozwalił się ]. f rozwaliła się (1). ◊ con 3 sg n by się rozwaliło (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVII – XVIII w. s.v. rozwalić.

1. Rozpaść się na kawałki (5): Bowiem drzewo z láſá wjrębuie robotá ręki rzemieſnicżej toporem: ſrebrem y złotem okráśił ie gwoźdzmi y młothámi zbił áby ſie nierozwáliło [ut non dissolvatur]. Leop Ier 10/4; Y zadrżą od oblicżności moiey ryby morſkie [...] y wſzyſcy ludźie kthorzy ſą náźiemi/ bo ſię rozwalą [diruentur] gory/ zamki vpádną/ y káżdy mur obáli ſię ná źiemię. BibRadz Ez 38/20.
Przen (1):

W porównaniu (1): Wy páſtyrze/ wyićie á wołayćie/ y wy przełożeni nad trzodą walayćie ſię/ ábowiem dokonywáią ſię dni wáſze/ iż pobići á rozproſzeni będźiećie/ y rozwálićie ſię [cadetis] iáko nacżynie drogie. BibRadz Ier 25/34.

a. O budowlach: ulec zniszczeniu, zrujnowaniu, zawalić się (2): RejZwierc 247v; [Szedłem przez pole człowieka leniwégo/ y przez winnicę mężá głupiégo: áno wſzędy zároſło pokrzywámi/ y ćiérnié pokryło grunt iego/ y rozwálił ſie płot kámienny [maceria lapidum destructa est] WujBib Prov 24/31].
Przen (1): Weſelſię niebo y raduyſie ziemio: śćiáná ſię ktora dzieliłá wſchodny kośćioł od zachodnego rozwáliłá: y náwroćił ſię pokoy: y zgodá/ przez on węgielny kámień Chryſtuſa SkarJedn 269.
2. [Rozdzielić się, podzielić się na kawałki, rozkruszyć się: Weyćie iáko ſie ten ſyr złamał rozwálił Sehet, wie der keſe einzweg gegangen iſt/ von ander ſich go teylt. Wokabul 1539 L4v.]

Synonim: 1. rozpaść się.

Formacje współrdzenne cf WALIĆ.

Cf ROZWALONY

RS, ALKa