[zaloguj się]
[pdf]

POŚLUBOWAĆ (16) vb impf

Pierwsze o jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 poślubuję poślubuj(e)my
3 poślubuje poślubują
praet
sg
3 m poślubowåł

praes 1 sg poślubuję (5). ◊ 3 sg poślubuje (2). ◊ 1 pl poślubuj(e)my (1). ◊ 3 pl poślubują (6). ◊ praet 3 sg m poślubowåł (1). ◊ part praes act poślubując (1).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów) s.v. poślubić.

1. Uroczyście przyrzekać, składać ślub; devovere, sacrare Mącz [w tym: kogo, co] (9)] (13): Devoveo, Pośliubuyę/ przirzekam/ też podawam álbo wydawam ſie. Mącz 508a, 508a; A thu pilnie vważay ſtan/ powinność/ á ſumnienie ſwoie/ á obacżywſzy iżeś przeſtępcá/ á ſnadź gorſzy niżli pogánin/ gdyż pogánin nic nie poſlubował/ áni złamał żadney wiáry Pánu ſwemu. RejPos 76; [Volck 729].

poślubować komu, czemu [w tym: Bogu (7)] (8): OrzRozm M2v; Mącz 363b; RejAp 80v; iáko żoná z małżonkiem bierzymy ſlub s ſwoim Pánem/ á poſlubuiemy mu mocno dzierżeć ſtałość wiáry ſwoiey. RejPos [154], 42, 152v [2 r.], 153v.

poślubować na co (1): A iſz v rodzicow nic nie máſz milſzego iáko dzieći: wdzięczną z nich Pánu Bogu ofiárę cżynią/ gdy ie ná śmierć duchowną/ to ieſt/ ná ſtan Bogomyſlny ábo cżyſty/ [...] poſlubuią SkarŻyw 162.

cum inf (2): Abowiem iuż ći ktorzy ták k ſobie przyſtáną/ iuż ſobie wiecżnie poſlubuią złe y dobre ſpołu znośić RejPos 42, [154].

cum A cum inf „być” jakim (1): nalazł ten obycżay/ áby [wierni] ná ſobie nośili znák z wody vcżyniony/ á ſłowy Páńſkiemi [...] potwirdzony. Ktore ſłowá iuż oddawáią/ iuż wyznawáią á poſlubuią onego cżłowieká być wiernym á ſtałim Pánu ſwoiemu RejPos 152v.

W połączeniach szeregowych (3): Mącz 363b; Gdzie iuż thám rodzicy ofiáruią/ ręcżą/ y poſlubuią ono dzieciątko Pánu Bogu/ á kłádą ná nie znák z wody á z Duchá s. RejPos 152v, 152v.

Zwrot: »poślubować wiarę« [szyk zmienny] (4): Przyśięga też Krol ná świętą Ewánielią/ y ná święty Krzyż/ poślubuiąc wiárę Krolewſką ſwą Pánu Bogu/ Ewánieliey świętey/ y Krzyżowi świętemu OrzRozm M2v; RejAp 80v; RejPos 153v; gdyż dźiatki nie w ſwey wierze/ wćiéláią ſye do wiernych kośćiołá: [...] ále w wierze [...] duchownych (to ieſt kmotrów) y ćieleſnych rodźiców ſwych/ którzy zá nié przyrzékáią/ y wiárę poſlubuią BiałKat 186.
Szereg: »poślubować i poprzysięgać« (1): Iuż drudzy y chociay ſą ná ſtolicach krolow y inſzych/ przedſię temu krolowi [tj. Bogu] ſwemu wiárę ſwoię poſlubuią y poprzyſięgáią. RejAp 80v.
2. Pojmować za żonę; przen (1):
Zwrot: »sobie poślubować [co]« (1): bo duſſa [traktowana jako ważniejsza w tym związku, a więc: mąż] naſſa gdy ſobye poſzlubuye czyalo w yadamye zarazone tedy (a) tym ſyą zaraza PatKaz I 16v.
3. Wydawać za mąż (2): Sponso, Wydawam zá mąż poślubuyę. Mącz 410a.
Zwrot: »poślubować za mąż« (1): Despondeo, Zmawiam/ poślubuyę zá mąſz. Mącz 410a.

Synonimy: 1. poprzysięgać, przyrzekać; 3. ożeniać.

Formacje współrdzenne cf ŚLUBIĆ.

KW