[zaloguj się]
[pdf]

POTŁUMIAĆ (18) vb impf

potłumiać (16), potłomiać (2) Calep, GrabowSet.

Pierwsze o oraz a jasne; potłomiać z tekstów nie oznaczających ó.

Fleksja
inf potłumiać
indicativus
praes
sg pl
1 potłumiåm potłumiåmy
3 potłomiå potłumiają
praet
sg
2 m potłumiåłeś, -ś potłumiåł
3 m potłumiåł
conditionalis
pl
3 m pers by potłumiali

inf potłumiać (7). ◊ praes 1 sg potłumiåm (4). ◊ 3 sg potłomiå (1). ◊ 1 pl potłumiåmy (1). ◊ 3 pl potłumiają (1). ◊ praet 2 sg m potłumiåłeś, -ś potłumiåł (2). ◊ 3 sg m potłumiåł (1). ◊ con 3 pl m pers by potłumiali (1).

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. potłumić.

Gnieść, ściskać, dusić; opprimere Mącz, Calep; deprimere Mącz, JanStat; suffocare JanStat, JanPrzyw; oblidere Mącz (18): Mącz 182d, 321a, b; Opprimo – Potłomiam przicziskąm. Calep [734]b.

[potłumiać co w co: Dobrze gruſzki/ á nawięcéy pieczoné/ iádáć po obiedźie/ pokarm potłumiáią ná dół w żołądek. UrzędowHerb 372b.]

Przen: Pognębiać, poniżać, niszczyć, odbierać znaczenie [w tym: kogo, co (12)] (13): Y będą też odemnie ták vdręczeni áż muſſą vpáſć przed nogi moie/ bowiemeś ty dodał ſercá mnie gdyś potłumiał ony ile kroć ſie chćieli wzruſſyć przećiwko mnie RejPs 26, 108v; Sromáimyśię takowyi niewdzięczności a zdrady naſzyi/ którzy śię prawdy nám wiadomyi wſtydzięmy/ abo przed iaką boiaźnią ráczyi ią potłumiámy niſzli wyznáwámy MurzNT 61; ReszPrz 99; Gniew mieſza w żyłách krew/ płochosć mnie roſpuſzcża Więc gnuſność potłomia GrabowSet N3; SarnStat 71 marg; [Sdrowasz panno zachowaÿ mÿą [...] Gdÿ pokuſſzi pothlvmÿaią zgrzechi pokoÿv niedaÿą TekstyPol 36, 1979 138; UstKościel 47v].

[potłumiać czym: czialo [...] obcziąza duſzę A tho zyemſkie pomyęſkanÿe potlumÿa ſmÿſlÿ roſmaytym myſlienym ArgWykład 77.]

Szeregi: »umniejszać, potłumiać« = minuere nec etiam suffocare JanStat, JanPrzyw (4): A tákowych Doſtoieńſtw przerzeczonych/ ták duchownych iáko świetckich/ nie mamy vmnieyſzáć/ potłumiáć SarnStat 35 [idem (3)] 71, 181, 891.

»potłumiać i wygubiać« (1): niemacie zwaſniwſzi ſie nayeden dom/ Potłumiac y wygubiać go PaprUp D4v.

»potłumiać i wykorzeniać« (1): GDyż złośći Zydowſkiéy intencia około tego nawięcéy chodźi/ iákoby Krześćiáńſkié máiętnośći y bogáctwá záwżdy potłumiáli y wykorzeniáli [deprimant et convellant JanStat 1124] SarnStat 260.

»zakrywać i potłumiać« (1): ći ią [prawdę Pańską] nawięcey zákrywáią y potłumiáią/ ktorzy ſą iáko ſłońce przełożeni od niego/ nád wſzytką ſzyrokoſcią ziemie. RejPos 6v.

a. Przewracać [kogo] (1): ábowiem w bitwie widział ſmoká ktory go vprzedzał á iego nieprzyaciele pothłumiał [prosternabat]. HistAl A5.

Synonimy: przyciskać, ściskać, a. przewracać.

Formacje współrdzenne cf TŁUMIĆ.

KW, ZCh