[zaloguj się]
[pdf]

POWABIĆ (9) vb pf

o jasne, a pochylone.

Fleksja
inf powåbić
praet
sg pl
3 m powåbił m pers powåbili
conditionalis
sg
3 m by powåbił
impersonalis
con by powåbi(o)no
participia
part praet act powåbiwszy

inf powåbić (2). ◊ fut 3 pl powåbią (1). ◊ praet 3 sg m powåbił (3). ◊ 3 pl m pers powåbili (1). ◊ [con 3 sg m by powåbił.] ◊ impers con by powåbi(o)no (1). ◊ part praet act powåbiwszy (1).

Sł stp, Cn brak, Linde także XVII w.

Zachęcić, nakłonić, namówić, sprowokować; provocare Mącz [w tym: kogo (3)] (9): Ieśli (mowi) nieprzyiaćiele powabią nas mowiąc: Podźćie do nas: tedy poydźiemy PowodPr 57.

powabić [do kogo], do czego (1): ále gdzieby go [dworzanina] do cżego powabiono/ á onby thám w tym/ nic nie rozumiał: rádzę áby co naybárziej s tego ſchodził GórnDworz N4v. Cf [powabić do kogo czym].

[powabić do kogo czym: GrzegŻarnPos 1597 309 (Linde) cf Szereg.]

powabić na co (1): Y tráfiło ſię że Appollinará iuſz ſtárego Kátholicy ná dyſputácyą powabili. SkarŻyw 119.

powabić dokąd [= do pójścia gdzie] (2): powábił go [Aleksander Nektanabusa] w nocy nád ieden przekop áby gwiazdy roſpowiedał. BielKron 123. Cf powabić z sobą dokąd.

powabić z sobą dokąd (1): dziąwączką thą o kthorą mv vyną dayą wdąbnye do gvmna ſſoba powabywſſi. Tham vczinek czielieſſny ſnya yeſth vczinyl. LibMal 1544/88.

Zwrot: »małym paluszkiem powabić« = łatwo kogoś nakłonić (1): Provocare minimo, subaudi digito Máłym paluſzkiem kogo powabić. Mącz 505b.
[Szereg: »pobudzić a powabić«: Dla cżegoż inſzego Bog wſzechmogący dał nam te docżeſne dobrá/ iedno áby nas do prawdźiwey znáiomośći ſwoiey pobudźił/ á do śiebie tymi dobrámi ſwymi powabił GrzegŻarnPos 1597 309 (Linde).]
a. Wyzwać na pojedynek (3): [Wśiadſzy ná koń powabił Rycerzá onego/ Ktory iák Lew rycżący ſkocżył wnet do niego PaprGniazdo 700.]

[powabić o co: przeto [Samuel Zborowski] wźiął to [podjęcie wyzwania przez Karwata, sługę Jana z Tęczyna] ſobie zá deſpekt/ y Tęcżyńſkiego o to powabił/ á ſłudze z tym Kárwatem cżynić kazał. BielKron 1597 707.]

Zwroty: »na pojedynek powabić« (1): Ale Krolu nie igráć/ nie kuglowáć ſtroynie/ Chceſzli ábyś zwyćięſtwo otrzymał ná woynie. [...] Ale ná poiedynek powabić rownego/ Y dodáć ſwoim ſercá żołnierzom śmiáłego. Iáko Scipio cżynił w Afryce mężnemu Annibalowi KmitaSpit A4v.

»powabić na rękę« [w tym: cum inf (2), dokąd (1)] [szyk zmienny] (2): powabił ná rękę Debreás Skánderbegá ſam ſnim cżynić/ bárzo rad to vcżynił. Gdy ſie podkáli Debreás drzewcem/ Skánderbeg roháthyną vderzyli wſię BielKron 252, 242; [Ktoby też kogo na rękę powabił, srodze karan być ma. UstWojsk 1525/156].

Synonimy: nakłonić, namowić, ponęcić, wzbudzić; a. wyzwać.

Formacje współrdzenne cf WABIĆ.

Cf POWABIENIE, POWABIONY

MN