[zaloguj się]
[pdf]

POWAŁ (5) sb m

o jasne, a pochylone.

Fleksja
sg
N powåł
A powåł

sg N powåł (1). ◊ A powåł (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI – XVIII w.

1. Powalenie, przewrócenie; zawsze w wyrażeniu przyimkowym: »na pował« = w powalonych stosach (4):
Zwrot: »na pował leżeć« [szyk zmienny] (3): Poháńcy/ o boże żywy/ Woiuią twóy kray właśćiwy: Kośćioł twóy zeſromoćili/ Miáſto z gruntu wywróćili. Ná pował leżą po źiemi Trupy ſług twoich KochPs 119, 125; Achćie mnie/ Krolu/ iákobym widźiáłá/ A ono leżą ná pował ich ćiáłá GrochKal 13.
Przen (1):
[Zwrot: »uderzyć na pował« = zniszczyć: Vderzyłáś [Fortuno] ná pował radośćiámi memi/ O źiemię/ ktore leżą ćiemno zágáſłemi. CzahRzeczy O2v.]
Wyrażenie: »pobity na pował [= całkowicie]« (1): co mu [cesarzowi tureckiemu] na przekáźie [aby mógł najechać na ziemie polskie]? zaż źiemiá Węgierſka/ [...] gumno Króleſtwá tego dawné? ále y tę téż ná głowę poráżoną y pobitą przed oczymá ſwémi ná pował widźiſz. OrzJan 85.
2. Wielka masa atakujących, nawała (1): zkąd poſzedł ón pował/ który źiemię Moſkiewſką/ Tátárſką/ Wołoſką/ ták wiele/ [...] ták częſto grómił? OrzJan 16.

Synonimy: 1. przewrocenie, wywrocenie; 2. ćma, mnostwo, nawałność.

MC