[zaloguj się]
[pdf]
POWZDAĆ (3) vb pf 

o oraz a prawdopodobnie jasne (tak w po- oraz -ać).

Fleksja
inf powzdać
praet
sg pl
3 m powzdåł m pers powzdali
f powzdała jest, powzdała m an

inf powzdać (1). ◊ [fut 3 sg powzdå.] ◊ praet 3 sg m powzdåł (1). f powzdała jest (1), [powzdała]. ◊ [3 pl m pers powzdali.]

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w.
Przekazać z mocą prawną, oddać [co komu] (3):
a. O przeniesieniu przed sądem praw do nieruchomości (2): Then prziranſky yeſth ſzczyąth dlya thego yſch woſſobie Bratha ſwego prziwyodl ynnego czlowyeka do kſzyąg zamkowych y kazał ſſobye powzdacz cząſzcz Bratherſka okrom wyadomoſczi a dozwolyenya Iego. LibMal 1543/72v; Opatrzna Barbara Brzoskowa [...] będąc zdrowa na ciele i vmyſlie powzdała ieft iemu grunth ZapKościer 1579/1v; [przyſtąpywſzy przed nas z Procuratoręm ſwym Szymunęm Nieſtatkięm, powzdal dziedzycztwo Thomaſzowy Fliakowy ZapWpolJutr 1549 4/18, 1548 4/16v, 1549 4/18v, 19; ZapWpolKob 1549 1/33, 33v].

[powzdać przez kogo: Thegoz dnia stało ſIe, yz stara Laulka, powzdała Ląkę Ambrozęmu szewcowy przez procuratora ſwoiego ZapWpolJutr 1549 4/17v; ktorzismy dozwoliely statek społu yzroliam, który v ye[go] mo[sczi] pana Kamiencza kupieł; ktorisstho statek pan nass mu przess sluge swego przed namy vrzedem powsdal. ProtokWoźnik 1594 nr 213.

powzdać przed kim, przed czym: a tudziez przed namy powzdal mu thę rolię, tahk długo, y fzeroko, iako on fąm trzymał, y rodzycy iego. ZapWpolJutr 1550 4/20; opatrny Wociech Kapala, przedal, y powzdal, przed oblycznoſcią náſzą Bartofzewy Chmieliarzowy łąkę, zá 4 polſkie grzywny, thak długo, y ſzeroko, iako ſąm trzymał ZapWpolJutr 1550 4/20v, 1550 4/19v, 20. Cf »powzdać przed prawem«, »powzdać przed urzędem«.

powzdać za ile: y powzdal maiętnoſć ſwoię Ambrozęmu ſzewcowy, za trzy grzywny, bez wiardunká. ZapWpolJutr 1549 4/17v, 1550 4/20, 20v.

Zwroty: »powzdać dobrowolnie« [szyk zmienny]: dobrowolnie powzdal zięciewy ſwęmu Wociechowy Domagalie, z corką ſwoią Iadwygą Mielcuch, thak długo, y ſzeroko, iako ſąm trzymał ZapWpolJutr 1548 4/16v, 1550 4/20v.

»powzdać przed prawem«: niejaki Maciej Szaffranek, mieszczanin nieszawski, zbudował spichrz na gruncie miesckim nad Wislą, [...] który zbudowany przedał Komorowskiemu za zł 30 monety, którego nie zapisał jemu w akciech miesckich ani powzdał przed prawem, jako prawo uczy LustrWpol II 263.

»powzdać przed urzędem«: opatrny Brykcy kowal, kupyl dom u Iąna Szpytalnego, [...] A thenze Iąn Szpytálny przedal, y powzdal ięmu dobrowolnie przed urzędęm naſzym. ZapWpolJutr 1550 4/20v; ProtokWoźnik 1594 nr 213.

»powzdać na wieczność«: y vſpokoyl ya [macochę] od wſytkych praw y ſdzyalkamy yey, y powſdaly wſytko navyecznoſcz, nycz nyezoſtavyayacz napothomky ſwoye ZapWpolKob 1548 1/29.

Szereg: »przedać i powzdać«: przedala rolią Wociechowy Krupie, za siedm grzywięn, monety polſkiei, y powzdała mu przed namy thę rolią, thak długo, y ſzeroko, iako ſáma trzymała. ZapWpolJutr 1550 4/19v; Iąn Hynek, a Wociech Mnych przedaly, y powzdaly przed oblycznoſcią tegoz Stanyſlawa Duraia zá iego urzędu szliad roliei za 18 grzywięn lydzby y monety polſkiei, thak długo, y ſzeroko, iako ſamy trzymały Mychalowy Dlugoſzkowy ZapWpolJutr 1550 4/20, 1550 4/19v, 20v.]
b. O przekazaniu funkcji, urzędu (1): Ktoremu Oćiec powzdał wizytek ſąd. Ian 5.22. WujNT Bbbbbb3v; [[Chrystus] po ſądnym dniu też powzda (według cżłowiecżeńſtwá) kroleſtwo Bogu Oycu PowodWędz 35; Bo Oćiec nikogo nie ſądźi: ále wizytek ſąd powzdał Synowi [omne iudicium dedit Filio Vulg Ioann 5/22] aby wſzyſcy czćili Syná ták iako y Oycá. WujBib 602a; Z tey woyny przyiechawſzy Romunt do Kiemowá/ powzdał ono páńſtwo Rycerſtwu wfzyſtkiemu BielKron 1597 159 (Linde)].

Synonim: oddać.

Formacje współrdzenne cf DAĆ.

Cf [POWZDANIE], POWZDANY

LW