[zaloguj się]
[pdf]

POŻEGNANY (21) part praet pass pf

pożegnany (15), pożegnan (5), pożegnany a. pożegnan (1).

-any (16), [-ąny].

o oraz e jasne; w formach złożonych a jasne; w formach niezłożonych -ana : -åna OpecŻyw (2:1); -ano (2).

Fleksja
sg
mNpożegnany fNpożegnana, pożegnan(a), pożegnanå nNpożegnano
G G Gpożegnan(e)go
Apożegnanégo, pożegnany A A
Ipożegnanym Ipożegnaną I
Vpożegnany V V
pl
N m pers pożegnani
V m pers pożegnani

sg m N pożegnany (8). ◊ A pożegnanégo (1), pożegnany (1). ◊ I pożegnanym (1). ◊ V pożegnany (1). ◊ f N pożegnana (3), pożegnan(a) (1), [pożegnanå]; ~ (praed) -a (3), [-å]. ◊ I pożegnaną (1). ◊ n N (praed) pożegnano (2). ◊ [G pożegnan(e)go ] ◊ pl N m pers pożegnani (1). ◊ V m pers pożegnani (1).

[Składnia dopełnienia sprawcy: pożegnany przez kogo.]

Sł stp s.v. pożegnać, Cn brak, Linde XVII – XVIII w. s.v. pożegnać.

1. Obdarzony błogosławieństwem, pobłogosławiony; benedictus BartBydg, Vulg (8): BartBydg 18b [2 r.]; Rzekł iemu pan [Krystus w widzeniu świętego]: Pożegnányś ty Euftáchi/ żeś przyiął wodę y dar łáſki mey HistRzym 128; [ktoby iedno podle brzmienia ich [obietnic Boga]/ w przyſzłego Chriſtuſa/ [...] vwierzył/ przezeń pożegnąny/ to ieft przed Bogiem ſprawiedliwy a błogosławiony był. UstKościel 19v; Niech będzie błogosłáwione imię iego [Boga] ná wieki/ przed słońcem trwa imię iego. A będą wnim pożegnáni wſſyſtkie pokolenia źiemſkie Leop Ps 71/17 (Linde s.v. pożegnać); Dict 1566 A3v].

W przeciwstawieniu: »potępiony ... pożegnany« (1): będą potępieni wſſyſtcy kthorzy by bluźnili przećiwko tobie [Jeruzalem]: á ći ktorzy by cie budowáły pożegnáni będą. Leop Tob 13/16.

α. W funkcji rzeczownika (1): Tákowym będzie rzecżono [...] Podźćieſz pożegnáni [benedicti] á otrzymaćie kroleſtwo oycá mego/ nágotowáne wam od pocżątku świátá [Vulg Matth 25/34]. HistRzym 122v.
a. Poświęcony (3): Krolowa Perſka iego ſławą wzbudzoná/ o pożegnány oley do niego poſłáłá/ y zá wielki dar od niego odnioſłá SkarŻyw 31; [Abowiem Paweł ś. tak piſſe [...] pożegnany kielych [calix benedictionis Vulg 1.Cor 10/16] ktory my żegnamy/ azaſz nieieſt ſpołeczność krwie pana Chriſtuſowei UstKościel 65].
Szereg: »pożegnan i poświęcon« (2): thák do rąk kxiędzá nowego mowićie. Iż cokolwiek ty ręce będą żegnáć/ było to pożegnano/ y cokolwiek będą poſwięcáć/ było to poſwięcono. KrowObr 125, 125v.
2. Uwielbiony (o Bogu Ojcu, Chrystusie i Maryi) (13): A przetoż iednácżko naſſa/ [...] Iezuſa pożegnanégo owotz brzucha twégo/ nám po ſkonaniu żywota tego vkaż. OpecŻyw 190v, 11; Pożegnány bądź pan Bog że miedzy námi ieft wierna miłość. HistRzym 108, 38v; TYŚ ieſt Izráelſki Krol/ z Dawidowego pokolenia/ ktoryżeś nam w imię Boże/ pożegnány żądáiący Krol przyſzedł. ArtKanc E5v; [Dict 1566 A3v].
Wyrażenia: »pożegnana miedzy niewiastami (a. paniami), nad wszyćki panny i panie« (3:1): OpecŻyw 8 [2 r.], 11; Zdrowá bądź Márya/ y miłośći pełná/ Pan niebieſki z tobą/ ieſteś pożegnáną miedzy niewiáſtámi [benedicta tu in mulieribus Vulg Luc 1/28]. ArtKanc A7v. [Zawsze przekład tego samego tekstu.]

»pożegnany na wieki, wiecznie« [szyk 2:2] (3:1): do kroleftwá niebieſkiego [...] nas przywiedź Iezu Kryfte ná wieki pożegnány. HistRzym 41; Bądźże Boże tobie chwałá/ cżeść, moc, śiłá, iáſność, sławá/ boś ty wſzyftkich rzecży Pánem/ wiecżnie pożegnánym, Amen/ alleluia. ArtKanc T11, N19, N19v; [Wkłada teſz pan Bog krzyſz a vdręczenie pod czas/ na ſwe święte a wybrane/ nie prze grzechy ich/ ale tylko prze cześć a sławę imienia ſwego wiecznie pożegnanego UstKościel 74].

Synonimy: 1.a. poświęcony, ubłogosławiony; 2. uczczony, uwielbiony.

Cf NIEPOŻEGNANY, POŻEGNAĆ, PRZEŻEGNANY

LW