[zaloguj się]
[pdf]

PRZĄDZIONO (6) sb n

prządziono (3), [przędziono], prządziono a. przędziono (3).

Teksty nie oznaczają ó lub oznaczają niekonsekwentnie; końcowe o prawdopodobnie jasne (tak w -o).

Fleksja
sg pl
N prządziona
G prządziona prządzi(o)n
A prządziono prządziona
I prządzion(e)m

sg [G prządziona.] ◊ A prządziono (1). ◊ I prządzion(e)m (1). ◊ pl [N prządziona.] ◊ G prządzi(o)n (3). ◊ A prządziona (1).

Sł stp: przędziono, Cn: prządziono, Linde także XVII(XVIII) – XVIII w.: prządziono, przędziono.

1. Jednostka przędzy, składająca się zwykle z 40 pasm, motek (4): Dworká potym iáko ſámá oddawáłá/ z tąż niewiáſtą ma wagi odbieráć/ á Rewizorowi prządźioná oddáć/ onę wagę co iey przędźiwá oddał GostGosp 114; [4 fillatoria alias przendzyona CracArtific 1510 nr 122, 1547 nr 1471; InwMieszcz 1545 nr 11; Wskrziny prządzion 29 ZapWpolActAdv 1547 204/145, 1545 202/179].

[W porównaniu: á támći [w stępie] ſie lep zgromádzi dobrze/ plugáſtwo precż odyidzie/ wytrząśnieſz iáko z prządzioná CygMyśl H4.]

Wyrażenia: »czciennik prządziona« = prawdopodobnie zwój przędzy (1): [wie] Thelko o trzech czczyennykach prządzyon, kthore wſzyąli nad panſkym lozem. LibMal 1547/133v.

»prządziono konopne« (1): ysch ocziecz moy sliachathny yan vysnyewsky [...] nyewzial gwalthem szesci vesglow [...] dziesianczi valow plothna stha prządzion konopnych hy lnanych trzech dziesianth prządzion sukyennych krasonych ZapWar 1532 nr 2471.

»prządziono lniane« (1): ZapWar 1532 nr 2471 cf »prządziono konopne«.

[»pacześne prządziona«: przędze lniany 13 sztuk, 14 paczesnych prządzion InwMieszcz 1567 nr 135.]

»prządziono sukienne« (1): ZapWar 1532 nr 2471 cf »prządziono konopne«.

2. Przędza, przędziwo, nici przędzy lub materiał, z którego robi się przędzę (2):

[W połączeniu szeregowym: thedy braly [= kradli] radlicze, liemiesche, kroże, prządziona, gomolki KsięgiSądWiej 1569 nr 4598.]

Wyrażenia: »prządziono konopne« (1): weźmiſz ſurowé prządźiono konopné/ vwarz ié w zoléch/ tákże mu [koniowi] ná brzuch ſpuchły ćiepło przyłóż SienLek 172.

»surowe [= niewygręplowane, niewyczesane] prządziono« (2): Tákowa páni ma ſye częſto párzyć/ nád ſurowym prządźionem/ poki go z zoł niewypiorą SienLek 113, 172.

3. [Splot, zwój; przen; filorum gyri ad centrum modulum complicati, volumen staminis vel filorum Cn:
Szereg: »ogniwa i prządziona«: śliſki á zwity wąż/ w rozmáite ſię kręgi zwija y rozwija [...] y kręći ſię w ogniwá y w prządźioná rozmáite. WerReguła 115 (Linde).

Cf PRZĘDZA, PRZĘDZIWO

LWil