[zaloguj się]
[pdf]

PRZEBICIE (9) sb n

Pierwsze e jasne, końcowe z tekstów nieoznaczających é oraz -é.

Fleksja
sg
N przebici(e)
G przebiciå
A przebici(e)
I przebici(e)m
L przebiciu

sg N przebici(e) (2). ◊ G przebiciå (3). ◊ A przebici(e) (1). ◊ I przebici(e)m (2). ◊ L przebiciu (1).

Sł stp brak, Cn s.v. przekłócie, Linde XVI w.

I. Rzeczownik od „przebić”: przekłucie ostrym narzędziem; traiectio Mącz; paracentesis, punctio, punctus Cn [w tym: czego (4)] (5): LubPs F; Mącz 163b; W rychle potym/ gdy do łamánia kośći przyſzło/ Pánu w tym/ z ſkrytey łáſki Boſkiey/ zfolgowano: á przebićiem boku iego świętego/ wytocżeniem cudowney krwie y wody/ źrzodłá nam nieprzebráne/ łáſki Bożey y Sákrámentow iego otworzono. LatHar 320; [Sam [Jezus] potym dobrowolnie podał ręce y nogi do przebićia. BzowRóż 80].

przebicie czym (2): z przebićiem boku twego włocżnią żołnierſką/ ták racżyłeś kreẃ y wodę wyláć dla nas/ że iey namnieyſza kropiá w tobie nie zoſtáłá. LatHar 301, 736 marg.

II. Rzeczownik od „przebić się”: przedostanie się [czyje] (1): Tákże wſzyſcy złocżyńcy niech meat kopáią Rzekam/ ktore ſie ná doł do gránic śćiągáią: Nád ktoremi ſtráżnice/ twierdze/ podziáłamy/ Dla przebićia Tátárow pilność záchowamy. BielSjem 18.
III. Ślad po przebiciu (3):
Wyrażenia: »przebicie gwoździowe, g(w)oździ« = fixura clavorum Vulg (1:1): A on [Tomasz] im [Apostołom] rzekł: Nie vyrzęli w iego ręku przebićia gwoźdźiowego/ á nie wpuſzcżę pálcá mego tám gdźie były gwoźdźie/ á nie włożę ręki mey w bok iego/ nie vwierzę [Vulg Ioann 20/25]. MWilkHist Lv [przekład tego samego tekstu: WujNT, [Leop (Linde)]]; WujNT Ioann 20/25; [Leop Ioann 20/25 (Linde); Ieſliż ręki moiey w tę iáſkinią włożyć nie będę mogł/ ábym go od śmierći/ [...] z gárdłá wydárł: litowáć ręku y nog moich niechcę/ do przebićia gwoźdźi. BzowRóż 80].

»przebicie ran« = rany (1): Rácż [Panie] mię też zákryć w przebićiu ran twoich od oblicża gniewu twego LatHar 298.

Synonimy: I. przekłocie; II. przeście; III. rana, ranienie.

Cf PRZEBIĆ

MN