[zaloguj się]
[pdf]

PRZEBIEG (5) sb m

Pierwsze e prawdopodobnie jasne (tak w prze-); prawdopodobnie -biég, -bieg- (tak w bieg).

Fleksja
sg pl
G przebiegu przebieg(o)w
A przebiég przebiegi
I przebiegim

[sg G przebiegu. ◊ A przebiég. ◊ I przebiegim.] ◊ pl G przebieg(o)w (1). ◊ A przebiegi (4).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w.

1. Obyczaj, sposób zachowania; conditio, genus, modus vivendi, mos, ratio a. via dicendi, ritus, tenor Cn (4): Wtym wilcy miedzy ſobą ſtárego obráli/ ktoremu dźieśięć młodſzych ná pomoc przydáli. Poſłáli go pod owo pśie woyſko ná śpiegi/ Chcąc wiedźieć o ieich [tj. ich] ſpráwie y wſzyſtkie przebiegi. CzahTr D4v.

przebieg czyj (1): przez pewne śpiegi/ Dobrześ my [!] [tj. szpiedzy wilków] obacżyli ieich [psów] wſzyſtkie przebiegi. CzahTr Ev; [Cwicżył ſię Sobocki w obcych Kráiách/ nie tylko táncowáć/ [...] ále ná koń dobrze wſiádáć/ broni vmieć vżyć/ ruſznicą dobrze zmierzyć/ przebiegi żołnierſkie wiedźieć. KonKaz B4v].

Przen (2): Ktore ty to wſzyſtki [przyrodzone] rzeczy iako ieſt miła rzecż rozumieć: także też ieſzcże milſza rzecż ieſt gdy ſie kto obiera około tych/ ktore ná powietrzu y na ziemi nawałnośći bywáią. Rownie tęż y ktore ſtymi ſą ſpięte znaiomośći piękne wybádániá á przebiegi w ſobie zámykáią/ iako ieſt perſpectiva, y náuka wydana o ważeniu. KwiatKsiąż I4.

W połączeniu szeregowym (1): żadnego niemożem tak łatwie zdradzić iako ſámi ſiebie/ áni żadnemu więtſzey ſzkody vcżynić. A to bywa dla tego/ yż ieſzcże niedoświádcżeni nie obacżyli/ áni vważyli/ przebywań/ przebiegow/ y ſkrytośći/ ktore w naukach potaiemnie tkwią KwiatKsiąż L3v.

2. Droga, trasa, po której ktoś lub coś się przemieszcza, dojście; transcursus, via Cn (1):

[przebieg czyj: Maſz wiedźieć przebieg niedźwiedzy/ Záiąc gdźie/ Sarn/ Ieleń/ śiedźi. BielawMyśl A3v (Linde), F2v; Boć wiem jego przebiegi, kędy się rad modli, A jedno tam samotrzeć na to miejsce chodzi. DramStp II 275.]

przebieg gdzie (1): Zeznal Iſch [...] Pawlowy waſloſkowy [...] vkradl dwanaſzczye grzywyen y wyardunk [...]. Sluzill themv pawlowi przed them rok A thak przebyegi wdomv yego wyedzyal LibMal 1545/97; [[sługa] Nie wiedząc jeszcze w tym kraju przebiegu, Konia chcąc poić, spadł z przykrego brzegu Otwin(?)Erot 71].

3. [Motyw muzyczny poprzedzający wykonanie właściwego utworu: Sequencia de sancta Dorothea sic: Psallat concors armonia ... vox iocunda neumatum preludio {przyebyegym} Glosy II nr 12/11.]

Synonimy: 1. obyczaj, sposob, zachowanie, zwyczaj; 2. droga, gościniec, ścieżka, ulica.

Cf PRZEBIEGAĆ

MN