[zaloguj się]
[pdf]

PRZECEDZAĆ (12) vb impf

przecedzać (8), przecadzać (4); przecedzać Mącz (3), SienLek, CzechEp, Calep (3); przecadzać MurzNT, WujNT, WysKaz, SkarKaz.

Pierwsze e jasne; w przecedzać drugie e jasne, w przecadzać pierwsze a pochylone.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 przecedzåm
2 przecådzåcie
3 przecedzają

praes 1 sg przecedzåm (5). ◊ 2 pl przecådzåcie (3). ◊ 3 pl przecedzają (4).

Sł stp, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów); poza tym w objaśnieniu s.v. przecedziciel.

Oddzielać część stałą mieszaniny od części płynnej, oczyszczać płyn z zawiesiny (zazwyczaj przesączając przez coś, co stanowi filtr, np. sito, tkanina itp.); może też o przesiewaniu mieszaniny złożonej z dwóch sypkich części; percolare Mącz, Calep; excolare PolAnt, Vulg; colare, deliquare Calep (12): Mącz 59d; Colo – Przecedząm, przepuſzcząm. Calep 216b; Deliquo – Odliewąm, przecedzam. Calep 301b, 775b; [Przecedzam/ Colo, percolo, cribro. Volck Ttt3].

przecedzać co (2): biorą wto tyle dwoie [co innych składników razem] miodu czyśćie odſzymowánego/ á tho weſpoł przewárzywſzy/ przecedzáią SienLek 65v. Cf Zwrot.

Zwrot: »przecedzać przez sitko [co]« (1): Defruto, [...] przecedzam przes śytko álbo chuſtkę tákowy moſzcz [z winnych gron]. Mącz 80c.
Przen [wszystkie użycia: Matth 23/24] [co] (5):

W przeciwstawieniach: »przecedzać ... połykać (4), pożerać« (5): cf Przysłowie.

Przysłowie: bibl. [Do faryzeuszy:] Wodzowie ślepi/ którzy komora przecádzácie (marg) przeſarbácie (–) wielbrada pożerácie. MurzNT Matth 23/24; CzechEp 164; WujNT Matth 23/24; WysKaz 18; Y przetoż ná innym mieyſcu Pan máłe grzechy przyrownał do komorow/ á wielkie do wielbłądow/ gdy przyimowił Phárużom: Slepi wodzowie/ komoru przecadzáią: á wielbłądá połykáią. SkarKaz 313a; [CzechNT Matth 23/24; FalcSpr 200v; WujBib Matth 23/24 (Linde s.v. przecedzić)]. [Ogółem 5 r.]
a. O krążeniu płynów fizjologicznych: przesączać [co przez co do czego] (1): Ureteres, Cedzące żyłki które wodę odnerek wyciągáyą/ á przes ſie ye do pęcherzá wodnego przecedzáyą. Mącz 508c.

Synonimy: przebijać, przesarbać.

Formacje współrdzenne cf CEDZIĆ.

Cf PRZECADZAJĄCY

MC