[zaloguj się]
[pdf]

PRZECEDZIĆ (127) vb pf i [impf]

przecedzić (123), przecadzić (4); przecedzić : przecadzić FalZioł (99:2), SienLek (24:2).

Pierwsze e jasne; -ce- w inf oraz imp e pochylone; pozostałe formy z tekstu nieoznaczającego é; -ca- w imp a pochylone, w pozostałych formach a jasne.

Fleksja
inf przecédzić
indicativus
fut
sg
1 przecadzę
imperativus
sg
2 przecédź, przecådź

inf przecédzić (6). ◊ [praes 1 sg przecadzę.] ◊ fut 2 sg przecedzisz (2). ◊ imp 2 sg przecédź, przecådź (60). ◊ part praet act przecedziwszy, przecadziwszy (59).

Sł stp: przecedzić, przecadzić, Cn brak, Linde XVIII w.: przecedzić.

Oddzielić część stałą mieszaniny od części płynnej, oczyścić płyn z zawiesiny (zazwyczaj przesączając przez coś, co stanowi filtr, np. sito, tkanina itp.) (127): wſzitkich rżecży przetłukſzy warz ie w winie ſtrochą oczthu/ aż do połowicze, á potym przeczedziwſzy oczukruy/ á pijay ciepło poranu y wiecżor FalZioł I 16a, I 1c, 3b, 3d [2 r.], 5a, 6c (78); ſtłucz tho dobrze/ á w oliwie ſmaż długo/ pothym przecédź y wygnieć czyśćie/ á onym tłuſtym chorégo v ćiepłá náćiéray SienLek 149v, 40v, 49, 50v, 64, 66 (15); [OczkoPrzymiot 121; to trochę przywárzyć/ y dać ſtać/ á potym przecédźić y pić. UrzędowHerb 207b, 355a].

przecedzić z czego (1): potym tę wodę przeczedzić przez chuſtę ſtego kwiecia y wytłocżyć barzo dobrze/ [...] á potym ią pić FalZioł I 154b.

przecedzić co (18): á potym onymże zielem przeczedziwſzy pierwey wodę onę w ktorey wrzały/ okładay ciepło dymiona y maciczę FalZioł I 32c; Też gdy korzeń Pokrzykowy będzie w winie vwarzony aże by trzecia cżęſć wywrzałá to przeczedziwſzi wezmi tego korzenia czo złoty zaważy á thego ſie wina napiy FalZioł I 87a, I 92c, 104d, 154b, II 19a, 21a (11); przecedźiwſzy to [lekarstwo] czyśćie/ przyłoż miodu pięć drágm á poł drágmy mirry tártey SienLek 113v; przyſtaẃ go [hyzop] w kwarćie wody do ogniá/ á day do połowice wywrzéć álbo dáléy/ onę iuchę przecedźiwſzy/ piy ią z czyſtym miodem SienLek 133v; ſmażże to weſpoł ná panewcé/ niechſye [!] chwilę poſmáży/ potym ono przecédź á źiołá dobrze wygnieć/ ſchowayże od potrzeby SienLek 162, 87v, 121v, 162, 163v.

przecedzić przez co (22): ſtłutz ty rzecży wſzytki miałko á warż ie w winie/ á prżyłoż trochę miodu ſſzimowanego/ á potym przecedz przez worek/ á tho będzie roſkoſzne picie FalZioł I 31a; przyſtaw do ognia aby wrzało aż gdy tego zoſtanie oſma cżęſć potym to przeczedz przez cżyſte płotno FalZioł II 21a, I 77a, 154b, II 18c, 19a, 23v (16); Albo liśćie ślazowé warz w ocćie/ álbo w Winie/ áż dobrze rozewré/ przecédźże przez chuſtę niegęſtą SienLek 121; á w wodźie to warz/ [...] ták długo áż wodá wſzyſtká wywré: potym przecédź przez gęſté ſukno SienLek 161v, 90v, 107; [y potym gdy przestygnie przez płát álbo pytel, co Colatorium zową, przecádźiwszy, y drzewo dobrze wyżąwszy, rzeczy które do przypráwy smáku służyć zwykły, kłádźiem OczkoPrzymiot 69]. Cf przecedzić przez co na co.

przecedzić przez co na co (2): Ty wſzythki rzecży zmieſzay ſpołem á zetrzy w proch. Potym rozpuſć na ogniu á przeczedz przez chuſtę na wodę zimną FalZioł V 114v, V 113v.

W charakterystycznych połączeniach: przecedzić juchę, wino, wodę (2); przecedzić na panewkę, na wodę; przecedzić przez chust(k)ę (17), przez płotno, przez sukienny płat, przez sukno, przez wore(cze)k (2).

Szeregi: [»przecadzić albo przeczyściać«: Przecádzę álbo przeczyſćiam. wils durch ſieben, ader leutern. Wokabul 1539 K3.]

»przecedzić a wygnieść« (1): potym to wino przez chuſtę przeczedzić á vygnieſć/ zaſię toż wino wlać do garnka FalZioł V 91v.

»przecedzić, (a, i) wytłoczyć« (3): ſtłucz korzeń ſlazowy z maſlem á z ſadłem wieprzowym, vſmaż na rincze, potim to przeczedz á wytłocż przez chuſtę FalZioł V 71v, I 92c, 154b.

Synonim: przebić.

Formacje współrdzenne cf CEDZIĆ.

Cf PRZECEDZONY

MC