[zaloguj się]
[pdf]

PRZECIWIENIE (6) sb n

Pierwsze i drugie e jasne, w końcowym e wahania.

Fleksja
sg
N przeciwieni(e)
G przeciwieniå
A przeciwienié

sg N przeciwieni(e) (1). ◊ G przeciwieniå (1). ◊ A przeciwienié (4); -é (2), -e (1) SarnStat (2:1), -(e) (1).

Sł stp notuje, Cn, Linde brak.

1. Sprzeciw, opór, nieposłuszeństwo; contradictio JanStat (5): A gdy [mały Cyrus (przyszły król Persji) podczas zabawy] iedno dzyecię zyemiáńſkie vbił [tj. zbił] zá niektore przećiwienie/ przyiaciele ſkárżąc pirwey przed páſterzem/ potym przed ſtárſzymi/ żadny niechciał dzyećinnych zwad ſądzić/ áż przyſzło przed krolá. BielKron 112v.

przeciwienie czyje [w tym: G sb (2), pron poss (1)] (3): tedy nic niebacząc ná przećiwienie dźiedźicá w tey mierze [...] máiętnośći onego Kmiećiá będą mogli/ y máią ie do Skárbu obróćić SarnStat 385 [idem 925], 187, 925.

W funkcji n-loc: »Woda Przeciwienia« = źródło Meriba, miejsce buntu Izraela przeciw Mojżeszowi (1): Zydowie piſzą/ iż Bog roſkazał ſłowem rzec opoce/ á Moiżeſz rozgą tykał/ przeto zárazem wodá nie ſzłá. A thę wodę przezwano wodá przećiwienia [Vulg Num 20/13: aqua contraditionis; cf Biblia Tysiąclecia: wody Meriba, gdzie się spierali synowie Izraela z Jahwe]. BielKron 41v.

2. Przeczenie, zdanie przeciwne do przedstawionego [przeciw czemu] (1): BYł niektory krol imieniem Aſmodus ktory vſtáwił że ktoryżkolwiek złocżyńcá był ięt/ á poſtáwiony przed ſędzią powiedział by trzy prawdy ták prawdziwe przećiw ktorym by nie mogło być żadne przećiwienie/ [...] áby tákowy żywot ſwoy z dziedzictwem ſwym odzierżał. HistRzym 98v.

Synonimy: 1. krnąbrność, opieranie, przeciwieństwo, przeciwność, przeczka, sprzeciwienie, sprzeciwieństwo, upor, uporność.

Cf PRZECIWIĆ

MC