[zaloguj się]
[pdf]

PRZECIWNIE (15) av

Pierwsze e jasne; -e (6) OrzQuin, SarnStat (5), -é (1) Calep.

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn).

1. Niezgodnie z czymś; (in) contrarium JanStat; contrarie, contraversum, e diverso, (ex) adverso, e(x) contrario Cn [czemu] (7): Zaſię wſzytko przeciwnie tym znakom przerzecżonem [świadczącym o poczęciu syna] o dziewcze rozumieć maſz. FalZioł V 15; która winá ma bydź od tych odnoſzoná/ którzy przećiwko temu Dekretowi ninieyſzému przećiwnie czynić będą. SarnStat 141; A ieſli przećiwnie temu vczynią/ á to będźie dowiedźiono ſłuſznémi dowody: tedy poddáni ich od wſzytkich przyśiąg poddánſtwá máią bydź wolni y wyſwobodzeni w tym czáśie SarnStat 1079, 1076, 1100, 1236.
Wyrażenie: »prawdzie przeciwnie« (1): A yeſli w onym piſmye nyeco naydę/ coby ſye prawdźye przećiwnye widźyáło/ nye wątpyę/ [...] iż álbo zfáłſſowáne ſą kſyęgi/ álbo tłumácz álbo wykłádácz nye dośyągł rozumem tego/ co yeſt powyedźyano/ álbo iżem ya nye wyrozumyał. KromRozm II p4v.
2. Nieprzyjaźnie, nieżyczliwie, złośliwie; infeste, malitiose Mącz; adversus Calep; contrarie, contraversum, (ex) adverso, ex contraria parte, e(x) contario Cn (4): Krol lepak Porrus przeciwnie mu [Aleksandrowi] odpiſał, á ſłoniow y bawołow ku walce wielkoſć prziprawił BielŻyw 158; Mącz 170a, 205d; Adversus – Przecziwnie. Calep 28b.
3. Całkiem inaczej, nie tak; contrarie Calep, Cn; contraversum, e diverso, (ex) adverso, e(x) contrario, vice versa Cn (2): Contrarie – Roznie, przecziwnię. Calep 254a.

W przeciwstawieniu: »tak ... przeciwnie« (1): iednę rzecz raz chwalą, Drugi raz záśię gánią. ieden raz ná Seymách Y Seymikách ták rádzą, drugi raz przećiwnie. CiekPotr 78.

4. Nieposłusznie, krnąbrnie, buntowniczo (2): Contumaciter, Przećywnie/ Swowolnie/ Oćiętnie/ Krnąbrnie. Mącz 64b.

przeciwnie komu (1): piérzchliwie zákłádáią fundámentá kácérſtwóm ſwym: ták iáko y po Potopie ludźie Bogu przećiwnie/ piérzchliwie fundámentá zákłádáli/ Wieżę Babel buduiąc OrzQuin I3v.

Synonimy: 1. sprzeciwnie; 2. nieprzyjacielskie, nieprzyjaźliwie, nieżyczliwie, sprzeciwnie; 3. rożnie; 4. krnąbrnie, ociętnie, sprzeciwnie, swowolnie.

Cf PRZECIWNO

MC