[zaloguj się]
[pdf]

PRZEDRZEĆ SIĘ (7) vb pf

sie (5), się (2).

Oba e jasne; w -dar- a jasne.

Fleksja
inf przedrzeć się
praet
sg
3 m przedarł się
plusq
pl
3 m pers byli się przedarli

inf przedrzeć się (4). ◊ fut 3 sg przedrze się (1). ◊ praet 3 sg m przedarł się (1). ◊ plusq 3 pl m pers byli się przedarli (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVIII w. s.v. przedrzeć.

Z trudem się przedostać; perrumpere Mącz, Modrz; rumpere Mącz, Calag; erumpere Mącz (7):
Zwrot: »[przez co] gwałtem się przedrzeć« (1): nálażſzy dwie drzewie miążſze/ coby bliſko śiebie ſtały/ [obżarty rosomak] gwałtem ſię miedzy nie ćiśnie/ á gdy przez onę ćieśninę gwałtem ſię przedrzeć chce [per angustias perrumpere conatur violenter]/ co gwałtownie żárł/ gwałtownie z śiebie wyćiſka ModrzBaz 52.
Szereg: »przecisnąć się [i] przedrzeć się« (1): Durchdringen. Przećiſnąć śię/ et przedrzeć śię. Rumpere. Calag 136b.
a. Wedrzeć się do wnętrza czegoś [dokąd] (1): [Bo gdy [młodzieniec jeden] mieyſcá y cżáſu ſzukał/ á w nocy ſię tám gdzie oná pokoy miáłá przedárł: wnetże záſtraſzony niewiem cżym vćiekáć muśiał. SkarŻyw 547.]
Szereg: »przedrzeć się, przecisnąć« (1): Iam in vestibulum templi perrumperant, Iuſz ſie byli do koſcielney krukty Albo babincá yáko niektórzi zową/ przedárli/ Przećiſnęli. Mącz 361b.
b. Przebić się, przedostać się walcząc [przez kogo, przez co] (3): Máły Człowiek Deſzpot/ [...] w máłym potćie ludźi/ przedárł ſye przez Zaręby Sámborſkie OrzRozm C3.
Szereg: »przedrzeć się albo (a) przebić« [szyk 1:1] (2): Erumpere per castra hostium, Przebić á przedrzeć ſie przes woysko nieprziyacielskie. Mącz 361a, 361b.
c. Wyjść z wnętrza na wierzch (o wrzodzie) [przez co] (1):
Zwrot: »na wierzch się przedrzeć« (1): Poſtrzał ieſt koſtny wrzód/ od ktorégo ſye kość/ od ſtáwu do ſtáwu páda/ od kthorégo pádánia gdy zemrze kość/ wielką biédę czyni w ćiele niżliſye przez mięſo ná wierzch przedrze SienLek 131.

Synonimy: przecisnąć się; b. przebić się.

Formacje współrdzenne cf DRZEĆ.

ZCh