[zaloguj się]
[pdf]

PRZENIESIENIE (61) sb n

-enie (59), -ęnie (2).

Pierwsze, drugie i trzecie e jasne; -é (4) SarnStat, -e (1) BiałKat.

Fleksja
sg
N przeniesienié
G przeniesieniå
D przeniesieniu
A przeniesienié
I przeniesienim, przeniesieniem
L przeniesieniu
inne sg N a. A - przeniesieni(e)

sg N przeniesienié (34); -é (2), -e (1), -(e) (31). ◊ G przeniesieniå (6); -å (5), -(a) (1). ◊ D przeniesieniu (1). ◊ A przeniesienié (4); -é (2), -(e) (2). ◊ N a. A przeniesieni(e) (2). ◊ I przeniesienim (4), przeniesieniem (2); -im Leop, SkarŻyw, SkarKaz; -em BiałKat; -im : -em WujNT (1:1); ~ -em (1), -(e)m (1). ◊ L przeniesieniu (8).

Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: przeniesienie przez kogo (2).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII – XVIII w. s.v. przenieść.

I. Rzeczownik od „przenieść” [w tym: kogo, czego (41), czyje (5): G pron (2), pron poss (2), ai poss (1)] (59):
1. Przemieszczenie (40):
Wyrażenie: »z mieśca na mieśce przeniesienie« (1): którégo tu zeſłánie ná świát/ nie ieſt zmieścá ná mieśce przenieśienie: ále rzeczy onéy/ którą nápełnia/ znáczné/ álbo widomé nápełniénie BiałKat 116.
A. Zmiana odbywa się przez ruch (29):
a. Zabranie z jednego miejsca i umieszczenie na innym (23):
α. Niosąc lub wioząc (17): Calep 104a; A to co mowi/ Ieſzcze raz: znáczy przenieśienie rzeczy ruchomych [mobilium translationem] iáko vczynionych/ áby zoſtáły ty ktore ſię niechwieią. WujNT Hebr 12/27.
αα. O relikwiach (15):

przeniesienie dokąd (3) cf przeniesienie skąd dokąd; Wyrażenie.

przeniesienie skąd dokąd (2): Láthá 1089. Przeniesienie S. Sthániſłáwá z Skałki kośćiołá S. Micháłá ná zamek Krákowſki do kośćiołá S. Wacławá/ przez Buſkupá [!] Lámpertá namiáſtká iego BielKron 349v, 362v.

Wyrażenie: »przeniesienie ciała [czyjego]« [w tym: dokąd (1)] [szyk 4:1] (5): SkarŻyw 403; Przenieśienie ćiał ludzi świętych [...] czáſem ma wielkie y ważne przyczyny. WujNT 424, 424 marg, 428, Ccccccv.
ααα. Święto katolickie (8): Przenie: ś. Márká Ewán. y Márcel: wdowy LatHar [++], [++4], [++4]v, ++5, ++5v.
Wyrażenie: »dzień przeniesienia« (3): KrowObr 174, Rr3; Leop AAA4v; [Swięcą też/ w Krakowie zwłaſzcżá/ dzień Przenieſienia S. Stániſłáwá [27 IX]/ oſobnego Patroná Polſkiego. HerbNauka R4 (Linde s.v. przenieść)].
β. W sposób cudowny; tu: zabranie ze świata (o wniebowzięciu ciała i duszy) (2): Leop Hebr 11/5; Wiárą Henoch był przenieśion/ áby śmierći nie oglądał/ y nie był náleźion: prze to iż go przenioſł Bog: ábowiem przed przenieśieniem otrzymał świádectwo iż ſię Bogu podobał. WujNT Hebr 11/5.
γ. W sferze nadprzyrodzonej: wzięcie do nieba (o duszy) [w tym: z czego (2)] (3):

przeniesienie do czego (1): iż thá iego docżeſna ſmierć będzye mu ſie zdáłá nie inácżey iedno iáko wdzięcżny ſen/ gdyż ią piſmo zowie iż ieſt przenieſienie z nędze do roſkoſzy RejPos 84v.

przeniesienie na co (1): gdyż wiemy iż iey [śmierci] piſmo nie zowie śmiercią/ iedno przenieſienie s fráſunkow ná roſkoſzy. RejPos 110.

przeniesienie dokąd (1): Drudzy/ wierząc iż do Ráiu przenieśienie bydź ma/ wątpią ieśli ten Ray tu ná źiemi/ cżyli ná niebie. PowodPr 35.

δ. Zmiana miejsca działania (tu: o działaniach wojennych) (1): iáko nam/ ták y wſzytkiemu Chrześćijáńſtwu byłáby potrzebna Ligá dawno pożądána y proponowána. [...] á więcey ſnadź ná przenieśienie woyny Pogáńſkiey w Wołoſkie y Podolſkie kráie VotSzl B2.
b. Zmiana miejsca zamieszkania [dokąd] (1): Y przenieśięnie/ kędy by ſię vpodobało domoſtwa żadnemu niebywa wzbraniano. KwiatKsiąż A2.
c. Sprawienie, by ktoś opuścił dane miejsce i przeniósł się na inne; też: wypędzenie (5):

przeniesienie skąd dokąd (1): Przenieſienie práwie Bábilonſkie Koributowo/ z Siewierſkiego Xięſtwá ná Wołyń. StryjKron 497 marg.

W porównaniu (1): StryjKron 497 marg cf przeniesienie skąd dokąd.

α. Zmuszenie do zmiany miejsca zamieszkania, przesiedlenie, też: wysiedlenie (o społecznościach) (4):

przeniesienie dokąd (2): Przenieſienie dzyeſiąći pokolenia do Aſyriey. BielKron 89 marg; WujNT 2 marg.

Szeregi: »przeniesienie abo zaprowadzenie« (1): Y mieſſkáli ná ich mieyſcu áż do przenieſienia ábo záprowádzenia [Usque ad transmigrationem]. Leop 1.Par 5/22.

»przeniesienie a zawiedzienie« (1): Stáło ſie też roku trzydzieſtego y ſiodmego/ po przenieſieniu á záwiedzieniu Ioáchin Krolá Iudſkiego Leop 4.Reg 25/27.

B. Zmiana miejsca nie odbywa się przez ruch (10):
a. Na mocy decyzji: zmiana siedziby (3):
Wyrażenie: »przeniesienie stolca« [w tym: skąd dokąd (2)] (3): Przenieſienie ſtolcá Papieſkiego z Rzymá do Fráncyey miáſtá Awinium. BielKron 185v, 187, Llll2v.
b. Przez czynność prawną: wpisanie do akt [czego] (6): Przenieśienié zapiſów w Podláſzu: ze ſam ſobie moze przeniéść, máiąc plenipotentią od ſtrony. SarnStat 541, 541 żp, 1198, 1268.

przeniesienie do czego (2): PRzenieśienié zapiſów y kwitów/ y innych rekognicyy wſzelákich Grodzkich do kśiąg Ziemſkich/ ták w Roki/ iáko y w leżenié kśiąg w wiedźioné in abſentia recognoſcentis [...] czáſy wiecznémi ápprobuiemy. SarnStat 541, 1198.

c. [Przez decyzję finansową: przelanie; transfusio Cn [z czego na co]: Rewizja Kalenia wsi, którą zamianą na wójtostwo i młyny w miasteczku Dąmbrowiczach i 8 włók we wsi Niwkach, to jest dwu wójtowskich, trzech na których siedzą 3 kmiecie a trzech pustych, urodzony Marcin Kalienski, podsędek łęczycki, wziął, z przeniesieniem sum z tego to wójtostwa na tę wieś LustrWpol II 191.]
d. Zmiana miejsca w tekście (tu: wyrazie) (1):

W połączeniu szeregowym (1): omyłki ſie w Literach/ y w ſyllábach álbo ich przenieſieniu/ odmienieniu/ opuſzczeniu/ zopákowániu/ álbo vmnieyſzeniu/ tráfiáią Czytelniku mili StryjKron YYv.

2. Zmiana (19):
a. Pod względem jakości, istoty rzeczy (7): BiałKat 343v; WujJud 94; Bo zá przenieśienim kápłáńſtwá/ muśi też być zakonu przenieśienie [Translatio enim sacerdotio, necesse est, ut et legis translatio fiat]. WujNT Hebr 7/12 [przekład tego samego tekstu BiałKat].

przeniesienie z czego do czego (1): Vſpráwiedliwienie grzeſznego/ y przenieśienie iego z gniewu do łáſki Bożey: nie ieſt gołe vderzenie w pierśi SkarKaz 347a.

przeniesienie z czego na co (1): Vſpráwiedliwienie/ ieſt przenieśienie z onego ſtanu/ w ktorym ſie cżłowiek rodźi ſynem pirwſzego Adámá/ ná ſtan łáſki y policżenia miedzy ſyny Boże/ przez wtorego Adámá Iezuſá Chriſtuſá zbáwićielá náſzego. WujJud 93v.

przeniesienie skąd dokąd (1): [chrzest] Ieſt znak przenieſienia naſzego ſkroleſtwa ſzatanſkiego do kroleſtwa Bożego. SeklKat V3.

b. Pod względem podmiotu lub obiektu oddziaływania: zmiana zakresu obejmowania, stosowania; tu: w sferze władzy, prawa i innych zjawisk życia społecznego (12): Szło tho o przenieſienie máieſtatu Ceſárſkiego/ ábowim iuż rozumieli Fránkowie y Włoſzy/ iż ſie nigdy do nich z Niemiec nie miał wroćić. BielKron 174v, 324v marg.

przeniesienie do kogo (3): y w niey [jedności wiary] narod ten [niemiecki] był y w rzecżách świeckich/ á przenieśienim do nich páńſtwá Rzymſkiego/ vbłogosłáwion. SkarŻyw 520. Cf przeniesienie od kogo do kogo.

przeniesienie od kogo do kogo (2): BielKron 119; PIATA CZESC przenieśienie Ewángeliey od Zydow do Pogánow, przez posługę Páwłá y Bárnábaſza. WujNT 448 marg.

przeniesienie na kogo (1): A thák látá od záłożenia Rzymu 301. iáko od krolow pirwey do rádzyec/ ták od rádzyec do dzyeſiąći mężow było przenieſienie zwirzchnośći ná lud poſpolity. BielKron 119.

przeniesienie skąd (2): Szoſta/ odięćie kośćiołá náwet od ſámego miáſtá głownego Zydowſkiego Ieruzálem y przenieśienie do Rzymu/ głownego miáſtá Pogáńſkiego. WujNT 392. Cf przeniesienie skąd dokąd.

przeniesienie skąd dokąd (1): SZOSTA CZESC o przenieśieniu kośćiołá z Hieruzálem głownego miáſtá Zydowſkiego, do Rzymu głownego miáſtá Pogánskiego. WujNT 476 marg.

W połączeniu szeregowym (1): SkarKaz )(2v cf »przeniesienie do innego ...«.

Wyrażenia: »przeniesienie do innego ...« (1): Groźiłem im/ iákoś roſkazał/ gniewem twoim/ zgubą y pożárćiem ich od nieprzyiaćioł/ y ſpuſtoſzenim y przenieśienim kroleſtwá ich do innych narodow. SkarKaz )(2v.

»przeniesienie z jednego ... do drugiego« (1): á iż z tákiego małżeńſtwá/ nie ſzło żadne dziedzictwá przenieśienie z iednego pokolenia do drugiego WujNT 195.

Szereg: »odjęcie [od kogo] i przeniesienie« (2): odięćie kośćiołá od vpornych y zátwárdziáłych Zydow/ y przenieśienie do Pogánow przez poſługę S. Páwłá y Bárnábaſzá. WujNT 392, 392.
W przen (2):
Wyrażenie: »przeniesienie w insze ręce, do rąk obcych« [szyk zmienny] (1:1): s ktorych walk przydźie nieſpodźiewáne przenieśienie KRoleſtw y Pańſtw/ do rąk y domow obcych/ ták iż gdzie przed tym dwá álbo trzey panowáli/ tám ono imienie ieden tylko ſobie przywłaſzczy. LeovPrzep C2; PowodPr 12.
II. Od „przenieść się”: dobrowolna zmiana miejsca zamieszkania, przeprowadzka (2): Mutatio sedis, Przeprowádzenie/ Przenieſienie. Mącz 239b, 221a.

[przeniesienie czyje do kogo: yeſt nąm opoviedzial [...] o chuczi a przichilnoſczi waſchi knąm y przenieſzienyu waſchim do naſz ZapWpolActCon 1549 14/49v.]

Synonimy: I.1.A.b. przenosiny, przeprowadzenie, przeprowadzka, zaprowadzenie; c. wypędzenie; B.b. wpisanie.

Cf PRZENIEŚĆ

RS