[zaloguj się]
[pdf]

PRZETARCIE (1) sb n

Pierwsze e oraz a jasne, końcowe e pochylone.

Fleksja
sg
N przetarci(e)
D przetarciu
A przetarcié

sg N przetarci(e). ◊ [A przetarcié. ◊ D przetarciu.]

Sł stp brak, Cn s.v. ruptura, Linde XVII – XVIII w.

1. Uczynienie łatwiejszym do przebycia; przen:
Wyrażenie: »przetarcie drogi«: wſzákoż komu ſie ten moy Dworzánin [napisany po polsku] podobáć nie będzie/ oto ma Kortegianá Włoſkiego/ ktorego moiá Polſzcżyzná namniey nie zepſowáłá/ niechayże go ku ſmáku ſwemu przełoży [...] Cżego kiedy dowiedzie/ (w cżym mu y to moie przetárcie drogi nie záwádzi) tedy [...] żeby mi odpuścił/ iż Polaki/ á nie Włochy w tym Diálogu mieć chczę GórnDworz B5v.
2. [Uszkodzenie skóry, rana; ruptio, ruptura Cn: popiół z ſkórzy [!] Modrzewiowéy dobrze pożywáć ná przetárćié/ y opalenié. UrzędowHerb 354b.
Wyrażenie: »przetarcie aże do kości [od czego]«: cżáſem będźie przetárćie áże do kośći od śiodłá Cresc 1571 540.
Szereg: »przeczos, przetarcie«: Skórá z obudwu Soſny ma moc śćiągáiącą/ á ćiérpnącą: dla tego przeczoſóm/ przetárćiu/ ná tárwſzy [!] téy ſkóry ná ſubtélny proch/ dobrze rány poſypowáć/ wyſuſza mocno. UrzędowHerb 369b.]

Synonimy: 2. otarcie, przeczos, rozdarcie, rozerwanie.

Cf PRZETRZEĆ

JR