« Poprzednie hasło: [PRZETOWŁOSY] | Następne hasło: PRZETOŻCI » |
PRZETOŻ (2015) cn i pron
cn (1939), pron (76).
przetoż (2014), przetoże (1) LubPs.
e jasne; -ó- (134), -o- (28); -o- OpecŻyw (6), OpecŻywPrzedm, ForCnR (8), KlerPow, MurzHist (11); -ó- : -o- JanStat (55:1).
Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn) s.v. przeto.
- I. Spójnik (1940)
- II. Zaimek przysłówkowy
(75)
- 1. Zapowiada zdanie przyczynowe: dlatego (48)
- 2. Zapowiada zdanie celowe: po to (27)
Połączenia: »a przetoż (też, i, oto)« = (et) idcirco, propterea Vulg, PolAnt; ideo (etiam) PolAnt, Modrz; ergo, propter hoc a. quod, -que Vulg; at, et, ideoque, igitur, propter, unde PolAnt; ita, itaque Modrz; quamobrem, quocirca JanStat (281): Potym on páſterz przewinił/ A przetoż od Rzymian ięt był BierEz Q3v (5); tento nowy dworzanin tak mnimam iżći ieſt godny łaſki T.M. boć ſie nám wielmi podobá/ á przetoż racży go dlá proźby naſzey łaſkawie przyiąćz. ForCnR B4 (5); PatKaz II 22 (19); (nagł) Sanguis draconis (–) IEſth żywicza drzewa iednego [...] Ieſt ſmaku cierpniączego, á przetoż ma mocz zaſtanawiać wſzelkie ciecżenie krwawe FalZioł III 30c (5); [Aleksander rzekł swemu służebnikowi] widziałes żem cżłowiek, á przetoż nie ieſt podobno, abych kiedy wcżim niebłądził BielŻyw 166 (4); Leop Deut 18/22 (4); Oto iuż thych Izráelczykow więcey niż nas y możnieyſzych A przetoż nam trzebá z niemi chytrze poſthąpić BibRadz Ex 1/9; Panći ieſt dobry y ſpráwiedliwy/ á przethoż grzeſznikow náuczy drogi. BibRadz Ps 24/8 (63); Omierzłá mi też y praca ktorą podeymowałem pod ſłońcem/ [...]. A przetoż przeſtałem á niechciáło więcey moie ſerce prácowáć pod ſłońcem. BielKron 79v; GrzepGeom L3v (4); GrzegRóżn B (3); SarnUzn C5v; Ale wżdy mogą być niektorzy/ gdy nápádną ná to piſmo/ iż ná zdrowie wſpomioną/ [...] á przetoż prze ty/ poſpolićie proſte á pożyteczne Wſpomagánia thu wypiſzę SienLek 14v (3); Krolu łáſkáwy páni twa bárzo niemoże/ á przetoż prośi/ ábyś ku niey przyiácháć racżył. HistRzym 36v; Záiſte towárzyſze moi iuż wſzyſtkie táiemnice rycerzowe powiedzieli á przetoż y ia muſzę powiedzieć prawdę HistRzym 74v; Zono namileyſza wiedz że ia muſzę iácháć do źiemie świętey/ á mnimam żeś iuż ćięſzká odemnie/ á przetoż zoſtánieſz doma áż ia prziiádę. HistRzym 77 (41); Powſzechny Koſcioł zámyka w ſobie po wſzytkim ſwiecie wybráne ábo wierne/ [...] á przetoż od nas áni policżon/ áni poznan być nie może RejPosWstaw [1432]v (3); Noe nálezion ieſt doſkonáłym/ y ſpráwiedliwym/ á cżáſu rozgniewánia ſtáłá mu ſię nagrodá/ á przetoſz był oſtátkiem mieſzkáiących ná ziemi. BudBib Eccli 44/17[18] (11); CzechRozm 263v (2); A toli odnieśli Polſcy Krolowie słuſzną miárkowánia we wſzem ſwego y cnoty ſwey zapłátę/ á przetoż y teraz sławna á zacna ieſt ich pámięć ModrzBaz [16]; A teraz wiele ieſt zwierzchnych Pánow/ ktorzi zá to v śiebie máią/ że im nic do tego [do przykazań bożych]: á przetoż też w Práwiech wiele przewrotnośći/ á w rzecżáchpoſpolitych wiele ſię błędow y nierządu náyduie. ModrzBaz 17 (17); CzechEp 336; BielSjem 21; W tobie/ moy Pánie/ mam nádźieię ſwoię/ A przetoż ofiáruię/ Ządzą/ y z nią myśl moię GrabowSet Lv; LatHar 207; Lecz kościoł ieſt Boży/ á przetoż nie ma być dan Ceſárzowi WujNT 93; nie nálazłem w tym cżłowieku żadney winy z tych o ktorych nań ſkárgę kłádźiećie. [...] A przetoż go ſkarawſzy wypuſzczę. WujNT Luc 23/16 (11); Sará drugim ſtopniem odſtępuie od ſczepu: á przetóż Abráámowi w drugim ſtopniu byłá krewna. SarnStat 601 (6); KlonFlis E; KlonWor 65. Cf pozostałe połączenia.
»(a)bowiem, (a. (a)bociem), enim ... (a, i) przetoż (też, i)« = enim ... ergo Vulg, PolAnt; enim ... (et) idcirco a. ideo a. propter a. propterea a. unde, tanquam ... itaque Vulg; enim a. quia a. quoniam ... et, et ... propter PolAnt (71:1): bocyem co kolwyek ſin twoy [Panie] gdi tu naſwyecye bil dzyalal zamyα dzyalal a cokolwyek ſprawyl mnye ſprawyl. [...] Przetoſſ proſſα yego poſluſſenſtwo nyechay wimowy nyepoſluſſnoſc moyα BierRaj 23; BierEz O3v; aboczyem ona [Maryja] zwyecznoſzczy boſkyey począta nayczyſthſcha naynyeuynnyeyſcha panna, aboczyem wbodze wſzechmocznym zadney makuly nyechądogoſzczy nyemaſch, ale czyſtoſzcz y ſzwyąthoſzcz. A przetoſch ta myla panna wzyąla zboſtwa czyſtoſzcz PatKaz II 21v (6); MurzHist G2; Abowiem nie ieſt lud mądry/ przetoż też nie zmiłuie ſie nád nim/ ktory go vcżynił/ y ktory go ſtworzył/ nie przepuśći mu. Leop Is 27/11 (5); Abowiem źiemiá nápełnioná ieſt łupieſtwá od nich/ á przetoż wytrácę ie z źiemie. BibRadz Gen 6/13 (27); Abowiem w káżdym Klinie ſą trzy kąty/ dwiemá proſtym równé: [...] Przetóż/ kiedy ſye tráfi w Klinie ieden kąt ſzérſzy/ tedy drugié dwá muſzą być iuż wężſzé. GrzepGeom Q2 (3); WujJudConf 59v; Abowiem zbáwienie ktore nam ſpráwił Syn Boży/ ktore y ſam nam dáie/ ſłudzy opowiádáią ábo ſzáfuią/ przetoż ſą ſpołprácuiący. RejPosRozpr b4v (4); RejPosWstaw [413]v (2); BudBib 3.Esdr 4/46 (2); CzechRozm 173v; Abowiem ieden y iednemu urzędowi ledwe ſproſta/ á wielu ich ſproſtáć niemoże: á przetoż [Unus enim ... Itaque etiam] ktorzi wiela vrzędow doſtáli/ ći ponieważ powinnośći ich doſyć cżynić niemogą/ máią miáſto śiebie wiele namieſtnikow. ModrzBaz 45; Pan bowiem ſwoich świętych ſłów nieprzebaczył/ [...]. Przetóż lud ſwóy z okrutnéy ręki wybáwił KochPs 159; Abowiém przećiw mocy potrzebna ieſt śiłá/ A śiłá co innego/ ieno gdźie ich siła? Przetóż y káżdy człowiek ma to z przyrodzenia/ Ze chćiw do towárzyſtwá/ y do zgromádzenia KochProp 16; My bowiém pobudzamy ſie cudzą przygodą/ ále ći ſwoią: [...]. Przetóż téż ſrogośćią niewoléy pobudzeni/ bárźiéy ſie vtráconéy wiáry domagáią/ niżeli my ią chowamy. OrzJan 38; LatHar 1 (4); WujNT Luc 8/18 (6); SarnStat 111; Dicunt enim equas et gallinas ex eo vento concipere. od ktorego też zową Zephyria et ſubuentanea oua. á przetoż ten wiátr roſkoſzy y Wenerze poświęcony ieſt. KlonFlis A4v. Cf »iż ... przetoż«.
»aby (a. żeby) ... przetoż« (4): Abyſmy tedy z Kátholiką X⟨iędza⟩ K⟨anonika⟩ Antychriſtámi nie zoſtáli/ y z nimi też potym z trzaſkiem nie zginęli: przetoż my ſię do Apoſztołow przyłęcżyć woleli. CzechEp 361 (2); Aby ſię kto nie domyślał z przeſzłego diſkurſu Páwłowego/ [...] żeby ludzie nie mieli mieć żadney zapłáty zá dobre żyćie y zá dobre vczynki: przetoż iuż odtąd Apoſtoł pilnie záleca żywot pobożny. WujNT 566; SkarKaz 208a.
»bo (i, też) ... (a, i, też i) przetoż (i, tedy)« = enim ... ergo a. ideo a. itaque Vulg, Modrz; enim ... propterea (a. propter (quod)), nam ... itaque Vulg; nam a. quia a. quoniam ... et PolAnt (87): PatKaz I 1; PatKaz II 82; BielŻyw 153; RejKup Ee; Bośćie y ku więźniom litość okázowáli: y rozdzieránie dobr wáſſych prziymowáliśćie zrádośćią: Przetoſz nietráććie dufánia wáſſego: ktore ma wielką odpłátę. Leop Hebr 10/35 (4); Bo ktory przez ty rzeczy [sprawiedliwość i pokój] ſłuży Kriſtuſowi/ ieſt wdźięcżny Bogu/ y przyiemny ludziam [...] Przetoż thedy ſtáraymy ſię o rzecży ktore pokoiowi należą BibRadz Rom 14/19 (6); SarnUzn D2v; bo tákie leżenie [na wznak] żołądek obraża/ [...] A przetoż zdrowy człowiek/ napierwey ná práwy ſye bok ma położyć/ á potym ná lewy SienLek 11v; HistRzym 23v (3); HistLan C3; Bo ieden álbo kilá Doktorow/ nie nieśie ná ſobie oſoby wſzytkiego kośćiołá Powſzechnego/ przetoż y zbłądźić iáko cżłowiek może. WujJud 37; BudBib 2.Esdr 6/9 (4); MycPrz II A4; PaprPan I4; Bo możnieyſzim nie ták ſnádnie kto może krzywdę vcżynić/ iáko chudźinie: á przetoż te krzywdy ktore im bywáią cżynione ćiężey máią być karáne/ niżli te co możnieyſzim. ModrzBaz 73 (8); SkarJedn 281; SkarŻyw 31 (2); StryjKron 288; Bo też oni [Hebrajczycy] cżáſu ninieyſzego/ praeſens, nie máią: przetoż też tám ták ſtoi. Będę ktory będę: á nie ieſtem ktorym ieſt CzechEp 67 (6); LatHar +11 (3); Bo Graekowie ofiárę Mſzey S. Litourgeią zową. Przetoż y Eráſmus Liturgią S. Chryſoſtomá przekłáda po Láćinie Mſzą Chryſoſtomową. WujNT 452 (26); Bo nie dosyć iest że kto vmié Státut, y czyta go, á nieumié ſobie y przyiaćielowi pozwu nápiſáć, áni controweſiiéy. Przetóż znamy śiłá Iuriſtów, co vmieią práwá, ſtátuty, á przedśię tępi ſą do piſánia práwnych poſtępków. SarnStat *5v (2); SkarKaz 42a (2); SkarKazSej 661a (3); KlonFlis A3. Cf »gdyż ... przetoż«, »iż ... przetoż«, »ponieważ ... przetoż«.
»(a, bo) gdyż(ci) (a. gdy) ... (a) przetoż (też i)« = enim ... et Vulg; siquidem ... et PolAnt; enim ... itaque Modrz (29): PatKaz II 67v; GroicPorz kv; Gdyż grzeſzymy y kłamamy przećiw Pánu/ a odſtępuiemy od Bogá náſzego/ [...]. A przetoż ſąd ná zad vſtąpił ſię/ á ſpráwiedliwość z dáleká ſtánęłá BibRadz Is 59/14; Bo gdyżeś thy złupił wiele narodow/ przetoż też y ćiebie łupić będą ini wſzythcy narodowie BibRadz Abac 2/8 (5); GrzegRóżn Dv (2); Kácerze to ſłowo [Trójca] w nienawiśći máią/ gdyż ie przećiwko im y ich przedſięwzięćiu záſádzono/ przetoż to ich gryzie y ták im ieſt miłe iáko ſol w oku. SarnUzn B4; A gdyż oycá niewiem áni mátki/ przetożćie [!] proſzę day mię ná służbę HistRzym 34 (5); HistLan Bv (2); RejPosWstaw [1102] (2); BudBib 4.Esdr 11/43 (2); A gdyż tho ná nas przyſzło/ że Nova res uarios euentus habet, przetoż in tanto caſu potrzebá nam ſobie rozmyſlnie poczynáć MycPrz II A3v; ModrzBaz 15v; CzechEp 170; ActReg 43; WujNT 104; PaxLiz D3; Gdy niechce nieprzyiaćiel do Sędziego ſtáwáć/ Niechce mu ni zwierzchnośći/ ni władzey przyznawáć: Przetoż go więc ſzukáią w polu ábo w domu KlonWor 30 (2).
»i przetoż (też)« = et PolAnt (101): przibyezall kath ſczelyadzia myeyſka powyadayącz yſch czlowyeka zabitho. y przethoſch malpi zzanthuza pobracz kazal. LibMal 1554/194; Ale iá iście wiem że konca mękąm moięm niebędźie/ I przetoſz wewſzelkiem przekléſtwie i roſpaczy pokim żyw trwac będę MurzHist R3 (4); MurzNT A4 (2); Tedy niewiáſtá rzekłá/ wąż on mię zwiodł y przetożem iádłá. BibRadz Gen 3/13 (3); BielKron 306; Nie ſkóńczona á nieogárniona ieſth wielmożność Boża/ y godność Máieſtatu iego: á przetho y krzywdá y obráżenie Máieſtatu iego nieogárnióney obráżliwośći ieſt/ y nieſkóńczonéy: y przetóż też męká nieſkóńczona ieſt tym zgotowána: którzy go obráżáią BiałKat 168v; A co ſie dotycże Birzmowánia y oſtátecżnego mázánia/ to widźimy być ludzki ſzcżery wymyſł/ ktorich Kośćioł Boży máło potrzebuie/ y przetoż ich nie záchowuiemy. WujJudConf 159; BudBib Esth 14/6; SkarJedn 78 (2); SkarŻyw 80 (9); GórnRozm B2; OrzJan 118 (2); LatHar 16 (2); Poznáłá Pánná naświętſza że iuż był przyſzedł czás/ ktorego ſię Syn iey miły cudámi y kazánim świátu oznaymić miał. Y przetoż ſię też zá ludzmi przyczyniáć poczyna WujNT 309 (34); WysKaz 30; SiebRozmyśl H3; Sámi bieżeli/ mowi P. Bog/ á iam ich nie poſłał/ y przetoż kłámáli mowiąc: Bog mię poſłał SkarKaz 241a (7); Y byli biſkupi iáko Moyzeſz ná przodku/ y kápłanmi y krolmi/ religią z kroleſtwem złączáiąc. Y przetoż ony Chrześćijány Piotr ś. názwał kápłáńſtwem krolewſkim SkarKazSej 679a (2). Cf pozostałe połączenia.
»przetoż i« = ergo a. igitur a. unde et Vulg (26): BierRozm 25; á ktho miłuie bogáctwá/ nie weźmie z nich vżytku: Przetoż y to [et hoc ergo] ieſt márność. Leop Eccle 5/9 (4); GrzepGeom A3v; KochPs 60; Duch ś. nádeydźie ná ćię: á moc naywyżſzego záćmi tobie: przetoż y [Ideoque et Vulg Luc 1/35] to co ſię národźi święte/ będźie názwano ſynem Bożym NiemObr 97 (2). Cf pozostałe połączenia.
»(ale, lecz, przeto, abowiem, bo, (a) wszakże) iż (a. że) (też, wżdy) ... (a, i) przetoż (też, i)« = quia (vero) ... propterea, quod (propterea) ... idcirco, quoniam ... et Vulg; et ... propterea, pro eo quod ... idcirco, quia ... et, quoniam ... propter PolAnt; sed quod id ... itaque Modrz; sed quia ... igitur JanStat (195): Iżeś śię śmiał zdrády ważyć/ Przetoż ćię mam ſpráwnie zábić. BierEz R4; ForCnR D2v; PatKaz II 41 (2); FalZioł IV 45c (2); BielŻyw 108 (2); KrowObr 192; Leop Is 17/10 (3); Abowiem iż rodźicy iey [Zuzanny] byli ludźie pobożni/ przetoż [Et ... et] corkę ſwą wyćwicżyli w zakonie Moiżeſzowym. BibRadz Dan 13/3 (12); Rzekł Heliaſz/ przeto iżeś ſie cżártu záprzedał/ przetoż Pan Bog wykorzeni dom twoy s potomki BielKron 85v; Ale Koło/ iż nie ieſt z proſtych Liniy/ przetóż ſtárodawnym y mądrym Geometrom trudność zádáwáło/ iáko y którym obyczáiem by ié mieli pomiérzáć. GrzepGeom H3v (7); HistRzym 5 (3); RejPos A3 (2); BiałKat 375v; HistLan C2 (6); WujJudConf 44v (3); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw 42 (2); Bo iſz [bałwany] ſą ná swiát wprowádzone dla prożney chwały ludzkiey/ á przetoſz [enim ... et ideo] teſz zámierzon ieſt prętki koniec ich. BudBib Sap 14/14 (3); Iż mi ſie ieſzcże ná tym nie doſyć dzieie/ przetoſz też ná tym przeſtáć nie mogę CzechRozm 43v (7); ModrzBaz 13v; SkarJedn 45 (2); ACżkolwiek Heretykowie Chrzeſt S. máią/ y byli niegdy Chrześćiánie: wſzákże iſz od wiáry S. odſtąpili/ miedzy niewierne pocżytáni ſą. przetoſz kośćioł S. roſkázuie y przeſtrzegá/ áby znimi Chrześćiánie y Kátholicy/ [...] ſpolnego małżeńſtwá nie mieli SkarŻyw 152 (4); Iż nowego przymierza zacnieyſze ſą piſmá przetoż ich więcey trzebá przystrzegáć CzechEp 115 marg; Iednák iż wżdy to zna/ że naśienie Chriſtuſá Iezuſá znácżyło: tedy mnie y ná tym doſyć: że wżdy iákom rzekł tego záprzeć nie może. A przetoż też mnie iuż dowodźić tego w cżym zgodá ieſt nie trzebá CzechEp 293; Otoż iż Papież nie ná piaſku/ ále ná tłuſtym págorku mieſzka/ przetoż nie ieſt Antychriſtem CzechEp 407 (72); ActReg 45; LatHar +9 (3); KołakSzczęśl B3; WujNT 68 (32); SarnStat 97 (10); PowodPr 35; SkarKaz 206b; A wſzákże iednák iż miedzy rzemięſły ręcżnymi/ ſą iedne gnuśne/ śiedzące wárſtátowe ábo rádniey mitrężące/ plugáwe/ ktore dla tego zową artes ſedentarias [...]. Przetoż/ náſzych wiekow ſzláchćicowi Polſkiemu/ zákazáne ſą. KlonFlis A2v (2); Ale iż ſą cżtery/ naprzednieyſze ſztuki tego doſtawánia dobr/ ktore y práwo cżęſto wſpomina: [...] Przetożem ia też ten worek zſzył y złożył ze cżterech liádrow. KlonWor ded **2 (2). Cf »(ale) iż ... przetoż (też) ... przetoż też«.
»(ale) iż ... przetoż (też) ... przetoż też; iż ... a przeto ... a przetoż« (2;1): GrzegRóżn D4v; y wiele zwyćięſtw [Saul] odniosł/ ale iż drogę Przykazánia Bożego opuſzcżał/ przetoż był y od Bogá odrzucony/ y Kroleſtwo Izráelſkie od niego oderwáne/ á drugiemu dáne było: przetoż też [Verum quia ... ideo et ... et] od Duchá Bożego będąc opuſzcżony/ Duchowi Złemu był podány ModrzBaz 23v; CzechEp 329.
»(a) przetoż oto« (3): Abowiem Pan Bog thák mowi [o mieście Ammonitów] Przeto iżeś klaſkáło rękámi/ [...] y weſeliłoś ſię vprzeymym ſercem wzgárdzáiąc Izráelá. A przetoż otho [Idcirco ecce] ia [...] podam ćię w rozborzenie poganom BibRadz Ez 25/7; HistRzym 23v; náwet máło tákich było/ coćby [tobie królu] w dźiélnośći równi byli. Przetóż oto ſkłádáiąc ręce ſwoie do ćiebie wyćiągamy OrzJan 99.
»(bo) ponieważ (... tedy), quia ... (a, i) przetoż (i, też)« (8:1): GrzepGeom Q3; CzechRozm 262; Bo ponieważ męſtwo/ lub cnotá/ ieſt naywiętſze dobro/ tedy bogáctwá y inſze rzecży nieinácżey ſą policżone miedzy dobrá/ iedno iż ſą nacżynia cnot: á przetoż [Cum enim ... certe] ſámá cnotá naywięcey ma być w vcżćiwośći mianá/ y doſtoieńſtwem opátrzoná. ModrzBaz 39; CzechEp 295; LatHar 576; WujNT 5 (2); WysKaz 40; Quia non eſt ſapientia, non eſt prudentia, non eſt conſilium contra Dominum. Przetoż Pan Bog tych przeklęctw/ ktore tám przez Máláchiaſzá wydał/ o ſkrzywdzenie Kápłanow ſług ſwoich/ to lekárſtwo zoſtáwuie: mowiąc: Náwroććie ſie do mnie PowodPr 26.
»przetoż tedy« = et Vulg (4): Oſtrą włocżnią dał bok przekłoć/ ſerce żywotá ſwego/ [...]. Przetoż tedy Páná ſwego/ wielbiemy przez przeſtánia ArtKanc D19v; WujNT Act 23/18. Cf »bo ... przetoż«.
»przetoż (...) też« = propterea Vulg (49): Grzech zgrzeſſyło Ieruzálem/ przetoż też ſtáło ſie nieſtátecnym: wſſyſtcy ktorzy ie wielbili/ wzgárdzili im Leop Thren 1/8 (3); Im ich więcey było/ tym też więcey grzeſzyli przećiwko mnie: przetoż ia też chwałę ich obrocę w poſromocenie. BibRadz Os 4/7; GrzepGeom A4v (3); RejPosWstaw [414]v; CzechRozm 20 (3); CzechEp 49 (3); Adámá nowego Stawamy ſię cżłonkámi/ y látoroślámi [...]. Przetoż też cżłowiecżeńſtwo náſze prágnie niebá KołakSzczęśl C4v; WujNT przedm 10; PowodPr 10; SkarKaz 349a. Cf pozostałe połączenia.
Połączenia: »a przetoż« (2): Acz niektorzy (co wiernymi Chrześćijány/ á przetoż nie vpornymi byli) wnet ſię od tey żarliwośći pohámowáli WujNT 517. Cf »ponieważ ... a przetoż i«.
»ponieważ ... a przetoż i« (1): Ponieważ cokolwiek ieſt w Bogu/ to ieſt ſámá iſtność Boża/ á przetoż y żywot. WujNT 306.
Połączenia: »a przetoż (i, oto, też)« = (hoc) ergo (et), ideo Vulg, PolAnt, Modrz; et, propter (hoc), propterea Vulg, PolAnt; igitur, itaque Vulg, Modrz; quapropter Vulg, JanStat; autem PolAnt; atque, quamobrem, quo, quocirca Modrz; proinde JanStat (289): BierEz P3 (2); K tobie wzdychámy lkaiątz a placżątz w temto ſlzawym pádole. A przetoż iednácżko naſſa/ ony twoie miloſierné ocży k nám obroci OpecŻyw 190v; ForCnR D4; PatKaz II 24 (15); [Aleksander pisze do króla Dariusza] A przetoż znamię ieſt że ſie każdy Bogu przeciwi, kto ſie imieniem iego mianuie BielŻyw 152 (2); BierRozm 8; SeklKat C3v; A hocż [!] by też ktorzy byli Iż cży by ſię przecżiwili Wżdyċ jch wieczeij tocż mé zdanie Iſczie prziprawdzie zoſtanie A przetoż ſyę możeś niebaċ Gdy będę ya przitobie ſtaċ RejKup p2; Diar 56; Ano ták grzeſſąc przećiwko bráciey/ [...] przećiwko Chryſtuſowi grzeſzyćie: A przetoż/ ieſliby pokarm pogarſſał brátá moiego/ nie będę mięſá iadł na wieki/ ábym brátá ſwego nie zgorſſył. Leop 1.Cor 8/13 (5); Y rzekł mu Pan/ [...] A przethoż oto teraz podał Pan duchá kłamliwego w vſtá tych wſzytkich prorokow twoich/ á iuż vmyſliłći źle vczynić. BibRadz 3.Reg 22/23; Nad tom kazał Lewithom áby ſię oczyſćili/ á przyſzedſzy áby ſtrzegli bran/ á ſwięćili dzień Sobotny: A przetoż też w tey rzeczy pomni ná mię o Boże moy BibRadz 2.Esdr 13/22 (91); GrzegRóżn B2 (6); Prot D2v; SienLek 10 (4); Acżkolwiek by też moy oćiec był wźiął zá niego odkup/ wżdyby przeto niebył bogátſzy/ áni theż przeto będzie vboſzſzy. A przetożem ia dobrze vcżyniłá/ iżem iego wybáwiłá/ á Oycu memu krzywdy w tym nieucżyniłá. HistRzym 5v (17); A ná drugim mieyſcu tákże powiáda: Iż then ktory ſie powieda w Pánu Kryſtuſie mieſzkáć/ ma też y on ták chodzić/ iáko Pan Kryſtus chodził. A przetoż Apoſtoł s. mowi: [...] RejPos 94 (8); GrzegŚm 25; HistLan E2v; A przetoż nie rozumie Apoſtoł/ áby tá Ceremonia byłá pożytecżna drugiemu ktoryby iey nie vżywał. WujJudConf 244 (5); RejPosRozpr b3v (4); RejPosWstaw [412]; Mánáſſes teſz ktory cżynił miłoſierdzie/ vſzedł z ſidłá śmiertelnego ktore było nań záſtáwiono/ ále Amán vpadł w nie y zginął. A przetoſz teras obacż miły ſynu co ſpráwuie miłoſierdzie BudBib Tob 14/12 (19); A przetoż ták Piſmá Boże iáko y inne/ nie dla czego innego piſáne ſą/ iedno dla thego áby nam ku pożythku á przeſtrodze były MycPrz II A2 (3); Iż to w nich vpátruieſz/ tedy tho dobrze cżyniſz: y znáć że wrzecż tę nie lekkomyſlnie wglądaſz. Aprzetoż iuż teraz rzecż ſwą prowadz/ pytáiąc ſie dáley o co chceſz. CzechRozm 19v (8); Pożądánie też vrzędow y doſtoynośći zgánione ieſt wyżſzey. A przetoż y to práwem ma być zábroniono/ y wſzytcy do ſkromnego á miernego żyćia kárnośći máią być przyćiągnieni. ModrzBaz 82v (40); WerGośc 230; WerKaz 301; ArtKanc B6v (3); LatHar 119 (3); KołakSzczęśl A4v; WujNT Matth 25/28 (31); SarnStat *3v (8); PaxLiz Bv; KlonFlis Gv.
»i przetoż (i)« = propterea Vulg (55): MurzHist E2 (5); Gdźie żydowié opuśćiwſzy vrząd ſami ſobie ſprawiédliwośći dociągali/ I przetóſz pán káże ráczyi krzywdę podiąc trzebali i drugą/ a ſamęmu śię nie msćić MurzNT 21 (2); Diar 60; DiarDop 116; Leop Ioann 19/11; Tak mowi Pan Bog/ Przeto iż Filiſtyni mścili ſię ták ſrodze [...] Y przetoż thák mowi Pan Bog/ Oto wyćiągnę rękę moię nad Filiſtyny BibRadz Ez 25/16; Bo iákoby kośćiołowi Bożemu vkradł: gdy tego co ieſt inym pożytecżno/ [...] nieudziela. y przetoſz y Pſalm mowi: Spráwiedliwośći twey niezákryłem w ſercu mym SkarŻyw 565 (5); GostGosp 120; [przodkowie naszy] gárdłá ſwégo rychléy oſtradáć niż powinnośći odſtępić woleli. Y przetóż tym iednym báwiąc ſie/ rzadkié były práwá: rzadki ſędźia OrzJan 54 (4); ktorego [Ducha Św.] ná początku dał Pan Chriſtus widomie kośćiołowi/ áby gi wprowádził do wſzelákiey prawdy/ y mieſzkał z nim ná wieki. Y przetoż mowi: Wy cośćie ſłyſzeli od początku/ to niechay w was trwa. WujNT 815 (27); Zá ſtráwne ná drogę náſzę/ dał nam dáleko lepſzy y pośilnieyſzy pokarm. Y przetoż Apoſtoł mowi: Páſchá ábo báránek náſz/ ofiárowány ieſt Chryſtus SkarKaz 157b (7).
»przetoż i« = ideo et Vulg, Modrz; ergo et Modrz (82): BierEz B4v; Leop *2v; RejZwierz 123; HistLan Ev; A choć w poſtáći bożey ofiárę prziymuie z Oycem/ [...] wſzákże w poſtáći ſłużebnicey ofiárą wolał być/ niżli ią prziymowáć. Przetoż y kápłanem ieſt/ ſam ofiáruiąc/ y ſam ofiárą będąc. WujJud 236; Przetoż y o Mnichách nic inſzego nie rozumiemy/ iedno że więcey záwadzáią niż pomagáią kośćiołowi Bożemu. WujJudConf 143 (2); RejPosRozpr c (2); Przetoż y tu nieco o powinnoſciach dzyathek przećiwko rodzicom przypomnieć ſie godzi. RejPosWstaw [414] (7); CzechRozm 53v; Przetoż śię y mnie zdáło/ ábych tu o Rzecżypoſpolitey piſząc/ o Szkołách też nieco przypomniał. ModrzBaz 4 (2); [kościół] nikomu táyny być nie może. Przetoſz y ono w Ewánieliey ſam Pan mowi: Miáſto oſadzone ná gorze/ zákryć ſię nie może SkarJedn 13; SkarŻyw A4v (4); CzechEp 22 (6); Przetoż y Prorok powieda: Iż pſotá/ wino/ á pijańſtwo/ ludźiom ſerce y rozum odeymuie. WerGośc 243; LatHar +8v (5); WujNT przedm 13 (19); SarnStat 300 (2); SkarKaz 44a; Przetoż y wy Pánienki/ chćieyćie mi dopomoc/ Záżywáć tey vćiechy PaxLiz C3v. Cf »a przetoż«, »i przetoż«.
»przetoż ono« (2): GórnDworz H2; Przetoż ono mowił [Pan Bóg] przez Izáiáſzá: Coż to wżdam ieſt zá dekret rozwodu z mátką wáſzą/ zá ktorym opuśćiłem ią? PowodPr 16.
»przetoż tedy (i)« = igitur, itaque Vulg (7): Leop 1.Reg 5/11 (2); SarnUzn C5 (2); Przetoſz thedy w imię Páńſkie iuſz piſmá niektore o prawdźiwey Smierći/ Zmartwychwſtániu y żywoćie wiecżnym weźmimy przedśię GrzegŚm A4v; PRzetoż tedy y my [Ideoque et nos] máiąc ták wielki około nas leżący obłok świádkow: [...]/ w ćirpliwośći bieżmy w zawodźie ktory nam ieſt záłożony WujNT Hebr 12/1 (2).
»przetoż też (i)« (30): Przetoż też nieznáiomych ięzykow vżywánie nie ma być w kośćiele Bożym WujJudConf 182; RejPosRozpr b4v; Abowiem y Ian ſ. w kánonice ſwey ták mowi: [...] Synacżkowie moi/ nie miłuycie ſłowem áni ięzykiem/ ále vcżynkiem y prawdą. Przetoż też cżytamy w dzyeioch Apoſtolſkich: [...] RejPosWstaw [1434] (6); CzechRozm A5v (6); gdyż [ksiądz Powodowski] práwie we wſzytkim Wędźidle/ nie co inſzego cżyni więcey/ iáko/ że piſmu ś. ieſt ná odpor. [...] Przetoż też y tego ſobie pozwala/ że pod cżás z ſłowá Bożego ſzydźi/ pod cżás ie okęſzone przywodźi CzechEp 191 (8); CzechEpPOrz **4v; NiemObr 102; WerGośc 254 (2); ArtKanc K2; SkarKazSej 675b. Cf »a przetoż«.
»przetoż zatym« (1): Nie lubiłtego [!] [że wschodni biskupi pocżęli się nad katedrę rzymską wynosić] Pan Bog: y pokazał nád onym Páńſtwem/ co też był o podobną wzgárdę zwierzchnośći ſwey powiedźiał: ktorzy mną pogárdzáią/ będą ſámi znieważeni. Przetoż zátym ono Páńſtwo wſchodowe pocżęło wątleć. PowodPr 32.
Połączenie: »chociaż ... a przetoż i« (1): choćiaż y w trudnych zwycżáioch mow Zydowſkich wielkąchmy pilność cżynili/ [...] A przetoż y nam ſámym ieſzcże ſię w thym nie doſyć ſtáło BibRadz *5.
Połączenia: »(a) przetoż ... (a)bowiem« (3): A przetoſch ſyn bozy z wyecznoſzczy poſzwyączyl tą mylą panną matką ſobye abouyem chczyal w zyuoczye yey przebyuacz dzyeuyącz myeſyączy PatKaz II 40; A przetoż iáko płomień ogniowy trawi śćierń/ á płomień zżyra mierzwę/ ták [...] látorośl ich zniſzczeie iáko proch/ abowiem [Propterea ... nam] odrzućili zakon Páná zaſtępow BibRadz Is 5/24; ArtKanc A10.
»(i, a) przetoż ... bo« = propter quod a. hoc ... enim a. quia Vulg (12): Przetoż [mądry] w nieſzcżeśćiu bywa ſtał/ Bo nim przyſzło wſzytko wiedział. BierEz I3; OpecŻyw 117v; BielŻyw 152; I przetoż ten sejm naznaczony nie doszedł, bo IKM za takowemi potrzebami być na niem nie mogł Diar 22; Y przetoż nas ſwiát nie zna: bo też iego [Boga] nie zna. Leop 1.Ioann 3/1 (4); Przetoż y dźiś będę ſpał ná to beſpiecznie/ Bo pan żywotá mego ſtrzeże koniecznie KochPs 5; SkarŻyw 260; Tyś był (Pánie) w świátłośći/ á ia w ćięmnośći: y przetoż nie znałem ćię: bom nie mogł być oświecony bez ćiebie/ y nie máſz świátłośći okrom ćiebie. LatHar 569; Y przetoż ná wielu mieyſc ſędźie źiemſkie zowie Pan BOG bogámi: bo ſądy y ſpráwiedliwość ludźiom z mieyſcá Bożego iáko iego namieſtnicy czynią SkarKaz 2a.
»a przetoż gdyż« (1): A prze⟨t⟩oſz gdyż ſyná niemam oſtáwiam wam miáſto ſiebie ſioſtrę moię do tąd áż ſie záſie wrocę. HistRzym 31v.
»przetoż ... gdyż« (2): CzechEp 248; Przetoż zá grzechy iuż ná wieki ofiárá nie ma być/ gdyż ie on z nas iuż racżył zgłádźić ArtKanc D18.
»(a, i) przetoż (też) (...) iż (a. że) (... a dlatego, tedy)« (11): BierEz R2v; ktory znák Licemiernicy chćiełi [!] zátlumić/ y przethoż onego vzdrowionego że iáwnie to co ſie z nim ſtháło wyznáwał/ z bożnice wyrzućili Leop Ioann 9 arg; HistRzym 86v; RejPos 88v (2); Przetoż żeś mym dziecięciem przebacżam wſzytkiego HistLan C4v; plemię twoie opanuie zamki nieprzyiaćioł ſwoich/ y w naśieniu twym wſzytki narody błogoſłáwione zoſtáną: przetoſz iżeś ty poſłuchał głoſu mego. SkarŻyw 286; CzechEp 104 (3); WujNT 518.
»(a, i) przetoż ... iż (a. że)« = ergo ... quia, et ... eo quod Vulg (17): A przetożem k wám przyſſedl/ ijż chcę bytz waſſym przyiácielem OpecŻyw 83v; FalZioł +2; BielŻyw 75; Przetoż ia płácżę/ á oko moie wypuſſcża łzy obfite: iż [Idcirco ... quia] ſie odemnie oddalił poćieſſyćiel/ náwrácáiący duſſę moię Leop Thren 1/16 (3); HistLan F2; A przethoż miecż nigdy nie wynidzie z domu twego żeś dał miecżem rozlać kreẃ Vriaſzá niewinnego. RejZwierc 204v; SkarJedn 283; SkarŻyw 189; CzechEp 9; Przetóż ſie ia tego zbraniam ábych otym nie mówił/ iż wiém/ żem od mądrych dáleko. KochWr 41; Y przetoż Meſſiaſz názwan ieſt naśienim niewieśćim: iż ſię z ſámey Pánny/ bez naśienia męzkiego/ miał národzić. WujNT 4 (5).
»przetoż ponieważ że« (1): Przetoż ponieważ że ſie thák vpokorzył á poniżył dla mnie [quia igitur humiliatus est Mei]/ iuſz nieprzywiodę thych złych rzeczy náń zá żywotá iego Leop 3.Reg 21/29.
»i przetoż ... ponieważ« (1): i przetóſz dźiedźictwa niebędą mieli/ poniewaſz zuczynkow zakonu chcą być zbawięni/ á niezobietnice a łaſki pańſkiéi miłościwyi MurzNT 96.
Połączenia: »(a) przetoż by (a. aby, a. żeby)« (9): Przetoż ábyś mną kunſztował/ Ku temuś mię dziwu wezwał. BierEz A4 (2); A przetoż żeby ſię ich chwálebney chući doſyć ſtáć mogło/ [...] tedychmy im oto nieiáką pomoc y drogę vkazáli BibRadz *5v; A przetoż byś ich [sponek] nie ſtráćił day mi ie ſchowáć. HistRzym 62v (3); SkarŻyw A5 (2); Przetoż by kto nie rozumiał żeć niebá zayźrzemy/ Tu miárę ſwym żalom iteż koniec vcżyniemy. KlonŻal D4.
»(a, i) przetoż ... aby (a. by, a. żeby)« = propter quod ... ut Vulg (19): A przetoż oſłá kijem bił/ By ſie w drogę rychley śpieſzył BierEz R2v; OpecŻyw 120; PatKaz II 84v; Przethoż poſyłamci puſzkę złota aby wiedział że w bogaczſtwie hoynoſć nadewſzithki krole ziemſkie mam BielŻyw 151; Leop Bar 2/1 (2); A przetoż oddáłám ie [dzieciątko] Pánu/ áby iemu ſłużył po wſzytki dni żywotá ſwego BibRadz 1.Reg 1/28; HistRzym 9 (3); przetoſz im boiazń Bożą przekładáli/ áby ſię złego ſtrzegli SkarŻyw 263 (2); Ieſtem Anteus źiemſki: przetożem ſie ſtáwił/ Abyś wiedział co znácżą ty woyſká zebráne BielSen 11; ArtKanc B6v; y przetoż ná on cżás áby fámilie były w ſzyku potężnieyſze/ y w liczbie więtſzey/ do potrżeby ſtáć mogły/ tedy do Herbow ſwych plebeios radźi prżiymowáli GórnRozm B2; WujNT 517 (2); y przetoż żonę mu [Bóg człowiekowi] dał nie rowną we władzey/ ále poddáną: áby dwá nie rządźili SkarKazSej 690a.
Synonimy: I.A. więc, zatem; B. chociaż, mimo.
Cf PRZETOŻCI
LW