[zaloguj się]

PRZETOŻ (2015) cn i pron

cn (1939), pron (76).

przetoż (2014), przetoże (1) LubPs.

e jasne; -ó- (134), -o- (28); -o- OpecŻyw (6), OpecŻywPrzedm, ForCnR (8), KlerPow, MurzHist (11); -ó- : -o- JanStat (55:1).

stp, Cn notuje, Linde XVII w. (z Cn) s.v. przeto.

I. Spójnik (1940):
A. W funkcji wskaźnika nawiązania wynikowego: więc, zatem, toteż; igitur BartBydg, Vulg, PolAnt, Calep, Modrz, JanStat; itaque Vulg, PolAnt, Modrz, JanStat, Cn; ideo Vulg, PolAnt, Modrz, Calag; ergo Vulg, PolAnt, Modrz, Cn; et Vulg, PolAnt, JanStat; propterea Vulg, PolAnt, Cn; quamobrem, quocirca Modrz, JanStat, Cn; idcirco, ideoque, propter (quod), unde Vulg, PolAnt; -que Vulg, Modrz; quapropter Vulg, Cn; proinde JanStat, Cn; idcirco, verumtamen Vulg; autem, enim PolAnt; atque, certe, ita Modrz; ideo quia a. quod Cn (1939):
1. Wprowadza zdanie wynikowo-skutkowe (997): Temuć doſyć nie vdziáłam/ Przetoż rády twoiey żądam. Poradź mi w tey mey przygodzie BierEz D4v (7); PatKaz II 45v (4); Wſzakże nie dziw że cznotliwi býli/ Bo ſie z dobré matky narodzili: Ktora býła roſzcżka rodu Ceſarſkégo: Przetoż narodziła owoczu dobrégo. KlerPow 3; BartBydg 245; A melankolija ieſt zimna á ſucha, przetoż taka niemocz ieſt z melankolijey. FalZioł V 12v (4); Wymowki żadney niemacie przetoż vcżynkiem czo przykazuie napełnicie. BielŻyw 150; [Aleksander rzekł do króla Porrusa] Nie ieſt ci to cżeſć kxiążęciu potracić z obu ſtron ludzi tak wiele dla iednego abo dwu, przetoż ſie weſpołu ſama biwa BielŻyw 159 (16); BierRozm 12 (2); LibMal 1551/164 (2); MurzNT 196 marg; Diar 22 (3); Ty moy oycże wſſechmocny zá me nyewinnośći/ Przyyąłeś myę łáſkáwye k twey ſwyętey możnośći/ A ná wyekiś vtwirdził cżeść imyenyá mego/ Przeto że ya cyebye mam zá obrońcę ſwego LubPs L3; Ale my doználiſmy te żydy wżadney rzecży nie być winne ſmierći/ na ktorąſmy ie zdáli/ [...]. Przetoż one liſthy ktore był Aman náſzym imienim rozeſlał/ wiedzćie być wzruſzone. Leop Esth 16/17; Oley wylany imię twoie/ przetoż młodzuchne panny miłowáły ćię. Leop Cant 1/2 (18); Oto teraz ſtrzygą owce ſłużebnikowi twoiemu/ przetoż proſzę/ áby Krol y z ſłużebniki ſwymi przyſzedł theż do mnie ſłużebniká ſwego. BibRadz 2.Reg 13/24 (3); ty dwá Kliny/ ienylkié máią kąty: przetóż téż iednáka proporcya ſye w nich naydźie. GrzepGeom Qv (14); SarnUzn B7 (3); Owſzeki prawdá to ieſt: á przetoż gdyżem ieſzcże możny wkroleſtwie poſlę wielkie ſkárby przedemną ná wygnánie. HistRzym 91; Miłośniku bogá/ vkazałeś náchwalebnieyſze známię wiáry twey/ przetoż po trzydzieśći lat y po trzy będzieſz z námi w niebie krolował. HistRzym 100 (21); RejPos 134v; Owa ná wſzytkim w domu nie ſporo przy tobie/ Przetoż proſzę chciey rádzić o mnie y o ſobie. HistLan B (5); BielSpr 37; Wſzák Confeſſioniſte potomkowie ſą Luterowi/ iáko Helwetowie Zwingliuſzowi y Kálwinowi: przetoż tákaż miedzy nimi zgodá [...] iáka miedzy Lutrem á Zwingliuſzem byłá. WujJud 11v; pokázuiemy iáwnie złego drzewá nieśláchetne owoce w myśli/ w mowie/ y w vcżynkách náſzych/ przećiwko Zakonowi Bożemu przeſpiecżnie grzeſząc. Przetoż z tey przycżyny podlegliſmy ſpráwiedliwie wiecżnemu potępieniu y gniewu Bożemu. WujJudConf 63 (6); RejPosRozpr c3; RejPosWstaw [1102]v (5); BudBib 1.Mach 9/60; Heliaſz też iuż wiedzyał/ co ſie z nim miáło sſtáć/ Przetoż s Helizeuſzem/ chciał ſie iuż był rozſtáć. HistHel D2v; WierKróc A3v; CzechRozm 204v; PaprPan O2v (2); Ná koniec y ſam ſię ten Michał Ceſarz obacżył/ iż niezbożnie kośćioł S. [...] tárgał/ [...]. Przetoż pokutuiąc wypráwił poſły do Pápieżá z wielkimi vpominki SkarJedn 220 (7); Calag 111a; Przypátrzyłem ſye ſwym myślom: błąd wſzytki mé ſpráwy/ Przetożem ſye wolał kwápić do twoiéy vſtáwy. KochPs 181 (6); SkarŻyw 22 (12); A filozofia wedle Tertulianá/ [...] heretyctwo rodźi/ y zdrową zborową náukę plugáwi/ przetoż ia przed nią vćiekam CzechEp 71; Gdybyśćie ślepymi byli/ grzechu byśćie nie mieli: lecż teraz mowićie/ iż widźimy/ przetoż grzech wáſz trwa. CzechEp 141 (13); KlonŻal A4v (4); KochPhaen 5; BielSen 10; Zgrzeſzyliſmy byli wſzyſtkimi cżłonkámi náſzemi/ przetoż ná ſwych ćierpiał niewinny, dla okazánia łáſki ſwoiey niezmierney. ArtKanc D17v (8); ZAcny Koronny Hetmánie, Wiem żeć wſzytkiégo doſtánie, Czego trzebá ku boiowi Dobrému walecznikowi: Ale ná zamiar co wádźi, Mieć riſztunku y czeládźi? Przetoż weźmi téż odemnie, Nie zbroie kowáną w Lemnie, [...] Lecz Proporzec pięknie tkány KochProp 5; ActReg 41; Phil C2 (2); OrzJan 8 (2); Owo tu żyiąc/ żołnierſką ſłużym/ iáko nas piſmo S. náucża: przetoż v nas nie nowiná/ fráſunek/ ſzkodá/ przygodá/ nieprzyiaćielſkie ſzturmy/ y naiázdy. LatHar 576 (10); KołakCath C (4); Od onego tedy dniá vmyślili áby go zábili. Przetoż Ieſus iuż nie chodźił iáwnie miedzy Zydy WujNT Ioann 11/54; Mowy/ pieśni/ kazánia/ y piſmá haeretyckie/ ſzkodliwe/ y zárázliwe ſą: przetoż ſię ich wierni pilnie chronić máią. WujNT 738 (37); JanNKar C4v; WIelkié bezpráwia/ y gwałty rózné odnoſzą do nas częſtémi ſkárgámi Krákowſkiégo miáſtá obywátele [...]. Przetóż vſtáwuiemy/ iż [...] SarnStat 504; [wołoski język] Iest mowá ſtáréy Włoſczyzny, iáko háyno záraz, gdy Gottowie y Wándálowie opánowáli byli blizu ſtá lat Włoſką źiemię: przetóż ſie tu znáyduią ſtároświetckié árchaiſmy, któré ſie áni z Láćińſkim ięzykiem áni z Włoſkim niezgadzáią. SarnStat 1224 (13); Ná ćię prziydźie duch święty/ á moc nawysſzégo záćmi tobie: [...]. Przetoż cokolwiek z ćiebie wynidźie świętégo/ Będźie názwáné ſynem Bogá nawysſzégo. SiebRozmyśl F3; Aliśći y ći [panowie] weſpołek/ ieſzcże bárziey złamáli iárzmo/ y potárgáli zwiąſki (roſkazánia mego) Przetoż pobił ich lew z láſá PowodPr 8 (4); Moyzeſz rzekł: Nie vwierzą mi Pánie ábyś ty zemną gadał/ y to mi poruczył. Przetoż mu P. Bog dał wielkie cudá w rękę áby ie czynił/ á poſłánia ſwego y powieśći iemi potwierdzał. SkarKaz 417a (13); PaxLiz Cv (3); SkarKazSej 661b; Ale iuż doſyć tych wokábuł fliśie/ Słucháiąc bráćiey/ kto chce náucży ſię Oſtátká. Przetoż bráćie dálſze rzecży/ Mieymy ná piecży. KlonFlis F3v (5); KlonWor ded **2 (4); Rádo oko twe przeklęte Pátrza zdrády záráźliwey. Przetoż ćię Pan Bog wyrzući Z pośrodká ludu ſwoiego/ Stárwſzy ćie ná proch SzarzRyt A4.

Połączenia: »a przetoż (też, i, oto)« = (et) idcirco, propterea Vulg, PolAnt; ideo (etiam) PolAnt, Modrz; ergo, propter hoc a. quod, -que Vulg; at, et, ideoque, igitur, propter, unde PolAnt; ita, itaque Modrz; quamobrem, quocirca JanStat (281): Potym on páſterz przewinił/ A przetoż od Rzymian ięt był BierEz Q3v (5); tento nowy dworzanin tak mnimam iżći ieſt godny łaſki T.M. boć ſie nám wielmi podobá/ á przetoż racży go dlá proźby naſzey łaſkawie przyiąćz. ForCnR B4 (5); PatKaz II 22 (19); (nagł) Sanguis draconis (–) IEſth żywicza drzewa iednego [...] Ieſt ſmaku cierpniączego, á przetoż ma mocz zaſtanawiać wſzelkie ciecżenie krwawe FalZioł III 30c (5); [Aleksander rzekł swemu służebnikowi] widziałes żem cżłowiek, á przetoż nie ieſt podobno, abych kiedy wcżim niebłądził BielŻyw 166 (4); Leop Deut 18/22 (4); Oto iuż thych Izráelczykow więcey niż nas y możnieyſzych A przetoż nam trzebá z niemi chytrze poſthąpić BibRadz Ex 1/9; Panći ieſt dobry y ſpráwiedliwy/ á przethoż grzeſznikow náuczy drogi. BibRadz Ps 24/8 (63); Omierzłá mi też y praca ktorą podeymowałem pod ſłońcem/ [...]. A przetoż przeſtałem á niechciáło więcey moie ſerce prácowáć pod ſłońcem. BielKron 79v; GrzepGeom L3v (4); GrzegRóżn B (3); SarnUzn C5v; Ale wżdy mogą być niektorzy/ gdy nápádną ná to piſmo/ iż ná zdrowie wſpomioną/ [...] á przetoż prze ty/ poſpolićie proſte á pożyteczne Wſpomagánia thu wypiſzę SienLek 14v (3); Krolu łáſkáwy páni twa bárzo niemoże/ á przetoż prośi/ ábyś ku niey przyiácháć racżył. HistRzym 36v; Záiſte towárzyſze moi iuż wſzyſtkie táiemnice rycerzowe powiedzieli á przetoż y ia muſzę powiedzieć prawdę HistRzym 74v; Zono namileyſza wiedz że ia muſzę iácháć do źiemie świętey/ á mnimam żeś iuż ćięſzká odemnie/ á przetoż zoſtánieſz doma áż ia prziiádę. HistRzym 77 (41); Powſzechny Koſcioł zámyka w ſobie po wſzytkim ſwiecie wybráne ábo wierne/ [...] á przetoż od nas áni policżon/ áni poznan być nie może RejPosWstaw [1432]v (3); Noe nálezion ieſt doſkonáłym/ y ſpráwiedliwym/ á cżáſu rozgniewánia ſtáłá mu ſię nagrodá/ á przetoſz był oſtátkiem mieſzkáiących ná ziemi. BudBib Eccli 44/17[18] (11); CzechRozm 263v (2); A toli odnieśli Polſcy Krolowie słuſzną miárkowánia we wſzem ſwego y cnoty ſwey zapłátę/ á przetoż y teraz sławna á zacna ieſt ich pámięć ModrzBaz [16]; A teraz wiele ieſt zwierzchnych Pánow/ ktorzi zá to v śiebie máią/ że im nic do tego [do przykazań bożych]: á przetoż też w Práwiech wiele przewrotnośći/ á w rzecżáchpoſpolitych wiele ſię błędow y nierządu náyduie. ModrzBaz 17 (17); CzechEp 336; BielSjem 21; W tobie/ moy Pánie/ mam nádźieię ſwoię/ A przetoż ofiáruię/ Ządzą/ y z nią myśl moię GrabowSet Lv; LatHar 207; Lecz kościoł ieſt Boży/ á przetoż nie ma być dan Ceſárzowi WujNT 93; nie nálazłem w tym cżłowieku żadney winy z tych o ktorych nań ſkárgę kłádźiećie. [...] A przetoż go ſkarawſzy wypuſzczę. WujNT Luc 23/16 (11); Sará drugim ſtopniem odſtępuie od ſczepu: á przetóż Abráámowi w drugim ſtopniu byłá krewna. SarnStat 601 (6); KlonFlis E; KlonWor 65. Cf pozostałe połączenia.

»(a)bowiem, (a. (a)bociem), enim ... (a, i) przetoż (też, i)« = enim ... ergo Vulg, PolAnt; enim ... (et) idcirco a. ideo a. propter a. propterea a. unde, tanquam ... itaque Vulg; enim a. quia a. quoniam ... et, et ... propter PolAnt (71:1): bocyem co kolwyek ſin twoy [Panie] gdi tu naſwyecye bil dzyalal zamyα dzyalal a cokolwyek ſprawyl mnye ſprawyl. [...] Przetoſſ proſſα yego poſluſſenſtwo nyechay wimowy nyepoſluſſnoſc moyα BierRaj 23; BierEz O3v; aboczyem ona [Maryja] zwyecznoſzczy boſkyey począta nayczyſthſcha naynyeuynnyeyſcha panna, aboczyem wbodze wſzechmocznym zadney makuly nyechądogoſzczy nyemaſch, ale czyſtoſzcz y ſzwyąthoſzcz. A przetoſch ta myla panna wzyąla zboſtwa czyſtoſzcz PatKaz II 21v (6); MurzHist G2; Abowiem nie ieſt lud mądry/ przetoż też nie zmiłuie ſie nád nim/ ktory go vcżynił/ y ktory go ſtworzył/ nie przepuśći mu. Leop Is 27/11 (5); Abowiem źiemiá nápełnioná ieſt łupieſtwá od nich/ á przetoż wytrácę ie z źiemie. BibRadz Gen 6/13 (27); Abowiem w káżdym Klinie ſą trzy kąty/ dwiemá proſtym równé: [...] Przetóż/ kiedy ſye tráfi w Klinie ieden kąt ſzérſzy/ tedy drugié dwá muſzą być iuż wężſzé. GrzepGeom Q2 (3); WujJudConf 59v; Abowiem zbáwienie ktore nam ſpráwił Syn Boży/ ktore y ſam nam dáie/ ſłudzy opowiádáią ábo ſzáfuią/ przetoż ſą ſpołprácuiący. RejPosRozpr b4v (4); RejPosWstaw [413]v (2); BudBib 3.Esdr 4/46 (2); CzechRozm 173v; Abowiem ieden y iednemu urzędowi ledwe ſproſta/ á wielu ich ſproſtáć niemoże: á przetoż [Unus enim ... Itaque etiam] ktorzi wiela vrzędow doſtáli/ ći ponieważ powinnośći ich doſyć cżynić niemogą/ máią miáſto śiebie wiele namieſtnikow. ModrzBaz 45; Pan bowiem ſwoich świętych ſłów nieprzebaczył/ [...]. Przetóż lud ſwóy z okrutnéy ręki wybáwił KochPs 159; Abowiém przećiw mocy potrzebna ieſt śiłá/ A śiłá co innego/ ieno gdźie ich siła? Przetóż y káżdy człowiek ma to z przyrodzenia/ Ze chćiw do towárzyſtwá/ y do zgromádzenia KochProp 16; My bowiém pobudzamy ſie cudzą przygodą/ ále ći ſwoią: [...]. Przetóż téż ſrogośćią niewoléy pobudzeni/ bárźiéy ſie vtráconéy wiáry domagáią/ niżeli my ią chowamy. OrzJan 38; LatHar 1 (4); WujNT Luc 8/18 (6); SarnStat 111; Dicunt enim equas et gallinas ex eo vento concipere. od ktorego też zową Zephyria et ſubuentanea oua. á przetoż ten wiátr roſkoſzy y Wenerze poświęcony ieſt. KlonFlis A4v. Cf »iż ... przetoż«.

»aby (a. żeby) ... przetoż« (4): Abyſmy tedy z Kátholiką XiędzaKanonika⟩ Antychriſtámi nie zoſtáli/ y z nimi też potym z trzaſkiem nie zginęli: przetoż my ſię do Apoſztołow przyłęcżyć woleli. CzechEp 361 (2); Aby ſię kto nie domyślał z przeſzłego diſkurſu Páwłowego/ [...] żeby ludzie nie mieli mieć żadney zapłáty zá dobre żyćie y zá dobre vczynki: przetoż iuż odtąd Apoſtoł pilnie záleca żywot pobożny. WujNT 566; SkarKaz 208a.

»bo (i, też) ... (a, i, też i) przetoż (i, tedy)« = enim ... ergo a. ideo a. itaque Vulg, Modrz; enim ... propterea (a. propter (quod)), nam ... itaque Vulg; nam a. quia a. quoniam ... et PolAnt (87): PatKaz I 1; PatKaz II 82; BielŻyw 153; RejKup Ee; Bośćie y ku więźniom litość okázowáli: y rozdzieránie dobr wáſſych prziymowáliśćie zrádośćią: Przetoſz nietráććie dufánia wáſſego: ktore ma wielką odpłátę. Leop Hebr 10/35 (4); Bo ktory przez ty rzeczy [sprawiedliwość i pokój] ſłuży Kriſtuſowi/ ieſt wdźięcżny Bogu/ y przyiemny ludziam [...] Przetoż thedy ſtáraymy ſię o rzecży ktore pokoiowi należą BibRadz Rom 14/19 (6); SarnUzn D2v; bo tákie leżenie [na wznak] żołądek obraża/ [...] A przetoż zdrowy człowiek/ napierwey ná práwy ſye bok ma położyć/ á potym ná lewy SienLek 11v; HistRzym 23v (3); HistLan C3; Bo ieden álbo kilá Doktorow/ nie nieśie ná ſobie oſoby wſzytkiego kośćiołá Powſzechnego/ przetoż y zbłądźić iáko cżłowiek może. WujJud 37; BudBib 2.Esdr 6/9 (4); MycPrz II A4; PaprPan I4; Bo możnieyſzim nie ták ſnádnie kto może krzywdę vcżynić/ iáko chudźinie: á przetoż te krzywdy ktore im bywáią cżynione ćiężey máią być karáne/ niżli te co możnieyſzim. ModrzBaz 73 (8); SkarJedn 281; SkarŻyw 31 (2); StryjKron 288; Bo też oni [Hebrajczycy] cżáſu ninieyſzego/ praeſens, nie máią: przetoż też tám ták ſtoi. Będę ktory będę: á nie ieſtem ktorym ieſt CzechEp 67 (6); LatHar +11 (3); Bo Graekowie ofiárę Mſzey S. Litourgeią zową. Przetoż y Eráſmus Liturgią S. Chryſoſtomá przekłáda po Láćinie Mſzą Chryſoſtomową. WujNT 452 (26); Bo nie dosyć iest że kto vmié Státut, y czyta go, á nieumié ſobie y przyiaćielowi pozwu nápiſáć, áni controweſiiéy. Przetóż znamy śiłá Iuriſtów, co vmieią práwá, ſtátuty, á przedśię tępi ſą do piſánia práwnych poſtępków. SarnStat *5v (2); SkarKaz 42a (2); SkarKazSej 661a (3); KlonFlis A3. Cf »gdyż ... przetoż«, »iż ... przetoż«, »ponieważ ... przetoż«.

»(a, bo) gdyż(ci) (a. gdy) ... (a) przetoż (też i)« = enim ... et Vulg; siquidem ... et PolAnt; enim ... itaque Modrz (29): PatKaz II 67v; GroicPorz kv; Gdyż grzeſzymy y kłamamy przećiw Pánu/ a odſtępuiemy od Bogá náſzego/ [...]. A przetoż ſąd ná zad vſtąpił ſię/ á ſpráwiedliwość z dáleká ſtánęłá BibRadz Is 59/14; Bo gdyżeś thy złupił wiele narodow/ przetoż też y ćiebie łupić będą ini wſzythcy narodowie BibRadz Abac 2/8 (5); GrzegRóżn Dv (2); Kácerze to ſłowo [Trójca] w nienawiśći máią/ gdyż ie przećiwko im y ich przedſięwzięćiu záſádzono/ przetoż to ich gryzie y ták im ieſt miłe iáko ſol w oku. SarnUzn B4; A gdyż oycá niewiem áni mátki/ przetożćie [!] proſzę day mię ná służbę HistRzym 34 (5); HistLan Bv (2); RejPosWstaw [1102] (2); BudBib 4.Esdr 11/43 (2); A gdyż tho ná nas przyſzło/ że Nova res uarios euentus habet, przetoż in tanto caſu potrzebá nam ſobie rozmyſlnie poczynáć MycPrz II A3v; ModrzBaz 15v; CzechEp 170; ActReg 43; WujNT 104; PaxLiz D3; Gdy niechce nieprzyiaćiel do Sędziego ſtáwáć/ Niechce mu ni zwierzchnośći/ ni władzey przyznawáć: Przetoż go więc ſzukáią w polu ábo w domu KlonWor 30 (2).

»i przetoż (też)« = et PolAnt (101): przibyezall kath ſczelyadzia myeyſka powyadayącz yſch czlowyeka zabitho. y przethoſch malpi zzanthuza pobracz kazal. LibMal 1554/194; Ale iá iście wiem że konca mękąm moięm niebędźie/ I przetoſz wewſzelkiem przekléſtwie i roſpaczy pokim żyw trwac będę MurzHist R3 (4); MurzNT A4 (2); Tedy niewiáſtá rzekłá/ wąż on mię zwiodł y przetożem iádłá. BibRadz Gen 3/13 (3); BielKron 306; Nie ſkóńczona á nieogárniona ieſth wielmożność Boża/ y godność Máieſtatu iego: á przetho y krzywdá y obráżenie Máieſtatu iego nieogárnióney obráżliwośći ieſt/ y nieſkóńczonéy: y przetóż też męká nieſkóńczona ieſt tym zgotowána: którzy go obráżáią BiałKat 168v; A co ſie dotycże Birzmowánia y oſtátecżnego mázánia/ to widźimy być ludzki ſzcżery wymyſł/ ktorich Kośćioł Boży máło potrzebuie/ y przetoż ich nie záchowuiemy. WujJudConf 159; BudBib Esth 14/6; SkarJedn 78 (2); SkarŻyw 80 (9); GórnRozm B2; OrzJan 118 (2); LatHar 16 (2); Poznáłá Pánná naświętſza że iuż był przyſzedł czás/ ktorego ſię Syn iey miły cudámi y kazánim świátu oznaymić miał. Y przetoż ſię też zá ludzmi przyczyniáć poczyna WujNT 309 (34); WysKaz 30; SiebRozmyśl H3; Sámi bieżeli/ mowi P. Bog/ á iam ich nie poſłał/ y przetoż kłámáli mowiąc: Bog mię poſłał SkarKaz 241a (7); Y byli biſkupi iáko Moyzeſz ná przodku/ y kápłanmi y krolmi/ religią z kroleſtwem złączáiąc. Y przetoż ony Chrześćijány Piotr ś. názwał kápłáńſtwem krolewſkim SkarKazSej 679a (2). Cf pozostałe połączenia.

»przetoż i« = ergo a. igitur a. unde et Vulg (26): BierRozm 25; á ktho miłuie bogáctwá/ nie weźmie z nich vżytku: Przetoż y to [et hoc ergo] ieſt márność. Leop Eccle 5/9 (4); GrzepGeom A3v; KochPs 60; Duch ś. nádeydźie ná ćię: á moc naywyżſzego záćmi tobie: przetoż y [Ideoque et Vulg Luc 1/35] to co ſię národźi święte/ będźie názwano ſynem Bożym NiemObr 97 (2). Cf pozostałe połączenia.

»(ale, lecz, przeto, abowiem, bo, (a) wszakże) iż (a. że) (też, wżdy) ... (a, i) przetoż (też, i)« = quia (vero) ... propterea, quod (propterea) ... idcirco, quoniam ... et Vulg; et ... propterea, pro eo quod ... idcirco, quia ... et, quoniam ... propter PolAnt; sed quod id ... itaque Modrz; sed quia ... igitur JanStat (195): Iżeś śię śmiał zdrády ważyć/ Przetoż ćię mam ſpráwnie zábić. BierEz R4; ForCnR D2v; PatKaz II 41 (2); FalZioł IV 45c (2); BielŻyw 108 (2); KrowObr 192; Leop Is 17/10 (3); Abowiem iż rodźicy iey [Zuzanny] byli ludźie pobożni/ przetoż [Et ... et] corkę ſwą wyćwicżyli w zakonie Moiżeſzowym. BibRadz Dan 13/3 (12); Rzekł Heliaſz/ przeto iżeś ſie cżártu záprzedał/ przetoż Pan Bog wykorzeni dom twoy s potomki BielKron 85v; Ale Koło/ iż nie ieſt z proſtych Liniy/ przetóż ſtárodawnym y mądrym Geometrom trudność zádáwáło/ iáko y którym obyczáiem by ié mieli pomiérzáć. GrzepGeom H3v (7); HistRzym 5 (3); RejPos A3 (2); BiałKat 375v; HistLan C2 (6); WujJudConf 44v (3); RejPosRozpr c4; RejPosWstaw 42 (2); Bo iſz [bałwany] ſą ná swiát wprowádzone dla prożney chwały ludzkiey/ á przetoſz [enim ... et ideo] teſz zámierzon ieſt prętki koniec ich. BudBib Sap 14/14 (3); Iż mi ſie ieſzcże ná tym nie doſyć dzieie/ przetoſz też ná tym przeſtáć nie mogę CzechRozm 43v (7); ModrzBaz 13v; SkarJedn 45 (2); ACżkolwiek Heretykowie Chrzeſt S. máią/ y byli niegdy Chrześćiánie: wſzákże iſz od wiáry S. odſtąpili/ miedzy niewierne pocżytáni ſą. przetoſz kośćioł S. roſkázuie y przeſtrzegá/ áby znimi Chrześćiánie y Kátholicy/ [...] ſpolnego małżeńſtwá nie mieli SkarŻyw 152 (4); Iż nowego przymierza zacnieyſze ſą piſmá przetoż ich więcey trzebá przystrzegáć CzechEp 115 marg; Iednák iż wżdy to zna/ że naśienie Chriſtuſá Iezuſá znácżyło: tedy mnie y ná tym doſyć: że wżdy iákom rzekł tego záprzeć nie może. A przetoż też mnie iuż dowodźić tego w cżym zgodá ieſt nie trzebá CzechEp 293; Otoż iż Papież nie ná piaſku/ ále ná tłuſtym págorku mieſzka/ przetoż nie ieſt Antychriſtem CzechEp 407 (72); ActReg 45; LatHar +9 (3); KołakSzczęśl B3; WujNT 68 (32); SarnStat 97 (10); PowodPr 35; SkarKaz 206b; A wſzákże iednák iż miedzy rzemięſły ręcżnymi/ ſą iedne gnuśne/ śiedzące wárſtátowe ábo rádniey mitrężące/ plugáwe/ ktore dla tego zową artes ſedentarias [...]. Przetoż/ náſzych wiekow ſzláchćicowi Polſkiemu/ zákazáne ſą. KlonFlis A2v (2); Ale iż ſą cżtery/ naprzednieyſze ſztuki tego doſtawánia dobr/ ktore y práwo cżęſto wſpomina: [...] Przetożem ia też ten worek zſzył y złożył ze cżterech liádrow. KlonWor ded **2 (2). Cf »(ale) iż ... przetoż (też) ... przetoż też«.

»(ale) iż ... przetoż (też) ... przetoż też; iż ... a przeto ... a przetoż« (2;1): GrzegRóżn D4v; y wiele zwyćięſtw [Saul] odniosł/ ale iż drogę Przykazánia Bożego opuſzcżał/ przetoż był y od Bogá odrzucony/ y Kroleſtwo Izráelſkie od niego oderwáne/ á drugiemu dáne było: przetoż też [Verum quia ... ideo et ... et] od Duchá Bożego będąc opuſzcżony/ Duchowi Złemu był podány ModrzBaz 23v; CzechEp 329.

»(a) przetoż oto« (3): Abowiem Pan Bog thák mowi [o mieście Ammonitów] Przeto iżeś klaſkáło rękámi/ [...] y weſeliłoś ſię vprzeymym ſercem wzgárdzáiąc Izráelá. A przetoż otho [Idcirco ecce] ia [...] podam ćię w rozborzenie poganom BibRadz Ez 25/7; HistRzym 23v; náwet máło tákich było/ coćby [tobie królu] w dźiélnośći równi byli. Przetóż oto ſkłádáiąc ręce ſwoie do ćiebie wyćiągamy OrzJan 99.

»(bo) ponieważ (... tedy), quia ... (a, i) przetoż (i, też)« (8:1): GrzepGeom Q3; CzechRozm 262; Bo ponieważ męſtwo/ lub cnotá/ ieſt naywiętſze dobro/ tedy bogáctwá y inſze rzecży nieinácżey ſą policżone miedzy dobrá/ iedno iż ſą nacżynia cnot: á przetoż [Cum enim ... certe] ſámá cnotá naywięcey ma być w vcżćiwośći mianá/ y doſtoieńſtwem opátrzoná. ModrzBaz 39; CzechEp 295; LatHar 576; WujNT 5 (2); WysKaz 40; Quia non eſt ſapientia, non eſt prudentia, non eſt conſilium contra Dominum. Przetoż Pan Bog tych przeklęctw/ ktore tám przez Máláchiaſzá wydał/ o ſkrzywdzenie Kápłanow ſług ſwoich/ to lekárſtwo zoſtáwuie: mowiąc: Náwroććie ſie do mnie PowodPr 26.

»przetoż tedy« = et Vulg (4): Oſtrą włocżnią dał bok przekłoć/ ſerce żywotá ſwego/ [...]. Przetoż tedy Páná ſwego/ wielbiemy przez przeſtánia ArtKanc D19v; WujNT Act 23/18. Cf »bo ... przetoż«.

»przetoż (...) też« = propterea Vulg (49): Grzech zgrzeſſyło Ieruzálem/ przetoż też ſtáło ſie nieſtátecnym: wſſyſtcy ktorzy ie wielbili/ wzgárdzili im Leop Thren 1/8 (3); Im ich więcey było/ tym też więcey grzeſzyli przećiwko mnie: przetoż ia też chwałę ich obrocę w poſromocenie. BibRadz Os 4/7; GrzepGeom A4v (3); RejPosWstaw [414]v; CzechRozm 20 (3); CzechEp 49 (3); Adámá nowego Stawamy ſię cżłonkámi/ y látoroślámi [...]. Przetoż też cżłowiecżeńſtwo náſze prágnie niebá KołakSzczęśl C4v; WujNT przedm 10; PowodPr 10; SkarKaz 349a. Cf pozostałe połączenia.

a. W związku z imiesłowowym równoważnikiem zdania (1): Tedy Euſtáchius zebrał rycerſtwo przećiw nieprzyaćielom. A bacżąc że ieſzcże máło ludu było/ przetoż kazał młodzieńce godne wypráwiáć z miaſt y ze wśi HistRzym 130v.
2. Wprowadza człon zdania pojedynczego (2):

Połączenia: »a przetoż« (2): Acz niektorzy (co wiernymi Chrześćijány/ á przetoż nie vpornymi byli) wnet ſię od tey żarliwośći pohámowáli WujNT 517. Cf »ponieważ ... a przetoż i«.

»ponieważ ... a przetoż i« (1): Ponieważ cokolwiek ieſt w Bogu/ to ieſt ſámá iſtność Boża/ á przetoż y żywot. WujNT 306.

3. Wprowadza zdanie luźno nawiązujące do poprzedzającego kontekstu (często z zatarciem funkcji wynikowej); niekiedy rozpoczyna nowy akapit lub werset (940): Aleś ty mąż bez obrony/ Cierpiſz vćiſk ze wſzey ſtrony: Co by też moie zęby miał/ Radći by kożdy pokoy dał. Przetoż kto chce w pokoiu żyć/ Ma ku odporu gotow być BierEz O3v (3); OpecŻyw 117v (2); OpecŻywPrzedm C3v; ForCnR E2v; [jeśliby uryna u niemocnego była z białością albo z sinością] krwie mu iuż nie puſzcżay/ boć on iuż duſzę puſci. Bo iuż iego przyrodzenie truchleie á niſzcżeie/ dla barzo iadowitego zarażenia. Przetoſz ſie nigdy prętko nie okwapiay krwie puſzcżać: ale czo maſz działać, rozeznay pierwey dobrze. FalZioł V 73v (5); cżoż to pomoże gdyż zſwiata zeydzie⟨my żeb⟩y imienie inny miał, przetoż dokądes żiw i⟨mie⟩nia ſwego, kthores rękami ſwemi wypraczował vżyway BielŻyw 110; bo ieſtliże kto cżci cieleſtney niema, przez mądrosć nad wiele innych cżcion będzie [...]. Przetoż bogoſłamiony [!] cżłowiek ktory mądroſć naydzie BielŻyw 171 (8); BielŻywGlab nlb 13; BierRozm 19; LudWieś B5; LibMal 1548/146v; Był tedy iakoby kto wcięſzkiem więśięniu położony [...]. Przetoſz powiedáł że takié ſą potępionych męki. MurzHist I; A tak nazajutrz znieśli miedzy się to, co od panow słyszeli [...] Przetoż posłowie naradzili miedzy sobą znowu jeszcze KIM prosić, aby [...] Diar 61 (6); y ſplugáwili imię ſwięthe moie [...]: dla cżego wyniſſcżyłem ie w gniewie moim. Przetoż teraż niechay odpędzą daleko wſſetecżnośc pſoty ſwoiey/ y vpády Krolow ſwoich odemnie Leop Ez 43/9 (7); BibRadz 2.Par 24/8 (3); Toć ieſt nagorſze miedzy wſzemi rzecżámi/ iż ty rzecży przygadzáią ſie wſzem iednáko. Przetoż ſercá ſynow ludzkich nápełnione bywáią złymi rzecżámi y ſzaleńſtwem BielKron 81v (3); GrzepGeom B4 (11); SarnUzn D4; HistRzym 6 (20); Ale tho łácniey poymieſz gdy niżey naydźieſz náukę o dwu Adámiech/ w iednym cżłowiecże odrodzonym. Przetoż ku łácnemu wyrozumieniu thego/ y inych mieyſc/ wpáthrz śię pilnie w thy ſłowá/ Ciáło/ Duſzá/ Duch/ iáko śię rozmáićie w piśmie rozumieią. GrzegŚm 19; HistLan A2 (7); KuczbKat 265; Przetoż odemnie y tho piſánie/ y pewnie życżliwe vpominánie proſzę przyiymi wdzięcżnie/ iáko iſcie od práwie życżliwego ſobie. RejZwierc 268v; Coż ieſt/ ieſli to nie ieſt być Antychriſtem/ náukę Chriſtuſowi przećiwną przywodźić. (–) Przetoż zgodnie z Apoſtołem wyznawamy/ iż cżłowiek grzeſzny vſpráwiedliwion bywa ſámą wiárą w Kryſtuſá WujJudConf 96 (50); Páweł ſ. tákże o ſobie mowi: Ia ieſtem dan obwołácżem Ewányeliey/ y Apoſtołem á doktorem pogánom. Przethoż tenże ná inym mieyſcu Ewányelią/ ſwiádectwem y obwołániem zowie Páná náſzego Iezuſá Kriſtuſá. RejPosRozpr b4 (6); Y ktożby mogł złośći wſzytki/ cżłonki mowię onego ciáłá grzechu wylicżyć? Przetoż Páweł ſwięthy wſzytki krotko zbieráiąc ták mowi: [...] RejPosWstaw [1103] (17); BudBib 4.Esdr 14/12[13] (2); HistHel B4v; MycPrz I A3v (4); WierKróc B3; CzechRozm 1v (5); ModrzBaz 75v; Y ſpodziwienim wielkim á nie bez iáwney śiły Bożey/ ták wiele máiąc nieprzyiaćioł ten Kośćioł trwa/ á nigdy ſię nie mieni/ áni vſtawa. Przetoż Chryzoſtom ś. temuſz ſię dziwuiąc/ y tę trwłość zá Boſki cud znáiąc mowi: [...] SkarJedn 22 (24); SkarŻyw A4v (38); Otoż tu o prawdę idźie/ przy ktorey trwáć trzebá temu ktoby niechćiał od Apoſtołow odeyść: á nie idźie o plotki y wymyſły ludzkie. Przetoż kędy tá prawdá ieſt á kędy też ieſt fałſz/ chcemyli wiedźieć/ tedy tego ſtąd doydźiemy/ gdy ſię pilno temu przypátrzymy cżym ſię wżdy cżáſu onego Apoſztołowie zábáwiáli CzechEp 360 (25); CzechEpPOrz *4; NiemObr 22 (3); Záłuię Polaká Polak/ á w cudze ſtrzemioná Wſtępuię Theokrytowe/ gdźie płácże Bioná. Przetoż o ſzcżęśliwa duſzo/ te wierſze ná grobie Prziymi z wdźięcżnośćią odemnie/ álbo wſtań piſz ſobie. KlonŻal D4 (4); WerGośc 269; WerKaz 301; O przedźiwnaż to łáſká k nam/ że ſię BOG dla nas zniżył ſam/ cżegośmy nie godni/ Przetoż mu zá tho wſzyſcy chwałę wzdawaymy. ArtKanc B6 (18); GórnRozm K4; KochPropKKoch 3; GostGosp 150; [towarzystwo, ktore się na cnocie buduje] żadnym cżáſem nie sſtárzeie ſie/ żadną ſuſpicyą nie bywa rozerwáne áni vmnieyſzone. Przetoſz owi zdádzą ſie nie być od lekkomyſlnośći wolni/ ktorzy ſobie bárziey ſthrátę pieniędzy ważą/ niż przyiacielá Phil H2 (6); KochCz B; OrzJan 45 (4); Ty ná práwicy Bożey śiedźiſz w chwale Oycá twego. A wierzymy temu/ iż przyidźieſz nas ſądźić. Przetoż prośimy ćiebie/ rácż porátowáć ſługi twoie/ drogą krwią twoią odkupione. LatHar 574 (12); KołakCath A3v (2); KołakSzczęśl B2v; RybGęśli D2v; Obiecuie Pan obecność ſwą y obronę kośćiołowi ſwemu powſzechnemu: ktory przeto nigdy vſtáć nie ma/ ále ma ſtać záwſze/ po wſzytki dni/ áż do ſkończenia świátá. Przetoż mylą ſię haeretycy/ ktorzy mowią/ iż kośćioł zbłądził y vſtał od kilkunaśćie ſet lat/ áż do przyſzćia Lutrá y Kálwiná. WujNT 124; Odpowiedźiał Ieſus: Nie miałbyś żadney mocy przećiw mnie/ gdybyć iey zwierzchu nie dano. Przetoż ktory mię tobie wydał; więtſzy grzech ma. WujNT Ioann 19/11 (98); Któré rzeczy nie ſą leges właſnie mówiąc, áni ták zwáné bydź mogą, iednákże ich opuśćić zgołá nie godźiło ſie. [...] Przetóż ia nieśmiałem odrzućić ich, álem ie vrumowawſzy ná końcu do Metriki zgromádźił SarnStat *6v (14); Lecż ſpráwiedliwość gdzie ſie ſzcżyra naydźie/ tám niemáſz roſtárgnienia cnot/ ále owſzem wſzyſtkich pogodzenie y cáłość. Przetoż Sálomon ten fundáment Kroleſtw ábo Pańſtw záſadza mowiąc. Miłuyćie ſpráwiedliwość ktorzy ſądźicie źiemię. PowodPr 63 (11); iáko mowi Apoſtoł: Ale ofiárą pierwey grzechy głádźiſz/ toż tey ofiáry dopiero pożywaſz. Przetoż ieſli to prawdá/ iż bierzem ná odpuſzczenie grzechow/ ofiárá vprzedźić muśi. SkarKaz 158b; Chora głowá trochą ſię winá záráźi. ták hárdy trochą dobrych vczynkow. Przetoż rádźi ś. Chryzoſtom mowiąc: (Zá dobre vczynki nie wyćiągay zapłáty/ ábyś wźiął zapłátę [...]) SkarKaz 352a (28); Zácżym też y godnośći/ zárwieſz Senatorſkiey/ Gdyś ieſt w mądrośći biegły/ praeſentiey dárſkiey. Przetoż więcey nie zwłocżąc/ co ſie nágodźiło/ Dźierz mocno iákoby ćię/ w nicżym nie zdrádźiło. PaxLiz Ev (2); (Nie chytrośćią/ práwi [Cycero]/ áni mocą/ ále nabożeńſtwem Rzymiánie wſzytki narody podbili.) Przetoż tego nabożeńſtwá prawdźiwego Kátholickiego brońćie. SkarKazSej 688b (11); A ieſliżeś Frycż ábo Sżyper nowy/ Iuż ſię tu muśiſz vcżyć inſzey mowy. Byś nie wźiął ſzablą v Nogatu bráćie/ Bo to zła ná ćię. Przetoż ſię náucż Wokábuł Fliſowſkich KlonFlis F (4); KlonWor 78 (3).

Połączenia: »a przetoż (i, oto, też)« = (hoc) ergo (et), ideo Vulg, PolAnt, Modrz; et, propter (hoc), propterea Vulg, PolAnt; igitur, itaque Vulg, Modrz; quapropter Vulg, JanStat; autem PolAnt; atque, quamobrem, quo, quocirca Modrz; proinde JanStat (289): BierEz P3 (2); K tobie wzdychámy lkaiątz a placżątz w temto ſlzawym pádole. A przetoż iednácżko naſſa/ ony twoie miloſierné ocży k nám obroci OpecŻyw 190v; ForCnR D4; PatKaz II 24 (15); [Aleksander pisze do króla Dariusza] A przetoż znamię ieſt że ſie każdy Bogu przeciwi, kto ſie imieniem iego mianuie BielŻyw 152 (2); BierRozm 8; SeklKat C3v; A hocż [!] by też ktorzy byli Iż cży by ſię przecżiwili Wżdyċ jch wieczeij tocż mé zdanie Iſczie prziprawdzie zoſtanie A przetoż ſyę możeś niebaċ Gdy będę ya przitobie ſtaċ RejKup p2; Diar 56; Ano ták grzeſſąc przećiwko bráciey/ [...] przećiwko Chryſtuſowi grzeſzyćie: A przetoż/ ieſliby pokarm pogarſſał brátá moiego/ nie będę mięſá iadł na wieki/ ábym brátá ſwego nie zgorſſył. Leop 1.Cor 8/13 (5); Y rzekł mu Pan/ [...] A przethoż oto teraz podał Pan duchá kłamliwego w vſtá tych wſzytkich prorokow twoich/ á iuż vmyſliłći źle vczynić. BibRadz 3.Reg 22/23; Nad tom kazał Lewithom áby ſię oczyſćili/ á przyſzedſzy áby ſtrzegli bran/ á ſwięćili dzień Sobotny: A przetoż też w tey rzeczy pomni ná mię o Boże moy BibRadz 2.Esdr 13/22 (91); GrzegRóżn B2 (6); Prot D2v; SienLek 10 (4); Acżkolwiek by też moy oćiec był wźiął zá niego odkup/ wżdyby przeto niebył bogátſzy/ áni theż przeto będzie vboſzſzy. A przetożem ia dobrze vcżyniłá/ iżem iego wybáwiłá/ á Oycu memu krzywdy w tym nieucżyniłá. HistRzym 5v (17); A ná drugim mieyſcu tákże powiáda: Iż then ktory ſie powieda w Pánu Kryſtuſie mieſzkáć/ ma też y on ták chodzić/ iáko Pan Kryſtus chodził. A przetoż Apoſtoł s. mowi: [...] RejPos 94 (8); GrzegŚm 25; HistLan E2v; A przetoż nie rozumie Apoſtoł/ áby tá Ceremonia byłá pożytecżna drugiemu ktoryby iey nie vżywał. WujJudConf 244 (5); RejPosRozpr b3v (4); RejPosWstaw [412]; Mánáſſes teſz ktory cżynił miłoſierdzie/ vſzedł z ſidłá śmiertelnego ktore było nań záſtáwiono/ ále Amán vpadł w nie y zginął. A przetoſz teras obacż miły ſynu co ſpráwuie miłoſierdzie BudBib Tob 14/12 (19); A przetoż ták Piſmá Boże iáko y inne/ nie dla czego innego piſáne ſą/ iedno dla thego áby nam ku pożythku á przeſtrodze były MycPrz II A2 (3); Iż to w nich vpátruieſz/ tedy tho dobrze cżyniſz: y znáć że wrzecż tę nie lekkomyſlnie wglądaſz. Aprzetoż iuż teraz rzecż ſwą prowadz/ pytáiąc ſie dáley o co chceſz. CzechRozm 19v (8); Pożądánie też vrzędow y doſtoynośći zgánione ieſt wyżſzey. A przetoż y to práwem ma być zábroniono/ y wſzytcy do ſkromnego á miernego żyćia kárnośći máią być przyćiągnieni. ModrzBaz 82v (40); WerGośc 230; WerKaz 301; ArtKanc B6v (3); LatHar 119 (3); KołakSzczęśl A4v; WujNT Matth 25/28 (31); SarnStat *3v (8); PaxLiz Bv; KlonFlis Gv.

»i przetoż (i)« = propterea Vulg (55): MurzHist E2 (5); Gdźie żydowié opuśćiwſzy vrząd ſami ſobie ſprawiédliwośći dociągali/ I przetóſz pán káże ráczyi krzywdę podiąc trzebali i drugą/ a ſamęmu śię nie msćić MurzNT 21 (2); Diar 60; DiarDop 116; Leop Ioann 19/11; Tak mowi Pan Bog/ Przeto iż Filiſtyni mścili ſię ták ſrodze [...] Y przetoż thák mowi Pan Bog/ Oto wyćiągnę rękę moię nad Filiſtyny BibRadz Ez 25/16; Bo iákoby kośćiołowi Bożemu vkradł: gdy tego co ieſt inym pożytecżno/ [...] nieudziela. y przetoſz y Pſalm mowi: Spráwiedliwośći twey niezákryłem w ſercu mym SkarŻyw 565 (5); GostGosp 120; [przodkowie naszy] gárdłá ſwégo rychléy oſtradáć niż powinnośći odſtępić woleli. Y przetóż tym iednym báwiąc ſie/ rzadkié były práwá: rzadki ſędźia OrzJan 54 (4); ktorego [Ducha Św.] ná początku dał Pan Chriſtus widomie kośćiołowi/ áby gi wprowádził do wſzelákiey prawdy/ y mieſzkał z nim ná wieki. Y przetoż mowi: Wy cośćie ſłyſzeli od początku/ to niechay w was trwa. WujNT 815 (27); Zá ſtráwne ná drogę náſzę/ dał nam dáleko lepſzy y pośilnieyſzy pokarm. Y przetoż Apoſtoł mowi: Páſchá ábo báránek náſz/ ofiárowány ieſt Chryſtus SkarKaz 157b (7).

»przetoż i« = ideo et Vulg, Modrz; ergo et Modrz (82): BierEz B4v; Leop *2v; RejZwierz 123; HistLan Ev; A choć w poſtáći bożey ofiárę prziymuie z Oycem/ [...] wſzákże w poſtáći ſłużebnicey ofiárą wolał być/ niżli ią prziymowáć. Przetoż y kápłanem ieſt/ ſam ofiáruiąc/ y ſam ofiárą będąc. WujJud 236; Przetoż y o Mnichách nic inſzego nie rozumiemy/ iedno że więcey záwadzáią niż pomagáią kośćiołowi Bożemu. WujJudConf 143 (2); RejPosRozpr c (2); Przetoż y tu nieco o powinnoſciach dzyathek przećiwko rodzicom przypomnieć ſie godzi. RejPosWstaw [414] (7); CzechRozm 53v; Przetoż śię y mnie zdáło/ ábych tu o Rzecżypoſpolitey piſząc/ o Szkołách też nieco przypomniał. ModrzBaz 4 (2); [kościół] nikomu táyny być nie może. Przetoſz y ono w Ewánieliey ſam Pan mowi: Miáſto oſadzone ná gorze/ zákryć ſię nie może SkarJedn 13; SkarŻyw A4v (4); CzechEp 22 (6); Przetoż y Prorok powieda: Iż pſotá/ wino/ á pijańſtwo/ ludźiom ſerce y rozum odeymuie. WerGośc 243; LatHar +8v (5); WujNT przedm 13 (19); SarnStat 300 (2); SkarKaz 44a; Przetoż y wy Pánienki/ chćieyćie mi dopomoc/ Záżywáć tey vćiechy PaxLiz C3v. Cf »a przetoż«, »i przetoż«.

»przetoż ono« (2): GórnDworz H2; Przetoż ono mowił [Pan Bóg] przez Izáiáſzá: Coż to wżdam ieſt zá dekret rozwodu z mátką wáſzą/ zá ktorym opuśćiłem ią? PowodPr 16.

»przetoż tedy (i)« = igitur, itaque Vulg (7): Leop 1.Reg 5/11 (2); SarnUzn C5 (2); Przetoſz thedy w imię Páńſkie iuſz piſmá niektore o prawdźiwey Smierći/ Zmartwychwſtániu y żywoćie wiecżnym weźmimy przedśię GrzegŚm A4v; PRzetoż tedy y my [Ideoque et nos] máiąc ták wielki około nas leżący obłok świádkow: [...]/ w ćirpliwośći bieżmy w zawodźie ktory nam ieſt záłożony WujNT Hebr 12/1 (2).

»przetoż też (i)« (30): Przetoż też nieznáiomych ięzykow vżywánie nie ma być w kośćiele Bożym WujJudConf 182; RejPosRozpr b4v; Abowiem y Ian ſ. w kánonice ſwey ták mowi: [...] Synacżkowie moi/ nie miłuycie ſłowem áni ięzykiem/ ále vcżynkiem y prawdą. Przetoż też cżytamy w dzyeioch Apoſtolſkich: [...] RejPosWstaw [1434] (6); CzechRozm A5v (6); gdyż [ksiądz Powodowski] práwie we wſzytkim Wędźidle/ nie co inſzego cżyni więcey/ iáko/ że piſmu ś. ieſt ná odpor. [...] Przetoż też y tego ſobie pozwala/ że pod cżás z ſłowá Bożego ſzydźi/ pod cżás ie okęſzone przywodźi CzechEp 191 (8); CzechEpPOrz **4v; NiemObr 102; WerGośc 254 (2); ArtKanc K2; SkarKazSej 675b. Cf »a przetoż«.

»przetoż zatym« (1): Nie lubiłtego [!] [że wschodni biskupi pocżęli się nad katedrę rzymską wynosić] Pan Bog: y pokazał nád onym Páńſtwem/ co też był o podobną wzgárdę zwierzchnośći ſwey powiedźiał: ktorzy mną pogárdzáią/ będą ſámi znieważeni. Przetoż zátym ono Páńſtwo wſchodowe pocżęło wątleć. PowodPr 32.

B. W funkcji składnika nawiązania między zdaniami powiązanymi stosunkiem przyzwolenia: jednak, mimo to (1):

Połączenie: »chociaż ... a przetoż i« (1): choćiaż y w trudnych zwycżáioch mow Zydowſkich wielkąchmy pilność cżynili/ [...] A przetoż y nam ſámym ieſzcże ſię w thym nie doſyć ſtáło BibRadz *5.

II. Zaimek przysłówkowy (75):
1. Zapowiada zdanie przyczynowe: dlatego; et, idcirco, propter quod a. hoc Vulg; propterea PolAnt (48):

Połączenia: »(a) przetoż ... (a)bowiem« (3): A przetoſch ſyn bozy z wyecznoſzczy poſzwyączyl tą mylą panną matką ſobye abouyem chczyal w zyuoczye yey przebyuacz dzyeuyącz myeſyączy PatKaz II 40; A przetoż iáko płomień ogniowy trawi śćierń/ á płomień zżyra mierzwę/ ták [...] látorośl ich zniſzczeie iáko proch/ abowiem [Propterea ... nam] odrzućili zakon Páná zaſtępow BibRadz Is 5/24; ArtKanc A10.

»(i, a) przetoż ... bo« = propter quod a. hoc ... enim a. quia Vulg (12): Przetoż [mądry] w nieſzcżeśćiu bywa ſtał/ Bo nim przyſzło wſzytko wiedział. BierEz I3; OpecŻyw 117v; BielŻyw 152; I przetoż ten sejm naznaczony nie doszedł, bo IKM za takowemi potrzebami być na niem nie mogł Diar 22; Y przetoż nas ſwiát nie zna: bo też iego [Boga] nie zna. Leop 1.Ioann 3/1 (4); Przetoż y dźiś będę ſpał ná to beſpiecznie/ Bo pan żywotá mego ſtrzeże koniecznie KochPs 5; SkarŻyw 260; Tyś był (Pánie) w świátłośći/ á ia w ćięmnośći: y przetoż nie znałem ćię: bom nie mogł być oświecony bez ćiebie/ y nie máſz świátłośći okrom ćiebie. LatHar 569; Y przetoż ná wielu mieyſc ſędźie źiemſkie zowie Pan BOG bogámi: bo ſądy y ſpráwiedliwość ludźiom z mieyſcá Bożego iáko iego namieſtnicy czynią SkarKaz 2a.

»a przetoż gdyż« (1): A prze⟨t⟩oſz gdyż ſyná niemam oſtáwiam wam miáſto ſiebie ſioſtrę moię do tąd áż ſie záſie wrocę. HistRzym 31v.

»przetoż ... gdyż« (2): CzechEp 248; Przetoż zá grzechy iuż ná wieki ofiárá nie ma być/ gdyż ie on z nas iuż racżył zgłádźić ArtKanc D18.

»(a, i) przetoż (też) (...) iż (a. że) (... a dlatego, tedy)« (11): BierEz R2v; ktory znák Licemiernicy chćiełi [!] zátlumić/ y przethoż onego vzdrowionego że iáwnie to co ſie z nim ſtháło wyznáwał/ z bożnice wyrzućili Leop Ioann 9 arg; HistRzym 86v; RejPos 88v (2); Przetoż żeś mym dziecięciem przebacżam wſzytkiego HistLan C4v; plemię twoie opanuie zamki nieprzyiaćioł ſwoich/ y w naśieniu twym wſzytki narody błogoſłáwione zoſtáną: przetoſz iżeś ty poſłuchał głoſu mego. SkarŻyw 286; CzechEp 104 (3); WujNT 518.

»(a, i) przetoż ... iż (a. że)« = ergo ... quia, et ... eo quod Vulg (17): A przetożem k wám przyſſedl/ ijż chcę bytz waſſym przyiácielem OpecŻyw 83v; FalZioł +2; BielŻyw 75; Przetoż ia płácżę/ á oko moie wypuſſcża łzy obfite: iż [Idcirco ... quia] ſie odemnie oddalił poćieſſyćiel/ náwrácáiący duſſę moię Leop Thren 1/16 (3); HistLan F2; A przethoż miecż nigdy nie wynidzie z domu twego żeś dał miecżem rozlać kreẃ Vriaſzá niewinnego. RejZwierc 204v; SkarJedn 283; SkarŻyw 189; CzechEp 9; Przetóż ſie ia tego zbraniam ábych otym nie mówił/ iż wiém/ żem od mądrych dáleko. KochWr 41; Y przetoż Meſſiaſz názwan ieſt naśienim niewieśćim: iż ſię z ſámey Pánny/ bez naśienia męzkiego/ miał národzić. WujNT 4 (5).

»przetoż ponieważ że« (1): Przetoż ponieważ że ſie thák vpokorzył á poniżył dla mnie [quia igitur humiliatus est Mei]/ iuſz nieprzywiodę thych złych rzeczy náń zá żywotá iego Leop 3.Reg 21/29.

»i przetoż ... ponieważ« (1): i przetóſz dźiedźictwa niebędą mieli/ poniewaſz zuczynkow zakonu chcą być zbawięni/ á niezobietnice a łaſki pańſkiéi miłościwyi MurzNT 96.

2. Zapowiada zdanie celowe: po to; propter quod Vulg; etiam PolAnt (27):

Połączenia: »(a) przetoż by (a. aby, a. żeby)« (9): Przetoż ábyś mną kunſztował/ Ku temuś mię dziwu wezwał. BierEz A4 (2); A przetoż żeby ſię ich chwálebney chući doſyć ſtáć mogło/ [...] tedychmy im oto nieiáką pomoc y drogę vkazáli BibRadz *5v; A przetoż byś ich [sponek] nie ſtráćił day mi ie ſchowáć. HistRzym 62v (3); SkarŻyw A5 (2); Przetoż by kto nie rozumiał żeć niebá zayźrzemy/ Tu miárę ſwym żalom iteż koniec vcżyniemy. KlonŻal D4.

»(a, i) przetoż ... aby (a. by, a. żeby)« = propter quod ... ut Vulg (19): A przetoż oſłá kijem bił/ By ſie w drogę rychley śpieſzył BierEz R2v; OpecŻyw 120; PatKaz II 84v; Przethoż poſyłamci puſzkę złota aby wiedział że w bogaczſtwie hoynoſć nadewſzithki krole ziemſkie mam BielŻyw 151; Leop Bar 2/1 (2); A przetoż oddáłám ie [dzieciątko] Pánu/ áby iemu ſłużył po wſzytki dni żywotá ſwego BibRadz 1.Reg 1/28; HistRzym 9 (3); przetoſz im boiazń Bożą przekładáli/ áby ſię złego ſtrzegli SkarŻyw 263 (2); Ieſtem Anteus źiemſki: przetożem ſie ſtáwił/ Abyś wiedział co znácżą ty woyſká zebráne BielSen 11; ArtKanc B6v; y przetoż ná on cżás áby fámilie były w ſzyku potężnieyſze/ y w liczbie więtſzey/ do potrżeby ſtáć mogły/ tedy do Herbow ſwych plebeios radźi prżiymowáli GórnRozm B2; WujNT 517 (2); y przetoż żonę mu [Bóg człowiekowi] dał nie rowną we władzey/ ále poddáną: áby dwá nie rządźili SkarKazSej 690a.

Synonimy: I.A. więc, zatem; B. chociaż, mimo.

Cf PRZETOŻCI

LW