[zaloguj się]
[pdf]

PRZEWŁOCZYĆ (13) vb impf i może pf

impf (10), może pf [praet i con] (2) RejPs, ActReg, impf a. pf (1).

e jasne; -ó- (6), -o- (1); -ó- : -o- Mącz (2:1).

Fleksja
inf przewłóczyć
indicativus
praes
sg pl
1 przewłóczę
2 przewłóczysz
3 przewłóczy przewłóczą
praet
sg
1 m -em przewłóczył
3 m przewłócz(e)ł
conditionalis
sg
3 m by przewłóczył

inf przewłóczyć (3). ◊ praes 1 sg przewłóczę (3). ◊ 2 sg przewłóczysz (1). ◊ 3 sg przewłóczy (1). ◊ 3 pl przewłóczą (1). ◊ praet 1 sg m -em przewłóczył (1). ◊ 3 sg m przewłócz(e)ł (1). ◊ con 3 sg m by przewłóczył (1). ◊ part praes act przewłócząc (1).

Sł stp, Cn notuje, Linde także XVII w.

1. Przedłużać w czasie; perducere, prolongare Mącz (5): Prolongo, Przedłużam/ Przewłócżę. Mącz 197b, 96d; [ListyZygmAug 1562/410].

przewłoczyć czego (1): SkarJedn 231 cf »dłużej przewłoczyć«.

przewłoczyć co (2): Ten [św. Paweł pustelnik] zá cżáſu Ceſarzá niewiernego/ [...] vchodząc nie ták śmierći/ iáko ćięſzkiego á wymyſlánego kátowánia (ktorym przewłocżąc ſkonánie/ rozmáitośćią mordowánia/ ku niećierpliwośći przywodzili wierne Boże) [...] vdał ſię ná puſte mieyſcá SkarŻyw 50. Cf »sprawiedliwość przewłoczyć«.

przewłoczyć czym (1): SkarŻyw 50 cf przewłoczyć co.

Zwroty: »dłużej przewłoczyć« (1): Iż zapuſtu przed wielkim poſtem dłużey przewłocżą. SkarJedn 231.

»sprawiedliwość [komu] przewłoczyć« (1): Sigmund August Oijca bel niewidal tilko co ſprawiedliuoſc poddanem prze wloczel PaprUp C4v.

2. Odkładać (odłożyć) na inny czas [co] (5): A zdáłoć ſie ábych ia ták ſſalony był iáko ty/ ábych nic niebaczył tego iżem przewłoczył pomſtę twoię RejPs 75v; ná oſtátek/ gdy ktho pomoc przewłoczy/ doczeka ſye iż mu żywoth y nogi puchnąć będą SienLek 88; niektore rzeczy były tam od nich mowione przeciwko niemu iakoby vsilnie przewłoczył ziazd swoy cum exercitu przeciwko Maximilianowi ActReg 51.
a. Odraczać czynność prawną; differre JanStat (2): Item/ niechcemy/ áni od tych miaſt mamy komu náſzégo Máieſtatu proſzącému gránic od dóbr/ wśi/ y Dźiedźictwá náſzégo rozdźielenia zábrániáć álbo przewłóczyć SarnStat 887 [idem] 838.
3. Zwlekać, działać bez pośpiechu, opóźniać się; tardare Calep (2): BA iuż/ choćia ná ſániách/ Stáśiá Bránickiégo/ Nákieruy dyſzlem do mnie/ Iáśiu móy: którégo Z rádośćią wielką śćiány mé oczekawáią/ A tobie/ co przewłóczyſz/ vſtáwicznie łáią. PudłFr 64; Calep [1047]b; [To rzékſzy [Wenus do Wulkana]/ obłápi go/ á mile w téy dobie/ Gdy przewłoczy [Wulkan] rámiony przyięłá ku ſobie [cunctantem VIII 388]. VergKoch 228].
4. Ciągnąc przesuwać na inne miejsce (1): Pertraho, Przeciągam/ przewłóczę. Mącz 462a.
a. [Przemieszczać łodzie ciągnąc je lądem [co skąd dokąd]: Tę gorę dlatego zowią Perewłoką po Moſkiewſku/ że tám Moſkiewſcy Kozacy zwykli baty y łodźie ſwoie przewłocżyć od rzeki Wolhy áż do rzeki Donu BielKron 1597 630 (Linde s.v. przewlec).]
5. [Robiąc tkaninę przeciągać nić na drugą stronę [co czym w co]:
Szereg: »przewłoczyć, przetykać«: Quod a filo subtegminis [...] yſz od namnÿeyſzÿ nÿczi ktora ploczenÿk czolnkiem wpoſtawiec przewloczi/ przethika TomZbrudzBrul Gen 14/23.]

Synonimy: 1., 2., 4., 5. przeciągać; 2. oddalać, odkładać; 3. ociągać się, przedłużać.

Formacje współrdzenne cf 1. WLEC.

Cf PRZEWŁOCZĄCY, PRZEWŁOCZENIE, PRZEWŁOCZONY

EB