[zaloguj się]
[pdf]

PRZECIĄGAĆ (11) vb impf

e oraz a jasne.

Fleksja
indicativus
praes
sg pl
1 przeciągåm
3 przeciągå przeciągają

inf przeciągać (1). ◊ praes 1 sg przeciągåm (6). ◊ 3 sg przeciągå (2). ◊ 3 pl przeciągają (2) [cf też przeciągować].

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. przeciągnąć.

1. Ciągnąć na inne miejsce, przemieszczać ciągnąc, wlokąc; pertractare, transmovere Mącz (5): Pertracto, Vſtawicznie przeciągam Mącz 462a.
Zwrot: »na insze miejsce przeciągać« (1): Transmoveo, Przenoſzę/ Przeſtawiam/ ná ynſze mieyſce przeciągam Mącz 235a.
Przen: Przypisywać sobie, zawłaszczać [na się; w tym: co (1)] (2): Omnem laudem in se transmovet, Wſziſtkę chwałę ná ſię przeciąga/ Sobie prziwłaſzcza. Mącz 235a, 235a.
a. Ciągnąć do przodu (1): Protraho – Przecziagąm. Calep 867a.
2. Przewlekać nitkę itp.; interstringere Mącz; pertrahere Cn (1): Interstringo, Przeciągam/ przepinam Mącz 421d.
3. Nadawać cienki, podłużny kształt; tu: prząść; przen (1):
Fraza: »Parki przędze przeciągają« = trwa życie (1): Im nadłużéy tu Párki przędze przećiągáią Więcéy złégo [...] wyzywáią Látá náſzé niepewné GosłCast 52.
4. Przedłużać trwanie, odkładać na inny czas; prorogare, pertrahere Mącz (2): Pertraho, Przeciągam/ przewłóczę. Mącz 462a, 358a.
5. Przewyższać, być większym [co] (1): Aleć pysznego nakłady Zawżdy przeciągają dochody BierRozm 20.
6. Skłaniać, kusić (1):

[przeciągać kogo do czego: tám iuż znáć/ że go [członka rady] miłość do pożytków właſnych więcéy/ niż do pożytków páńſkich/ y dobra poſpolitégo przećiąga CerGór 108.]

a. Skłaniać do zmiany poglądów; trahere in suam sententiam Mącz, Cn; deducere a. perducere ad a. in suam sententiam Cn (1):
Zwrot: »na swe mniemanie przeciągać« (1): In suam trahere sententiam, Ná ſwe mniemanie przećiągáć. Mącz 460d.

Synonimy: 2. przewłoczyć; 4. przewłaczać, przewłoczyć; 5. przenosić, przewyszszać; 6. kusić, skłaniać.

Formacje współrdzenne cf CIĄGNĄĆ.

Cf PRZECIĄGANIE, PRZECIĄGANY

KW