Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: PRZYDAWANIE

Następne hasło: PRZYDAWCA »

PRZYDAWANY (11) part praet pass impf

przydawany (9), przydawan (1); przydawany a. przydawan (1).

Pierwsze a pochylone; -any; -åno, -(a)n(a).

Fleksja

sg
f	N	przydåw(a)n(a)	n	N	przydåwané, przydåwåno

pl
N	m pers	przydåwani
N	subst	przydåwan(e)

sg f N przydåw(a)n(a) (1). ◊ n N (praed) przydåwané (3) GrzegRóżn, KuczbKat, SarnStat, przydåwåno (1) CzechEp; ~ -é (1), -(e) (2). ◊ pl N m pers przydåwani (2). subst przydåwan(e) (4).

Sł stp, Cn, Linde brak.

Znaczenia

1. Dodawany, dołączany; o tekście: dopowiadany, dopisywany (4)
2. Przydzielany jako pomocnik, opiekun (3)
3. Przymnażany, zwiększany (1)
4. Dawany, czyniony (2)
5. Przypisywany (1)

1. Dodawany, dołączany; o tekście: dopowiadany, dopisywany (4): GlabGad M2; dla tego ono pronomen álbo záimię [= zaimek] (Ciebie) y rozdźielne Boſkich perſon imioná/ przydawáne bywáią: że śie doſkonáła Swiątości formá w tych ſłowiech zámyka KuczbKat 125; A przetoż/ y dźięki wielkie Pánu Bogu máią być cżynione/ y Modlitwy przydawáne [et precationes addendae]/ áby nowym małżonkom zdárzył ten ſtan żywotá naświętſzy ModrzBaz 36v.

przydawan do czego (1): ták w ſobie ieſt doſkonáłe/ cáłe/ doſtátecżne/ święte/ zbáwienne y ſkutecżne ſłowo Boże/ że do niego nie ma być nic przydawano/ áni od niego vymowano? CzechEp 116.

W przeciwstawieniu: »przydawan ... ujmowan« (1): CzechEp 116 cf przydawan do czego.

2. Przydzielany jako pomocnik, opiekun (3):

przydawany do kogo (2): Táka Rzecżpoſpolita [...] zá cżáſu Moiżeſzowego byłá: bo ią ieden cżłowiek rządził/ do ktorego ludzie mądrzi bywáli przydawáni [cui viri prudentissimi addebantur]/ ktorzi wſzelákie ſpory/ ſpráwy/ y inſze Rzecżypoſpolitey trudnośći/ weſpołek znim ná ſobie noślili ModrzBaz 3v. Cf przydawany do czego ku komu.

przydawany do czego ku komu (1): Naprzod tedy okázáć potrzebá/ co zá przycżyná tego byłá/ iżby do Krztu ku wyżſzey mienionym ſługom álbo ſzáfárzom Swiątośći/ y Krzeſni oycowie álbo Kmotrowie/ przydawáni bywáli KuczbKat 130.

przydawany ku czemu [= w jakim celu] (1): drugie też oſoby ku ſpráwie tego świętego y zbáwiennego omyćia/ wedle ſtárádawnego zwycżáiu Powſzechnego Kośćiołá/ przydawáne bywáią. KuczbKat 130.

3. Przymnażany, zwiększany [komu] (1): gdyż vtrapionym ludźióm nie ma bydź przydawáné vtrapienié [Unde cum afflictis non sit addenda afflictio JanStat 526]/ tym Woźnym zákázuiemy/ áby nápotym nie śmieli żadnych zábitych złupiáć SarnStat 515.

4. Dawany, czyniony (2): Y iako to ieſt rzecż wazna [!] cżwicżenie młodzienczykow/ y iakowa praca ma być przydawana/ przikładem nam niechay będzie Marius KwiatKsiąż N4v.

przydawany komu (1): thedy odpuſty/ mſze/ iáko obecne lekárſtwo przydawáne bywa żywem y zmárłym/ przećiw wſzemu złemu GrzegRóżn Ev.

5. Przypisywany [komu] (1): pocżąć máią od poznánia tego ſłowá (Duch Swięty) Bo poniewáż to ſłowo/ y iednáko/ y prawdźiwie/ ták Oycu iáko Synowi przydawáne bywa KuczbKat 65.

Synonimy: 1. przykładany; 2. naznaczany; 3. przymnażany; 4. czyniony, działany; 5. przyczytawan, przypisowany.

Cf DAWANY, DODAWANY, PRZYDAWAĆ