przydawać komu, czemu (2): IEden kiedy ſzedł w drogę/ [...] Y nálazł wor orzechow/ iądrká wſzytki wybrał/ Księdzu potym ſkorupy ták y z worem oddał. Rzekł/ otoż maſz nápoły/ á ieſzcżeć náddawam/ Abowiem więcey łupin/ y worći przydawam. RejFig Ee2; Parapherna, vel Paraphernalia, Wypráwá/ to yeſt ſzáty/ klenoty/ y ynſze domowe ſprzęty które przidáyą poſágowi. Mącz 277a.

przydawać do czego (1): przydawáią do piérwſzégo háuſtu álbo mánny/ álbo ſiropi roſati ſolutivi vncią iáką Oczko 20.

przydawać ku czemu (1): Ale lepiey ſtey Haleny piłułek pożiwać Ktore zową powietrzne/ bo tham przydaią ku tey Halenie Mirry y Szafranu FalZioł III 2d.

przydawać czego (1): Okázále goduią w potráwach dla roſkoſzy/ á winá przydawáią áby żywoty vweſelili [Eccle 10/19]. BielKron 82.

przydawać do kogo, do czego (3): KrowObr 80v [2 r.]; W Zydowſkim ſthoi/ Z przymierzem ſoli/ dla tego iż ſol nie dopuſzcza żadnego nákáżenia/ ábo iż theż do ofiar záwżdy ią przidawano BibRadz I 241a marg.

przydawać do czego [w tym: bez dopełnienia bliższego (11)] (39): Nieprzydawayćie do ſlowá/ ktore wam mowię/ áni vmnieyſzayćie ſniego [Vulg Deut 4/2] KrowObr 108v, 51v; WujJud 29 marg, Mm2; CzechRozm 34; SkarJedn 76; Wſzelka mowá Boża ieſt wycżyśćiona/ y ieſt tarcżą tym ktorzy ſię ná nię ſpuſzcżáią. Nie przydawayże do mow iego/ ábyś nie był ſtrofowan/ y kłamcą ználeźion [Prov 30/6]. CzechEp 114, 114, 122, 138, 172, 232, 358; nie godźiło ſię tedy X⟨iędzu⟩ K⟨anonikowi⟩ cudze ſłowá przypomináiąć [!]/ do nich z ſwe^go wymyſłu przydáwáć. NiemObr 123, 50, 82, 124, 132; Bárzo to mieyſce kole w oczy Kálwiniſty. Y przetoż ie rozmáićie pſuią y fáłſzuią/ przydawáiąc do ſłowá Bożego wykręty ſwe. WujNT 386, 342, 378 marg, 890 marg, Yyyyy4, Bbbbbb; SarnStat [1281]. Cf Zwroty.

przydawać komu (7): Ten Ammonius yednego cżáſu gdy ſie dowyedzyał/ że nyektorzy yego diſcypułowye ná obyedzye yedno potráwy ſlodkye yedli/ ſyná ſwego kazał náłożyć y yemu chłoſtę dáć/ mowyąc mu/ że nigdy obyad dobry być nie może bez octu/ przydayąc mu tho/ iż ku ſlodkosći trzebá nyekyedy kwásnego. GliczKsiąż F8v; ModrzBaz 59v; SkarJedn 76; Mogłoby ſię ieſzcże więcey ku tey rzecży przycżynić: ále kto ná tym nie przeſtánie/ temu y co więcey prożno przydawáć. NiemObr 120; LatHar 508. Cf »jeszcze przydawać«, »przydawać słowa«.

przydawać czemu [w tym: bez dopełnienia bliższego (6)] (21): KromRozm II x2v; to yeſt obyczay kácyrſki/ ná cudzych wymyſlech nyeprzeſtáwáć/ Ale im co przydáwáć/ álbo co nowego/ choćya ſproſtnieyſſego czáſem/ wymyſláć. KromRozm III C3; Coⁿfeſsioniſte Piſmu Bożemu záſię przydawáią. WujJud 97v marg, 74v, 76 [2 r.], 87 marg, 87v marg, 90v marg, Ll4v. Cf Zwroty.

przydawać k(u) czemu [w tym: bez dopełnienia bliższego (2)] (35): MurzNT 56, 135v marg; KrowObr 55; Leop 3.Reg 22/19; BielKron 429v; KwiatKsiąż H3v; Mącz 178b; SarnUzn B7, H; A gdy ták doſkonáły był y ieſt záwżdy ſam w ſobie zakon/ on Boży wiecżny/ iákom to z ſłow twych wyrozumiáł/ ktory záwżdy trwa: á coż potrzebá było Moyżeſzow/ ku niemu/ piſány przydáwáć? CzechRozm 88v, 42, 49, 73, 163v; ModrzBaz 139; Ale rzecże [ksiądz kanonik] [...] iż wedle Pſal. 32. Słowem páńſkim niebioſá ſą vtwierdzone. Ku cże^mv też przydáie dowod z Mądro. 9.a. y 2.Pet. 3.b. CzechEp 277, 63, 339; NiemObr 29, 136; Bráćia [...] á wſzák człowieczego teſtámentu vtwierdzonego nikt nie łamie/ áni k niemu przydawa. WujNT Gal 3/15; SarnStat 276, 657, 940, 989. Cf Zwroty.

przydawać nad co (2): Nád poſpolite modlenie godzin kápłáńſkich/ Pánny Máryey godziny/ śiedm pſálmow y zá vmárłe przydawał [św. Antoniusz]/ y rzadko to kiedy z potrzeby opuśćił. SkarŻyw 412; CzechEp 63.

przydawać za co [= jako co] (2): iż przez duchá ś. nie rozumie [Anjoł] iedno moc Bożą/ przeto za iedenże wykład ſłow ſwych przydáie: y moc naywyżſzego záćmi tobie. CzechRozm 158v; CzechEp 407.

przydawać o kim, o czym (11): to co o Hipokritách przydawaćie ktoż nie widźi ná kogo przymawiaćie/ á iáko ſámi ſtan święty nie chrześćiáńſkie ſzcżypiećie y hydźićie. WujJud 212v; ná to co tám w trzećim wierſzu przydáie [Izajasz]/ o zakonie y ſłowie/ ktore z Syonu y z Ieruzálem wyniść miáło/ nic práwie bácżyć niechcą [Żydowie]. CzechRozm 111, 131; ModrzBaz 80v; Lecż gdy z drugiey ſtrony w to co o Bogu y ſynu iego X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ przydáie/ temu iuż nie wierzymy CzechEp 203, 275, 320; Tymi ſłowy Neſtoryus ſwoię opinią wywodźił/ przydawáiąc: o wtorey oſobie/ ktorą on λόγομ ſynem Bożym názywał: iż ten nie złącżył ſię w iednę oſobę/ z cżłowiekiem Iezuſem NiemObr 136; WujNT Ioann 3 arg. Cf »jeszcze przydawać«.

przydawać gdzie (56): A ták thu właſnie przydawa w tey modlitwie Iż ći ktorzy ſtrzegli ná duſzę moię/ vcżynili o mnie rádę ſpołecżną LubPs A4; to ieſt ich [sług kościoła] prawdziwa ſłużbá y chwałá Boża/ też áby ſie vſtáwicżnie modlili zá kościoł ſwięty. A thu [Psalm 134] przydawa známienite záſlubienie/ iż tym ktorzy ták vrząd ſwoy pełnić á ſpráwowáć będą/ że tákim Pan wiecżnie błogoſławić będzye. LubPs dd3v, P4v, Q4, S4, Z2v [2 r.], Z3, dd3v; tám dáley przydawa/ iż ſię thy wdowy młode potzęły náprzećiwko Kryſtuſowi leſkotáć. KrowObr 142v, 48, 67v, 73, 110v; Prot A2v; SarnUzn D; Przydawáią tę Clauſulę poſpolićie w przyśiędze: Ták mi Pan Bog pomoż/ y wſzyſcy Swięći. WujJud 61v, 20v, 197v; WujJudConf 74v; CzechRozm 50v, 111, 116, 168, 177, 185v; CzechEp 70, 77, 87, 148, 149 (10); NiemObr 90, 94, 170; Y ták áż do odpráwienia ſześćidźieśiąt Zdrowych Máryi/ nabożeńſtwo ſwe prowádźić/ [...] á ná pocżątku káżdego dźieśiątká/ Paćierz przydáiąc LatHar 525; WujNT 187; SarnSat 172, 224. Cf »jeszcze przydawać«, »przydawać słowa«.

Z przysłówkiem ilościowym zastępującym dopełnienie bliższe [w tym: więcej (2), wiele, namniej] (4): Bo gdźieby to niebyło/ nigdyby był Pan Bog niezákázował ták ſrodze/ żeby áni przydawano namniey áni vmnieyſzano/ w tym to Práwie iego WujJudConf 74v; ále też do ich [przedniejszych ojców] piſm wiele przydawano o cżym nie myślili. NiemObr 124; Lecż iż ſię o wierze/ [...] nie máło piſáło/ ná ten cżás więcey przydáwáć niechcę. NiemObr 180, 132.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (33); iż, że (41), zaimek względny (10), jako(by) ‘że’ (3), aby, (i)żeby ‘że’ (5), zaimek pytajny (1)] (60): MurzNT 56; Przydawa też ná końcu/ iáko bożnicá záginąć miáłá LubPs P4v; Przydáie też ná końcu/ co zá chwałá miáłá ſie dzyać Pánu w ſwięthym koſciele iego LubPs Q4, A4, E4v, T2v; Powiadaſz/ iż Kryſtus zá nas doſic vtzynił/ ále kthemu przedſię przidawaſz/ iż nie doſić ieſth wiedzieć/ y wierzyć/ iż Pan Kryſtus vćierpiał KrowObr 55, 142v, 200; GliczKsiąż F8v; To iedno tu przydawam/ że w Polſzcze przyiázni Poetowie nie máią/ y ſą máło ważni. Prot A2v; cżemu tákże Oyczá y Duchá s. bythność ktora ſie też raz w perſonie Anyelſkiey/ álbo też gołębicżey pokázowáłá zwáć [personą] nie mam? Ktemu przydáięcy/ że [...] SarnUzn B7, G3v; LeovPrzep D, I4v; RejPosWiecz² 92v; RejPosWiecz³ 97; Coⁿfeſsioniſte piſmu Bożemu przydawáią/ cżego w nim nie máſz. WujJud 87 marg, 167v, 197v, 259; Co mowiſz iż Bogá nikt nigdy nie widział: tedy y ia temu wierzę przeto też y to k temu przydáie [lege: przydaję] iż go Moyżeſz nie widział CzechRozm 49, 15v, 39, 42, 99, 118 (11); ModrzBaz 81, 139; SkarJedn 311; A co potym X⟨iądz⟩ K⟨anonik⟩ zá śiodmy dowod ſwoy przydawa. Zeby to kiedy Ian ś. piſáć miał/ iż Antichriſt z ſwoim dworem/ mieſzkánie ſwe záſádźi ná piaſku CzechEp 407, 33, 93, 96, 172, 215 (11); Wolał tedy [Eutyches] ták wyznáć: Iż ſyn Boży przedwieczny/ [...] odmienił cżłowiecżeńſtwo w boſtwo: przydawáiąc y to/ iż podleyſza rzecż zacnieyſzey/ vſtępić muśiáłá/ iáko cżłowiecżeńſtwo Boſtwu. NiemObr 139, 28, 29, 136, 170, 171; WujNT przedm 11, s. 187, 388; STátut o Reyeſtrzéch kupieckich/ [...] w mocy zoſtáwiwſzy/ to ktemu przydáiemy: Iż kupcy ſámi długów w reyeſtrzéch ſwych nápiſánych od ſláchty/ niż trzy látá wynidą/ máią ſie vpomináć. SarnStat 276, 224, 989, 1071, [1281].

Ze zdaniem dopełnieniowym nawiązującym do dopełnienia w zdaniu nadrzędnym [w tym z zapowiednikiem: to (1); iż] (2): Ktorymi też ſłowy znácżnie Bogá iedynego/ ktory ieſt oćiec/ wyſtáwia nam [ksiądz kanonik] przed ocży: gdy o nim to przydáie: iż mężá ktorego wzbudźił od vmárłych/ to ieſt Iezuſá Chriſtuſá/ ſędźią świátá poſtánowił. CzechEp 275; NiemObr 136.

Z przytoczeniem [w tym z zapowiednikami: to (21), tak (3), ono (1); przytoczenie poprzedzone słowami: (tak) mowiąc (16), (ty itp.) słowa (38)] (130): MurzNT 135v marg; A wnet przydawa pod przyſyęgą [Chrystus] Záprawdę powyedam wąm/ co kolwyek zwyążećye ná źyemi/ będźye zwyązano y w nyebye KromRozm III F4v, N8; Nadobne wypiſánie Kroleſtwá Kryſtuſowego/ kthore zácżyna od ſprawce kroleſtwá tego. Gdzye mowi: Kzekł [!] Pan. A tu gdzye przydawa do Páná mego ábo Pánu memu LubPs Z2v, Z2v, Z3; Pan Kryſtus powieda mowiąc. Dármo mię chwalą/ vtząc náuk y vſtaw ludzkich. I ieſztze przydawa ták mowiąc. Slepi ſa [!]/ y ſlepych wodzowie KrowObr 61v, 48, 67v, 73, 104, 110v [2 r.], 141v, 156; Gdy do Turká piſze [Wasyl] przydawa k ſwemu Tytułowi/ brátu náſzemu vmiłowánemu/ też to przydawa/ poſyłamy k tobie náſzego wiernego/ etć. BielKron 429v; obádwá [Ojciec i Syn] ſą IEHOVA. Cżego też potwirdza y druga przycżyná. Abowiem tu przydáie [Bóg] mowiąc: Ktorym cie wywiodł z ziemie Egipſkiey. SarnUzn D, B5v, C7v, E3v, E4, F8 [2 r.] (10); LeovPrzep F4; Bo ták tu mowi [Pan]: ktorzy vwierzą w mię przez náukę á kazánie tych to Apoſtołow moich. Y przydawa/ áby też y oni iedno w nas byli. RejPosWiecz² 92v; KuczbKat 110; WujJud 20v; BudNT Ii3v; Bo ſie dálſze ſłowá do Timoteuſzá z tym wykłádem łácno ſtoſuią/ gdy ták przydáie mowiąc: Vſprawiedliwiony w duchu CzechRozm 40, 30v, 50v, 90v, 109v, 110v (17); A niżey potym przydáie Eraſmus. Bádamy ſię o tym cżego wiedźieć nie możemy CzechEp 77, 40, 70, 87, 98, 130 [2 r.] (22); NiemObr 90, 94; ActReg 165; Phil L2; WujNT przedm 4, 13, s. 603; bo ták cżyta Ieronim ś. [...] y záraz przydáie. Pro hac orabit ad te omnis ſanctus WysKaz 17, 24, 29, 30; SarnStat 172, 657, 696, 1269, 1297; PowodPr 66, 81; SkarKaz 80b; Ieſli dáley niechcę iść/ prożno mię w tym winiſz. Dla tego więc przydáią/ ábo Excluſiuè Práwni ludzie: ábo więc piſzą Incluſiuè. KlonWor 80. Cf »przydawać słowa«.

Z połączeniem przytoczenia ze zdaniem dopełnieniowym [z zapowiednikiem: to; iż] (2): y Pan moy krzyżownikom ſwym nie łáiał/ ále zá ich grzechow odpuſzcżenie modlił ſię/ to przydáiąc: Iſz niewiedzą co cżynią SkarŻyw 566. Cf »przydawać słowa«.

W połączeniach tautologicznych typu: przyda(wa)jąc rzec (6), przydawać mowiąc (1): A Michal przidawayącz rzekl. Ba yeſzczecz dzyw nyeyſcha [lege: dziwniejszą] powyem LibMal 1554/188v; Leop 3.Reg 22/19; WujJud 98v; A co przydáią mowiąc: Ze Chriſtus náſz nie przyſzedł puſzcżáć pokoiu ná świát/ ále miecż/ thedy y w tym prawdę mowią CzechRozm 113; NiemObr 136; y prágnąc przerzeczoné Prȩłaty/ Pány króleſtwá Polſkiégo/ w tym ártykule około obiéránia Królá/ nam równé iáko rzeczono ieſt vczynić/ to przydawáiąc obiáſniamy: Iż gdj vmrze Książę Litewſkié/ [...] SarnStat 1000, 1300.

W połączeniach szeregowych (8): BibRadz II 118b marg; Boć to ieſt właſnie przydáwáć ſłowu Bożemu/ y vmnieyſzáć go/ á ná lewo ſie odchyláć/ fáłſzywe wymyſły/ y obłędliwe odſzcżepieńſtwá/ iádowite á záráźliwe náuki ſłowu Bożemu przećiwne/ ſłowem Bożym okrywáć/ y tym ie názywáć. WujJud 76; Nád to/ bárzo wielka śmiáłość/ przydáwáć co ábo vymowáć/ ábo też ácż nic/ odmieniáć/ z ſłowá Bożego CzechRozm 13v, 69v, 138; CzechEp 232, 343; WujNT przedm 20.

W przeciwstawieniach: »przydawać ... ujmować (14), umniejszać (12), obcinać (2), opuszczać (2), odmieniać, wymować« (32): SeklWyzn d4v; KromRozm II x2v; przydáli Wemſzalech wáſzych nád roſkazánie Boże/ gdzie pan mowi: Nieprzydaway/ áni vmnieyſzay. To tylko tzyń/ co ia tobie roſkázuię. KrowObr 202, 51v, 108v, 151v; ktory ieſt koniec á práwy cel zakonu/ do ktorego oni nic nieprzydawáli/ áni też od niego nic nie vymowáli/ ále wiernie oznáymowáli do cżego ſię on ćiągnął BibRadz I 353v, Deut 12/32; Cżemuſz tedy tho czo Bog zámilcżał oni máią przydawáć? zwłaſzcżá iż Bog mowi: Przeklęty ktory przydáie álbo vymuie. SarnUzn G3v; RejAp 159; Heretici piſmo boże obćináią/ y do nie^go ſwe fáłſze przidawáią. WujJud 29 marg, 74v marg, 76 marg, 197v, Mm2; WujJudConf 29, 74v; BudNT przedm c3v; [Justyn, Ireneusz, Tertulian] ſwoią Filozofią/ onę proſtą ſzcżyrość mowy y piſmá Apoſtolſkiego/ wyſzpácáć fárbuiąc ią pocżęli: [...] A to w tym iż przydawáli/ y vymowáli/ áby iedno do ſiebie mogli ich co nawięcey z ſzkoł pogáńſkich przytárgnąć. CzechRozm 20v; O cżym nic niemáſz w piſmie ś. Do ktorego/ iákoś ono y ſam wſpominał/ przydáwáć co ábo od niego vymowáć/ wielka ieſt śmiáłość CzechRozm 34, 14v, 34, 82v, 99; A iż ná ſámey náuce Chriſtuſowey ſtárey y Apoſtolſkiey przeſtawamy/ ten ieſt te^go znák pewny/ iż ſię nic nád nię nie domyślámy: áni ſię od niey ná práwo ábo ná lewo nie odchylamy/ vymuiąc co ábo przydáiąc CzechEp 360, 122; o ktorych [biskupów] świádectwie y náuce wętpić nie mamy/ áni do ich náuki/ nie tylko ludźie inſzy/ ále y Aniołowie przydáwáć ábo vymowáć nie mogą. NiemObr 50, 170; WujNT 342, Apoc 22 arg; SarnStat 1280.

przydawać do czego (1): Dla ſkromnośći iednák, miáſto litery/ z/ którè do/ c/ przydáiemy, rychléybym rzékł, żeby nád/ c/ położyć punkt miąſzy tym ſpoſobem/ ċ/ ábo więc ták/ ć. JanNKar E2v.

przydawać do czego (1): Słuchayże iż to vbior ma być z vſpráwiedliwienia ſwiętych/ ále nie tylko s ſámego iednego. [...] Ale kthoby tego wdzyęcżen nie był/ á nie przydawał też zá pomocą Pánſką inych vbiorow do tego vbioru/ tedy y thenby co naprzednieyſzy vbior á klenot muſiał zginąc iemu. RejAp 158v.

przydawać komu (1): Y tá grá ták tu idźie trybem nieodmiennym/ Tobie że ſczęśćié do tąd było nie przemiennym/ Przydáiąc więcéy dobrá/ niżli przećiwnośći GosłCast 37.

przydawać co do czego (1): ludzie sobie nadmogli, wyciągnęli się wielkiemi kosztami przyszło by im zcięszkoscią znowu się wtym ogłodzęniu y znisczęniu wielakraiow ywyciągnieniu swym takprętko ziezdzac y koszt dokosztu, ktorego już drugim niestanie przydawać. ActReg 134.

przydawać czego czemu (1): [bogacze i mocarze] wiedzą że w grzechách krom ſkruchy vmieráiący do piekłá idą/ gdzież ná wieki będą męcżeni. A wſzákoż oni te^go niedbáiąc grzechow grzechom przydawáią. HistRzym 98.

przydawać czego (po przeczeniu) do czego (2): RejZwierz 6; ModrzBaz 10 cf Przysłowie.

przydawać czego (po przeczeniu) ku czemu komu (1): [Bóg] nie kazał záraz po vrodzeniu obrzezowáć [dziatek]/ áby im thák bolu ku bolowi ſwieżemu nie przydawano. SarnUzn C3.

przydawać czego a. co ku czemu (1): Oſtátecżny ſłopień ieſt onych ludźi/ ktorzy choćiaż nietylko nieżáłuią zá grzechy y wyſtępności/ ále też złośći ku złośćiam przydawáią/ przedśię niewſtydáią śie cżęſto grzechow odpuſzcżenia od Páná Bogá prośić KuczbKat 360.