[zaloguj się]

PRZYNOSIĆ (474) vb impf

o jasne.

Fleksja
inf przynosić
indicativus
praes
sg pl
1 przynoszę przynosimy
2 przynosisz przynosicie
3 przynosi przynoszą
praet
sg pl
1 m przynosiłem m pers -(s)my przynosili
2 m m pers przynosiliście
f przynosiłaś m an
3 m przynosił m pers przynosili
f przynosiła m an przynosili
n przynosiło subst przynosiły
plusq
pl
3 m pers byli przynosili
fut
sg pl
2 m przynosić będziesz m pers przynosić będziecie
3 m przynosić będzie m pers będą przynosić, przynosić będą
f przynosić będzie m an
imperativus
sg pl
2 przynoście
3 niech przynosi niech, niechåj, niechże przynoszą
conditionalis
sg pl
1 m m pers bysmy przynosili, bychmy przynosili
2 m byś przynosił m pers byście przynosili
3 m by przynosił m pers by przynosili
f by przynosiła m an
n by przynosiło subst by przynosiły
impersonalis
praes przynosi się
praet przynosz(o)no
participia
part praes act przynosząc
inne formy
pass praes pl 3 - przynoszą się

inf przynosić (28).praes 1 sg przynoszę (21).2 sg przynosisz (6).3 sg przynosi (161).1 pl przynosimy (3).2 pl przynosicie (5).3 pl przynoszą (102).praet 1 sg m przynosiłem (1).2 sg f przynosiłaś (1).3 sg m przynosił (11). f przynosiła (4). n przynosiło (3).1 pl m pers -(s)my przynosili (1).2 pl m pers przynosiliście (1).3 pl m pers przynosili (25). m an przynosili (cum sb krucy) (1). subst przynosiły (4).plusq 3 pl m pers byli przynosili (1).fut 2 sg m przynosić będziesz (1).3 sg m przynosić będzie (1). f przynosić będzie (2).2 pl m pers przynosić będziecie (2).3 pl m pers będą przynosić (2) RejAp, BudBib, przynosić będą RejPos (2).imp 3 sg niech przynosi (1).2 pl przynoście (26).3 pl niech, niechåj, niechże przynoszą (3).con 2 sg m byś przynosił (1).3 sg m by przynosił (9). f by przynosiła (3). n by przynosiło (3).1 pl m pers bysmy przynosili (2) SkarJedn, WujNT, bychmy przynosili (1) BibRadz.2 pl m pers byście przynosili (1).3 pl m pers by przynosili (6). subst by przynosiły (1).pass praes 3 pl przynoszą się (1).impers praes przynosi się (1).praet przynosz(o)no (9).part praes act przynosząc (17).

stp, Cn notuje, Linde XVI(XVII) – XVIII w. s.v. przynieść.

Znaczenia
1. Przybywać dokądś, mając z sobą coś, rzadko: kogoś, dostarczać na określone miejsce, aby (po)dać komuś, rzadziej: aby gdzieś umieścić (137):
A. Z podmiotem osobowym; afferre Vulg, PolAnt, Modrz, Calep, JanStat, Cn; deferre, offerre Vulg, PolAnt; portare Mącz, JanStat; apportare Mącz, Cn; adducere, appropinquare facere, reddere PolAnt; deportare, referre, reportare Calep; ferre Cn [w tym: co (104)] (133):
a. Niosąc, możliwe też: wioząc (132): ktorzykolwyek myeli role álbo domy/ przedawſſy/ przynośili pyenyądze/ ktore zá nye bráli/ y kłádli ye przed nogi ápoſtolſkye. KromRozm III G7v; BibRadz 2.Par 24/11; Przychodźili do nas Nigrythe Gámbre Kroleſthwá/ ná brzeg rzeki z rozmáitymi rzecżámi [...]: przynośili Koty morſkie/ tákież Małpy/ Dáktyły y Pálmowe owoce BielKron 451v; Mącz 145a, 313c; RejPosWstaw [1434]; BudBib 3.Reg 6/7; BudNT Act 4/34; Calep 308b; Izali świecę przynoſzą áby ią ſtáwiano pod korcem/ ábo pod łożem? WujNT Mar 4/21, Act 4/34.

przynosić kogo [= osobę niemogącą lub niechcącą samodzielnie iść] (9): BibRadz Matth 17/16, Luc 18 arg; SkarŻyw 226; Y rozeſzłá ſię ſławá iego po wſzytkiey Siriey. y przynośili mu wſzytkie ktorzy ſię źle mieli [...] y vzdrowił ie. WujNT Matth 4/24, Mar 1/32, 10/13, Luc 18/18. Cf przynosić kogo k komu.

przynosić kogo k komu (2): BibRadz Luc 18/15; Przynośili lepak kniemu y niemowiątká áby ich dotykał BudNT Luc 18/15.

przynosić czego (1): Aquor, Czerpam wodę/ álbo/ Wody przinoſzę. Mącz 13c.

przynosić do kogo, do nog czyich (4): Pánie/ Zmiłuy ſię nád ſynem moim/ abowiemći lunátykiem ieſt [...]. Y przynośiłem go do vczniow twoich/ ále go nie mogli vzdrowić. BibRadz Matth 17/16; wſpomniał iáko zá Apoſtołow imioná przedáiąc Chrześćiánie/ pieniądze do nog Apoſtolſkich przynośili SkarŻyw 55; dał ią [pannę] do domu nierżądnego: y roſkazał goſpodarzowi/ áby co dzień do niego/ zyſk zniey pewny przynośił. SkarŻyw 445; WujNT Mar 1/32.

przynosić komu (7): BibRadz 3.Esdr 4/6, Luc 18 arg; Tego cżáſu Krol Włádźiſław od ſtárośći chore ocży miał/ thák iż Bożego ćiáłá widzyeć nie mogł/ áż mu ie kápłan bliſko przynośił. BielKron 387; RejZwierc 172v; gdy [Eumenes] leżał z woyſkiem przećiw Antigonowi wálcżąc/ náydowano wiele liſtow w iego woyſcże y przynoſzono mu ie/ ná kthorych piſano/ Kto mi głowę Eumeneſowę przynieſie/ będzie známienićie dárowan. BielSpr 46v; WujNT Matth 4/24, Luc 18/15.

przynosić na kogo [= aby położyć na kogo] (1): iż też ná chore przynoſzono chuſtki ábo przepaſki od ćiáłá iego/ y odchodźiły od nich choroby WujNT Act 19/12.

przynosić dokąd (4): zeznal yſch Sobyech chlopyecz ych mali na koſzdi dzien chodzacz za lyudzmy wybyeral gym pyenyadze ſkalieth y przinoſchacz ye do Goſpody przegrawal LibMal 1554/184; ModrzBaz 124v; Slicżne drogie vbiory/ y ſztucżne klenoty/ W páłace iuż przynośćie/ y ſprzęt páńſki złoty. SapEpit B3. Cf przynosić skąd dokąd.

przynosić skąd dokąd (1): z ſámey Hiſzpánijey bárzo wiele złotá [wcześniej zabranego Rzymianom] do Rzymu tylko przynoſzono/ áby ſię nadgrodá ſtáłá ludźiom/ ktorzy nieſłuſznie złupieni/ y odárći byli ReszHoz 140.

W przeciwstawieniu: »przynosić ... brać« (1): żeby tákiemu podeyrzeniu [o nieuczciwość poborców] mieyſcá dáley żadnego niebyło/ gdyby y ći coby przynośili pieniądze do ſkárbu/ y ći ktorzi ie bráli/ zobopolnie ſobie kwity pod piecżęćiámi dawáli. ModrzBaz 124v.

Zwroty: »przynosić z sobą« [szyk zmienny] (2): Portant quid rerum, Przinoſząć nieco s ſobą. Mącz 341a; Zemną ſie wſzyſcy ſmęććie/ mnie płákáć pomośćie/ Zſobą ſzáty przyſtoyne grobowi przynośćie. WisznTr 7.

»przynosić zaś« = odnosić; referre, reportare Mącz (2): Reporto, Odnoſzę álbo przinoſzę záś com był wziął. Mącz 313d, 124b.

Przen (14): iáko Ceſárze/ Krolowye/ Kſiążętá [...] ták ſie byli pobłaźnili/ iż boſemi nogámi do Rzymá biegáli/ drudzy łáńcuchy ná ſzyiach przynośili vpadáiąc pod nogi tey beſtiey/ ktora nogámi głowy ich deptáłá/ yáko ſie Friderikowi Bárbároſie sſtáło RejAp 114.

przynosić kogo (1): Zebyſmy iáko práwi Sámárytanowie ránnego nie odbiegáli: ále go ná ſwoy dobytek w ſadziwſzy/ do iednośći domu iednego/ w ktorym ſię choroby tákie lecżą/ przynośili. SkarJedn 380.

przynosić ku komu, ku czemu (2): Dáy mi wſſytki ſmętki mé ſertza mégo/ ku tobie panu bogu wſſechmogącemu przynoſitz OpecŻyw 101; ktorey to gotowoſći [do czytania z pożytkiem Pisma św.] dwie ſą cżąſtce: Pierwſza/ [...] ábychmy ſerce pochopne y chutliwe ku piſmam świętym przynoſili BibRadz *4.

przynosić dokąd (3): áby w pokorze Páná Iezu Kryſtá miſtrzá ſwoiego náſládowáli/ owoc do kroleſthwá Bożego przynoſili KrowObr 6; RejZwierc 16; SkarJedn 380.

W porównaniach (2): A iáko pcżołká niepotrzebne ziołá omija/ tákże też ten cżego mu nie trzebá długo pámiętáć á coby mu ſie w niwecż nápotym nie przygodziło/ może obminąć/ á do vliká nie przynośić áni chowáć RejZwierc 16; SkarŻyw 131.

Zwroty: »przynosić przed oczy [czyje]« (1): a ych [będących w otchłani] lzy przynoſzyly przed oczy boſkye mouyącz O wſzechmocznoſzczy boſka raczy ſyą yuſch ſmylouacz nad ſwem ſthworzenyem PatKaz II 33v.

»pokoj [komu] przynosić« (1): Pace advenio et pacem ad vos afferro, W pokoyu przichodzę y pokoy wam przinoſzę. Mącz 481b.

»w ręku przynosić« (1): Bo iáko żołnierze/ blizny ná woynie wzięte vkázuiąc/ z krolem beſpiecżnie rozmawiáią: ták y ći [męczennicy po śmierci swej] w ręku vćięte głowy przynoſząc/ wſzytko co chcą v krola niebieſkiego vprośić mogą. SkarŻyw 131.

»przynosić z sobą« (2): przywodząc ſobie ná pámięć przeſzłe roſkoſzy/ przywodzą też y cżás ktorego to było/ á zátym gi chwalą iáko bárzo dobry: ábowiem thák ſie widzi/ iákoby przychodząc on ná myſl/ przynośił s ſobą wonią onego/ co cżłowiek tegdy cżuł ſmácżnego. GórnDworz H6v; [Menelaus, zdobywszy podstępem godność arcykapłana] przyſzedł do Ieruzálemá nie przynoſząc zſobą nic godnego ku nawyſzſſemu ofiárownictwu ále myſl ſrogą á okrutną BudBib 2.Mach 4/25.

a) Przystępować do sakramentów w jakimś stanie ducha (2): A ták pożytecżne ieſt vżywánie Wiecżerzey Páńſkiey temu kto przynośi ſerce náwrocone wiárą WujJudConf 238v.

przynosić do czego (1): ieſli tego prágną áby łáſki y dáru tey Swiątośći [tj. bierzmowania] doſtáli/ thedy nietylko Wiárę y nabożność do niey przynośić/ ále też więtſze grzechy ktorych śie dopuśćili/ z vmyſłu ſwego zgłádźić muſzą. KuczbKat 155.

b) Być początkiem (1): Láto przynośiſz Vrbanie [tj. dzień św. Urbana, 25 V] LatHar ++7.
α. Dostarczać pożywienie (10):

przynosić czego (3): RejWiz 155v; [św. Antoni] puſtki ſtáre pełne wężow y zmijow nálaſwſzy: wnich ſię zámknął: towarzyſzá ſobie ziednawſzy/ áby mu chlebá y wody raz w pułroká przynośił. SkarŻyw 57, 249.

przynosić komu (4): Gdy ſie ono po gorach przed złą krolową krył/ Karmił go [proroka Heliasza] Anyoł długo/ przynoſząc mu chlebá/ Iábłek/ wody/ owocow/ y cżego potrzebá. RejWiz 155v; SkarŻyw 57, 249. Cf Zwrot.

Zwrot: »pokarm [komu] przynosić« (1): ktorą [Maryję] cząſzczyey anyely nauyedzaly boſkye tayemnycze yey obyauyayącz a pokarm yey przynoſzącz PatKaz III 113.
αα. Podawać do stołu (6): gdi podano kubek perłowy ku piciu Alexandrowi/ poſtáwił gi ná łonie ſwym/ [...] tákże y trzećim rázem. Widząc to ći ktorzy przynoſili kubki [Allatores vasculorum] powiedzieli Ceſarzowi Dariuſywi [!]. HistAl F2; SkarŻyw [237]; Klucżnik Lećie záwżdy przed obiádem ma opátrowáć/ áby chłodne piwo do ſtołu przy Pánie bywáło/ żeby to wcżás lodem opátrzył. A wcżás/ to ieſt do pierwſzey potráwy/ przynośił: nie w ten cżás kiedy z ſtołu zbieráią. GostGosp 56.

przynosić komu czego (1): A nam winá przynośćie KochPieś 28.

Zwroty: »przynosić jeść« (1): Zátym ſtół przykrywáią/ przynoſzą ieść drudzy. KochDz 107.

»na stoł przynosić [czego]« (1): Niechay drew do kominá/ Ná ſtół przynoſzą winá KochPieś 16.

β. Przybywać z darem (63):

przynosić komu (4): Tákże też y márynarz [przybiwszy do brzegu] iuż ſie nie boi onych ſtráſznych wiátrow/ [...] tylko iuż ſobie roſkoſzuie z miłemi przyiacioły ſwemi/ ktorzy mu ſie ráduią/ ktorzy mu koſzule/ ſzáty rozlicżnym ſzyciem przynoſzą/ áby ſie ochędożył z onych brudow ſwoich RejZwierc 176v; BudBib 1.Reg 2/19; SkarŻyw 334; Nákoniec vpominki [trzej królowie] oddáli [Dzieciątku] Bozkie y krolewſkie y odkupićielowi świátá godne. Iáko Bogu ofiárę kádźidłá dáią: iáko krolowi złoto przynoſzą SkarKaz 520b.

Zwrot: »z sobą [dokąd] przynosić« (1): iż do dobr i skarbow pospolitych, ktore w statucie bona mensae regalis zowią, Krola JM polskiego obierają Polacy, nic z sobą do Korony nie przynosi. DiarDop 112.
Szereg: »darować i przynosić« (1): Wiele mu [św. Anzelmowi] darowáli y przynośili pieniędzy ludzie poſtronni: áby to ná ſwoy pożytek/ y ná ty/ komu by chćiał obroćił. SkarŻyw 334.
Przen [komu] (1): ktoreś ty przedtem wielką mocą ku ſtałości wiódł/ a terás iem iſćie piękné wiary a rycerſtwa twoiego kleinoty przynoſiſz MurzHist N3v.
αα. Oddawać dań Bogu; składać w ofierze religijnej (56): Złoto y Kádzidło przynoſſąc/ y chwałę Pánu opowiádáiąc. Ewángielia v S: Mátheuſzá Cap: 2. Leop YY4v [cf Potym [trzej królowie] [...] ofiárowáli mu dáry/ Złoto/ Kádzidło/ y Mirę. Leop Matth 2/11].

przynosić na co [= w jakim celu] (1): Chćiał ſię tám káżdy P. Bogu przyſłużyć iáko mogł: á nie iednáka przyſługá ich byłá. Abowiem iedni kubki y nacżynia złote do Moyzeſzá nośili: [...] náydowáli ſię y ći/ ktorzy bryły śrebrá przynośili [...]. Nie będźieſz ſię tedy dźiwował/ ieſli ſię ná ozdobę domu Bożego/ y wzniecenia nabożeńſtwá twego/ y drobnieyſze rzecży przynoſzą LatHar +4.

Przen (7):

przynosić komu (2): przyidzie godziná że wſzelki zábijáiący was/ będzie mnimáć iż poſługę przynośi Bogu. BudNT Ioann 16/2; A ia nędzny robak/ coć Pánie przynoſzę? Bol/ wzdychánie/ z łkániem/ przyimi z łáſką proſzę GrabowSet K2.

przynosić dokąd (3): Pobożni y wierni Krolowie w chwale oney przyſzłey oſobliwſzą zacność otrzymáią [...]/ A ći ktorzy w tym żywoćie cżći ſwoiey do koſćiołá Bożego nie przynoſzą/ thedy y ná on cżás nie przynoſzą gdy ſię chwałá iego okaże. BibRadz II 143c marg; RejAp 185.

Zwroty: »przynosić za ofiarę [komu]« (1): Iáko Pan ieſt miłośćiwym Bogyem káżdemu wiernie pokuthuiącemu/ ktorzi ſerce ſkruſzone przynoſzą zá ofiárę iemu. LubPs Tv marg.

»przynosić siebie« [o ofierze Chrystusa] (1): lecż ſamy niebieſkie (páłace) lepſzemi offiárámi [musiały się oczyszczać] niż temi [tj. krwią ofiar]: Bo nie do ręką vcżynionych świętych (páłacow) wſzedł Chriſtus [...] ále do ſamego niebá/ teraz iáwić ſię oſobie Bożey zá nas. A nie (dla tego) áby cżęſto przynośił śiebie [ut saepe offerat semetipsum]/ iáko árcyoffiárnik wchodzi co rok do świętych (mieyſc) ze krwią cudzą. [...] lecż ninie raz BudNT Hebr 9/23[25].

ααα. Bogu Starego Testamentu (46): WróbŻołt I6v; A nie tylko mężowie/ ále też y niewiáſty z ſwey chući/ przynoſiły zapony/ nauſznice/ pierśćienie/ y mánuelle/ á wſzytki klenoty złote: Owa káżdy przynośił podathek złotá Pánu. BibRadz Ex 35/22, Ex 35/23, Is 60/6; BudBib b3, Lev 21/8; LatHar +4.

przynosić komu [= Bogu] (22): przetoż Pan Bog nic ſobie nieczyſthego przynoſić nie kazał. BibRadz I 113d marg; BudBib Num 18/8, 9, Am 5/25. Cf »przynosić Jehowie«.

przynosić komu [= kapłanowi] (1): gdy kápłan oględował iuż onego ocżyſcionego/ á miał go záſię puśćić do ſpołecżnośći ludu Páńſkiego/ thedy on nieborak ocżyſciony przynośił mu ná ofiárę dwá wroblá żywe RejPos 214v.

przynosić dokąd (9): BibRadz 2.Par 32/23; RejPos 348v; Niech káżdy do domu Bożego co może przynośi BudBib b3; Ták rzekł Iehowá/ [...] Y obrałem go ze wſzech pokoleń Izráelowych ſobie zá ofiárowniká áby przynoſil ná ołtarz moy BudBib 1.Reg 2/28, Ios 8/31, 2.Par 32/23, 1.Esdr 3/2, 3, 4.Reg 12/4.

Zwroty: »przynosić całopalenie« = immolare a. offerre holocaustum PolAnt (8): Tedy zbudował Iehoſzua ołtarz Iehowie Bogu Izráelowemu ná gorze Hewalu/ [...] y przynoſili nań całopalenia Iehowie/ y ofiarowali dziękowne ofiary BudBib Ios 8/31, Lev 17/8, Deut 12/13, 14, 1.Reg 7/10, 1.Esdr 3/2, 3, 6.

»przynosić dar(y)« = munera deferre Vulg; afferre munera, offerre oblationem PolAnt [szyk zmienny] (8): Abowiem tám Dawid ták mowi. Obiecuyćie á oddawayćie Pánu Bogu wáſzemu wſzyſcy/ ktorzy w okręgu iego ieſteśćie/ przynośćie dáry. KrowObr 141v; Leop Tob 13/14; A ták Pan wybáwił Ezechiaſzá y mieſzczány Ierozolimſkie z rąk Sennácherybá Krolá Aſſyriyſkiego [...]. Thedy wiele ich przynoſili Pánu dáry do Ieruzálem BibRadz 2.Par 32/23; Dar pierwſzych vrodzáiow przynoſić będziećie Iehowie BudBib Lev 2/12, Lev 2/1, Num 7/11, 2.Par 32/23; CzechRozm 192.

»przynosić Jehowie, Panu (Bogu), Bogu« = afferre Domino Vulg, PolAnt; appropinquare facere Domino, offerre Deo a. Domino PolAnt [szyk zmienny] (8:8:2): AFferte domini filij dei: afferte domino filios arietum. Prżynoſcie panu bogu wy ſynowie boży. [...] Przynoſcie panu bogu baranki. WróbŻołt 28/1 [przekład tego samego tekstu Leop, LatHar]; Leop Ps 28/1 [2 r.]; BibRadz Ex 35/22, 2.Par 32/23; Y mowił Iehowá do Moiżeſzá rzekąc: [...] Każdy mąſz wktorym wádá/ znaſienia Aharoná ofiárowniká/ [...] niech nieprzyſtępuie przynoſić chlebá Bogu ſwemu. BudBib Lev 21/21, Lev 2/1, 11, 12, 21/17, Ios 8/31 (10); LatHar 346 [2 r.].

»ofiarę, obiatę, na ofiarę przynosić« [w tym: ofiarę i obiatę (1)] = oblationem a. sacrificium appropinquare facere, offerre munus a. sacrificium, oblationem reddere PolAnt [szyk zmienny] (4:3:1): RejPos 214v; Wſzelka obiátá ktorą przynoſić będziećie Iehowie/ nie będzie kwáſzona BudBib Lev 2/11, Lev 17/8, Num 18/9, Am 5/25, Mal 3/3; CzechRozm 72v.

Przen (2): WY ktorzy dobrowolnie z ludu Izráelſkiego/ Przynośicie duſze ſwe ku chwale Bogá ſwego/ [...] Dobrorzecżcieſz iuż Pánu á iego wſzechmocnośći LubPs gg6.
Zwrot: »ofiary przynosić« (1): Bo taki nam zgodził ſię árcyoffiárnik [tj. Chrystus]/ [...] Ktory niepotrzebuie co dzień/ iáko oni árcyoffiárnicy/ pierwey ná ſwoie grzechy offiar przynośić [hostias offerre]/ potym zá ludſkie: Bo to vcżynił raz śiebie przyniozſzy. BudNT Hebr 7/15[27].
βββ. Bogom pogańskim (1):
Zwrot: »[komu] przynosić obiatę« (1): [Bóg przez usta proroka do wiarołomnej Jerozolimy:] Wgłádkich kámienioch potoku dział twoy/ te te loſem twoim/ wſzákeś im lałá zalewkę/ y przynośiłáś obiátę [obtulisti sacrificium]/ izali ſię wtym kocham? BudBib Is 57/6.
γ. Doręczać pismo (9):
Zwrot: »[od kogo do kogo] przynosić listy« (2): Tychże też czáſow niektorzy zacnieyſzy w Iudźie częſto ſwe przeſyłáli liſty do Thobiaſzá/ á záſię od Thobiaſzá przynoſzono do nich liſty [quae [epistolae] ... veniebant ad eos]. BibRadz 2.Esdr 6/17; BudBib 2.Esdr 6/17.
αα. Przedstawiać do wglądu, przedkładać (7):

przynosić do kogo (2): Wſzákóż dáiemy im moc ná Séymikách Powiátowych/ zá liſty náſzémi złożonych tego Státutu Litewſkiégo ártykułów popráwiáć/ y wedle potrzeby przyczyniáć álbo vymowáć/ á do nas ná Séym Wálny Koronny przynośić SarnStat 1062 [idem] 1191.

przynosić przed kogo (1): A w Mázowſzu y ná pápiérze wymálowáné położenié onégo mieyſcá [tj. gruntu stanowiącego przedmiot sporu] przed Sędźiégo Woźny przynośi ábo Komornik SarnStat 1284.

przynosić skąd (1): A iuż byli niekthorzy iuż zá tych náſzich omylnych wiekow pocżęli kupcżyć tim vrzędem Páńſkim [tj. mocą rozgrzeszania] y przywileie ná to niewiedzyeć ſkąd przynośili. RejPos 214v.

Zwrot: »listy [= dokumenty] [komu] przynosić« (1): vſtáwiamy/ y téyże winie poddáné bydź ſkázuiemy wſzytkié w obec y kożdégo z oſobná [...]: którzyby liſty iákié przerzeczonym Conſtituciam náſzym przećiwné oſobam obcym álbo tutecznym [...] przynośili/ y oné publikowáli [qui literas ... portarent, afferrent, et publicarent JanStat 198] bądź iáwnie bądź potáiemnie SarnStat 924.
Przen (1):
Zwrot: »list przynosić« (1): Ieſli rzeką/ Bog przez ludźie nas poſyła: Niechże od ſtárſzych kośćielnych [...] liſty y świádectwá vkażą. A ieſli mowią/ że ie ſam P. Bog przez ſię ſámego bez ludźi poſłał: niechże iego pieczęć y liſt/ to ieſt cudá przynoſzą. SkarKaz 418a.
ααα. Dostarczać argumentów na podstawie tekstów (1): że piſmem ś. rzecży ſwey dowodźić [...] chćiał: y nie iednym tylko świádectwem/ ále iż cżáſem miárą obfitą y nátrzęśioną y opływáiącą/ miał ie przynośić CzechEp 138.
δ. Powracać ze zdobyczą [skąd] (1): Powiedźieli [Luzytanie]/ iż náſz pan ná wſzytki ſtrony morzá wielkiego [...] rozeſłał y rozſyła ieſzcże ſzukáć nieznáiomych kráin ſwiátu/ y pożytkow wſzelkich/ ſkąd wielkie ſkárby przynoſzą BielKron 449.
b. Przyprowadzać z daleka (1): Z cudzego kráiu zwodźić niewiáſty do domu/ Czemuż táką ſromotę czyniſz rodu ſwemu. Máłożeś tu ſąśiádek miał około śiebie/ Ná gody rády ieżdżą/ byłyćby v ćiebie. Teraz ná tym weſelu było ich to prośić/ Slubuięć zá to/ nie trzebáćby żadney przynośić. ZbylPrzyg A2v.
B. Podmiotem jest zwierzę [co] (3):

przynosić komu (1): mieſzkał [Eliasz] w potoku Kierythſkim/ ktory przy Iordanie. A (ták) krucy przynoſili [adferebant] mu chleb y mięſo ráno/ á w wiecżor (tákież) chleb y mięſo BudBib 3.Reg 17/5.

przynosić dokąd (1): Vertagus, Dicitur canis sponte in venationem exiens, praedamque domum referens – Pies ktori z przirodzenia z wierza vłapiwſzi do damio [lege: domu] przinoſi. Calep 1114a.

przynosić skąd (1): ten kamień rzecżon ieſt orłowy/ bo gdy orlicza chcze iaycza znieſć: ten Kamień ſamiecz przynoſi z Indiiey á podkłada gi pod orliczę FalZioł IV 48b.

C. Podmiotem jest element anatomiczny ciała ludzkiego: przewodzić, rozprowadzać [co] (1): kto by miał mdły wzrok [...]/ w puſć tego ſoku w nos á na wznak ſię położ yż doydzie tam daleko do żiłek ktore pochodzą od mozgu do ocżu/ przynoſzącż duchy iaſne FalZioł I 13d.
2. Wprowadzać do jakiegoś kraju coś tam nieznanego lub niewystępującego; importować; afferre Miech, Cn; apportare Mącz, Cn; deportare, ferre, importare Cn [co] (10):

przynosić do kogo [= dokąd] (5): Staphiſagria. [...] TO ziele ieſt wdalekich ſtronach roſtącze, ma ziarnka thrzygranowite kthore tu do nas przynąoſz [!] FalZioł I 143c, I 94c, 148d, III 25c; MiechGlab 63.

przynosić od kogo (2): od nas z Włoch (powiem prawdę) więcey niektorży złego prżynoſzą/ niż dobrego GórnRozm I3, I3.

przynosić na czym (żywotne) (1): Támże też ieſt kroleſtwo Melis przyległe/ do ktorego wiele Soli przynoſzą ná Wielbłądźiech s Tágázy BielKron 450.

przynosić dokąd (2): BielKron 450; iż od nas z Włoch wiele ſię do Polſki złych rżeczy prżynośi/ trżebaby y muńſztuki z támtąd prżynieść te/ ktoremi we Włoſzech wyſtępki hámuią. GórnRozm I3.

przynosić skąd (5): ZInſzych krain do nas to [roślinę wronie oko] przinoſzą FalZioł I 94c; przinoſzą do nas z Moſkwy ptaki iedne drapieżne, [...] Zowie ie Moſkwa Białozor MiechGlab 63; Stámtąd też [z wyspu Hiszpana] drzewo przynoſzą ktore zową po Hiſzpáńſku Gwáiákum/ tym drzewem lekárze ludźi lecżą BielKron 448v, 450; Mącz 313c.

3. Przekazywać jakąś treść słowami; afferre Vulg, PolAnt, Modrz, Calep, Cn; apportare Mącz, Cn; inferre Vulg; perferre Mącz; dicere Calep (99):
a. Mówić; informować, powiadamiać; zdawać relację (24):

przynosić co [= wyraz o znaczeniu ogólnikowym] (6): OrzQuin C3; [Chór do posłańca przybyłego z wiadomościami:] Ale widźiałżeś to ſam/ czyć piſał kto iny? (–) Pewné/ prawdźiwé rzeczy/ odemnie widźiáné Przynoſzę. Nie przez liſty omylné piſáné. ZawJeft 12. Cf przynosić co ku komu; »co nowego przynosić«, »do ucha przynosić«, »co wieści przynoszą«.

przynosić co [= rodzaj wypowiedzi] (14): RejZwierz 34; BibRadz Ioann 18/29; ModrzBaz 139; przetoſz nic o náuce z Ceſarzem nie mowili/ iedno ine potwarzy ná Athánázego przynośili SkarŻyw 389; Causificor, causam dico, excusationem affero, recuso – Wimowke przinoſze. Calep 175b; LatHar 731; A ták Piłat wyſzedł do nich ná dwor y rzekł: Co zá żáłobę przynośićie przećiw człowiekowi temu? WujNT Ioann 18/29 [przekład tego samego tekstu BibRadz, LatHar]; ktorą [śmiałością heretycy] wſzytkich ná woynę wyzywáią: choćia potym miáſto dowodow ſzczyre kłamſtwá przynoſzą. WujNT 860, 92. Cf przynosić co przed kogo; »nowinę przynosić«, »wieści przynosić«.

przynosić co [= przedmiot wypowiedzi] (4): Caduceator, Herold/ Poſeł który pokóy przinośy. Mącz 29b; A ták ſłuſznie s tych przycżyń ktore tu przynoſzę/ Miey mię zá wymowioną pilnie o to proſzę. HistLan A3v; GórnRozm K. Cf przynosić co do kogo.

przynosić co do kogo (1): Ráda ſię cżęſto ſpowiádałá [...]. Przynośiłá do nas tákie grzechy/ ktorycheſmy ſobie niewáżyli SkarŻyw 580.

przynosić co ku komu (1): To wszyćko [tj. szafarstwo dobrami Kościoła] jeśli tak wypełniają, nikomu inemu nie przystoi z powinności dojrzeć, jedno WKM naszemu MP. Przetośmy ku WKM to przynosili, żałościwie się skarżąc, że to wszytko od IchM się nie wypełnia Diar 69.

przynosić co przed kogo (1): A biſkup mu [chłopu, chcącemu się rozwieść, bo żona nie okazała się dziewicą] záś powié/ ó błaźnie opiły/ Przychodźi to ná króle/ y wyſokié ſtany/ A nieprzynoſzą tákich plotek przed kápłany KochFr 42.

przynosić komu (5): (nagł) Epáminundás Tebáńſki. (–) GDy ſie przećiw Tebanom poſtronni broili/ Ludzie mu rozmaite wroſzki przynośili. Iedny złe powiedáli/ fortunne też drugie RejZwierz 34. Cf przynosić komu skąd; Zwroty.

przynosić dokąd (1): iakoż w Koronie [...] ſzkodá bydź nie ma/ gdy ſię Krol iáko goſpodarż domu nie prżypátruie rżeczam/ ktore popráwy potrżebuią/ áż we dwie lećie/ kiedy káżdy powiát ná Seym niedoſtátki y potrżeby ſwoie prżynośi? GórnRozm K.

przynosić komu skąd (1): Tákći téż Poſłowie náſzy niektórzy/ wrácáią ſye do nas/ [...] [powiadając] iedno to/ iż iuż po Seymie. Ale iáko Seym im z rąk wypadł/ álbo czemu co inégo nam z Seymu przynoſzą/ á nie to/ po co od nas poſłáni bywáią/ tego powiedźiéć oni nie vmieią OrzQuin C3.

Podmiotem jest tekst (1): Nihil certi audimus nisi quae rumor perfert, Nic pewnego nie słyszimy yedno co wieśći poſpolite przinoſzą. Mącz 360c.

Zwroty: »nowinę, co nowego przynosić« [w tym: komu (1)] [szyk zmienny] (3:1): Obnuncio, Złą nowinę przinoſzę Mącz 254c, 313c; ActReg 166; Calep 716a.

»[komu co] do ucha przynosić« (1): gdy pilnie nád tym piſmem śiedział: po kilá nocy/ widział iego ſługá Proklus/ cżłeká ſtárego á bárzo poważnego [...] przy nim: á on mu piſzącemu do vchá coś przynośi. SkarŻyw 87.

»[komu] wieści przynosić; co wieści przynoszą« = quae rumor perfert Mącz (1;1): o ktorym [Turku] mi [królowi] cżęſte wieśći przynoſzą poſłowie/ yż ná ten rok z wielkośćią ludu ma do Węgier przyćiągnąć BielKron 221; Mącz 360c.

b. Głosić, rozgłaszać; tu: sławić, oddawać słowami chwałę Boga i Bogu (15):
Zwrot: »przynosić Jehowie, Panu (Bogu) [co = rodzaj i przedmiot wypowiedzi]« = afferre Domino Vulg, PolAnt; dare Domino PolAnt (9:6): prżynoſcie panu bogu czeſć y chwałę imieniowi iego/ dawaycie panu bogu modłę w prżybythku ſwięthym iego. WróbŻołt 28/2; Leop Ps 28/2; Przynośćie Iehowie (o) plemioná narodſkie/ przynośćie Iehowie sławę y moc. BudBib 1.Par 16/28, 1.Par 16/29, Ps 28/1 [2 r.], 2, 95/7 [2 r.], 8; Przynośćie Pánu cżeść y chwałę: przynośćie Pánu wyſławiánie imieniá iego: dayćie cżeść Pánu LatHar 346, Aaa6.
c. Przekazywać wolę i naukę bożą (też fałszywie) (44):
α. Boga (43):

przynosić co [= wyraz o znaczeniu ogólnikowym] (8): Leop Act 17/20; RejAp 11v; RejPos 302 [2 r.], 240v; Ták też Kátholikom właſna ieſt [...] potępiáć nowe náuki y wiáry: y ktokolwiek przynośi co przećiwnego temu/ co raz przyięli/ mieć go zá przeklęctwo. WujNT 733, Act 17/20. Cf przynosić co z czego.

przynosić co [= rodzaj wypowiedzi] (31): Kſtałt ſlowá Bożego przynoſſą Luteranowye/ ſlowá Bożego nyeprzynoſſą/ yákoż to poſpolićye kácerze zwykli czynić KromRozm I G2v; RejPos 241, 269v, 320; WujJudConf 156; Ieden tylo prawdę ma y mowi/ á inni wſzyſcy fałſz przynoſzą y matáią. SkarJedn 39, 29; y chwaliłá Páná Bogá/ wyſokie y nigdy nieſłycháne/ y od wiela ludzi nierozumiáne y zákryte táiemnice niebieſkie/ piſmá świętego y znáuki kośćielney/ ktorą Duch S. daie/ przynoſząc. SkarŻyw 583; SkarKaz 707a. Cf Zwroty.

przynosić kogo, co [= przedmiot wypowiedzi] (4): SkarJedn 322; Luter y iego Miniſtrowie/ tegoli nam Chryſtuſa przynoſzą y opowiádáią/ ktory báłwochwálſtwo z Niemiec wykorzenił? SkarŻyw 520; SkarKaz 550a; á ieſli ſię do innych obcych wiar/ y do innych Chryſtuſow fałſzywych y prożnych/ ktore heretycy przynoſzą/ vdaćie: y wy y krol wáſz y z kroleſtwem wáſzym poginiećie. SkarKazSej 683a.

przynosić co z czego (1): Gdźie [na których miejscach tekstu św. Augustyn] zgołá y ſobie ſámemu y inſzym vcżonym [...] wierzyć nie każe w tym/ coby nie przynośili z piſmá ś. CzechEp 136.

przynosić do kogo (2): iednák w tych dwu rzecżách wſzyſtko [co dotyczy sług Kościoła] ſie zámyka/ áby głos Ewángeliey Kriſtuſowey prawdźiwie do ludźi przynośili/ y áby świątośćiámi ſzáfowáli wedle rokazánia Páńſkiego. WujJudConf 156. Cf »słowo boże przynosić«.

przynosić od kogo (1): Pátrzayże tu moy miły Krześćiáńſki cżłowiecże/ iż gdy gdzye ſłyſzymy o wiernym poſle á ſzáfárzu ſłowá Bożego/ ktore ie nam práwie á prawdziwie przynosi od Páná náſzego/ że nic o to niedbamy/ że nie idzyemy do niego/ ábychmy ſłucháli onych nieomylnych ſłow RejPos 275v.

przynosić komu, czemu (14): RejPos 240v, 269v, 320; SkarŻyw 520; Wiedźiał [Jeremiasz] iż zginąć mieli/ y pokutowáć nie mieli: y przeto im pewny dekret Bozki ná zgubę ich przynośił. SkarKazSej 707a. Cf Zwroty, W przen.

W połączeniu szeregowym (1): (marg) Omylácże ſłow y piſmá Páńſkiego. (–) Coż wy záſię rzecżecie nieſzcżęſni dudowie/ kthorzy opuſzcżáiąc ſzcżyry/ iáſny/ á prawdziwy głos they ſtráſzliwey trąby niebieſkiey/ á co inſzego ſwiáthu przynośicie/ podawacie/ y opowiedacie/ álbo ná piſmie wydawacie. RejAp 11v.

Zwroty: »naukę [jaką] przynosić« [w tym: komu (1)] = doctrinam afferre Vulg (12): KromRozm I M3; SkarJedn 7; CzechEp 117; Haeretyki ktorzy náuki Kátholickiey od Apoſtołow podáney/ y po wſzytkim Chrześćijáńſtwie przyiętey y záchowáney nie przynoſzą/ zá wyklęte mieć [...] [apostoł] roſkázuie. WujNT 830, 31, 652, 2.Ioann 10; Czemuż nas dopiero [heretycy] wiáry vczyć chcą? Z iákiemi nowinámi idą/ nowego nam Chryſtuſá y nową o nim náukę przynoſząc? SkarKaz 550a, 241a [2 r.], 417b; SkarKazSej 681b.

»[komu] poselstwo przynosić« (3): y poſłá y poſelſtwo/ ieſlićby iáką náukę ábo iákie ine poſelſtwo przynośił/ niżli iáko ie ſłyſzyſz od Páná ſwego/ maſz ie wzgárdzić RejPos 121v; RejZwierc 5; WujNT 194.

»słowo boże (a. ewanjelijej), ewanjeliją, wolą Pana przynosić« [w tym: komu (1), do kogo (1)] [szyk zmienny] (4:2:1): KromRozm I G2v; RejPos 259v, 275v; iż okrom kośćiołá/ żaden prawdziwy náucżyćieł [!] być żaden ſłowá Bożego/ y zdrowey náuki przynośić nie może. SkarJedn 7; Tego cżáſu niektorzy z kośćiołá Rzymſkiego káżnodzieie [!]/ ſłudzy Chryſtuſowi/ ięzyká ſłowieńſkiego/ ſłowo Ewánieliey S. Bulgarom [...] przynoſząc/ krolá Burgarſkiego [!] y pány iego wiárą S. oświećili SkarJedn 218; WujNT 103, Yyyyy3.

»światu, na świat przynosić« [szyk zmienny] (2:2): RejAp 11v; ábychmy ſie tych pilnie ſtrzegli/ kthorzyby nam co inſzego ná ſwiát przynośić ábo wymyſláć mieli/ niżli ieſt poſtánowiono od Páná náſzego. RejPos 302, 259v, 302.

Szereg: »przynosić i (a) opowiedać« (4): Nie lękay ſie Mária [...]. WIelkiey pociechy ſłowá/ [...] kthore ten ſwięthy poſeł od tego ſwięthego wyſokiego dworu niebieſkiego nam wſzem przynośi: á pod oſobą tey ſwięthey Pánny [...] wſzemu ſwiáthu opowiedáć racży. RejPos 269v, 240v; poimány był/ y ná ſrogie więzienie od Moſkiewſkiego poſadzony/ o to/ iż iedność y pokoy Chryſtuſow ktory oni kácerſtwem zwáli przynośił y opowiedał SkarJedn 322; SkarŻyw 520. [Ponadto w połączeniu szeregowym 1 r.]
W przen (3):
Zwrot: »do uszu przynosić« [w tym: komu (2)] = inferre auribus Vulg [szyk zmienny] (3): Leop Act 17/20; iż iedno ten ieſt prawdziwy [poseł Chrystusa]/ kthory tobie do vſzu przynośi prawdziwe á w nicżym nie zgwałcone á nie omylne ſłowá iego. RejPos 241; Możemyli wiedźieć co to ieſt zá nowa náuká/ ktorą ty powiádaſz? Bo iákieś nowe rzeczy przynośiſz do vſzu náſzych. WujNT Act 17/20.
αα. O Chrystusie (2):

przynosić co [= rodzaj wypowiedzi] (1): A ták ten ſwięty kápłan á Pán miłośćiwy Iezus Kryſtus/ dla trzech przycżyn ieſt napotrzebnieyſzym kápłanem náſzym. Pirwſza przycżyná/ iż nam przynośi Ewányelią ſwiętą/ przez kthorą nam obiawia wolą oycá wiecżnego LubPs Z3v.

Zwrot: »przynosić [komu] pokoj« (1): Bo przynośi [Chrystus] boiáźliwym prawdźiwy pokoy SkarKaz 203a.
β. Bogów pogańskich [co (= rodzaj wypowiedzi) od kogo] (1): (marg) Pogáńſcy zakonodawcy od bogow práwá przynośili. (–) Bozką ſię powagą ſzczyćili/ gdy práwá piſáli/ iákoby ie od nich mieli. SkarKazSej 699b.
d. Pisać tekst, zwykle przeznaczony dla kogoś; umieszczać w tekście [co] (6): Przywiodłemći Zuzánnę [tytuł utworu] po proſtu przybraną/ [...] Dar poprawdzye niewielki: lecż ia o to proſzę/ Chuć moię więcey vważ/ nie to/ co przynoſzę. KochZuz ktv; Nie ganię przeto áni Brzeſkiego ani Krakowſkiego tłumácżenia/ ále co mogę to też ku chwale Bożey przynoſzę/ á ktemu co mi Bog (choć wedle máłych dárow nie wiele) obiawić racżył/ wiernym podáię BudBib b3; SkorWinsz ktv.

przynosić dokąd (1): RejPos A3 cf Szereg.

Szereg: »podawać i przynosić« (1): iż W.K.M. rozmiłowawſzy ſie tych tho poddánych ſwoich/ [...] rozmiłuieſz ſie y thego ięzyká ſwego przyrodzonego [...] y piſmá przezeń vcżynionego. A gdy tho ludzye obacżáć będą/ pilnie ſie o tho ſtáráć będą/ iżby thego więcey do oycżyzny ſwey/ ktorey ieſth káżdy cżłek s cnothy ſwey powinien/ podawáć y przynośić mogli RejPos A3.
W przen (2):
Zwrot: »do uszu [czyich] przynosić« (2): A dla tego ty pocieſzliwe ſłowá tego nieomylnego poſłá Páńſkiego [Anioła Gabryjela] tu ſobie ná pocżątku they ſwiętey roſpráwy ſwoiey do vſzu náſzych przynośimy RejPos 269v; Wiem ze takich fraſzek do V m uſzu nikt nieprzinosi, ieno ia sam KochList nlb 2.
e. O tekście: zawierać, przedstawiać coś (10):

przynosić co [= wyraz o znaczeniu ogólnikowym] (4): Co nam ten Pſalm przynośi pożytecżnego. LubPs S4 marg. Cf W przen Zwroty.

przynosić co [= przedmiot wypowiedzi] (5):Enangelia [!] roſkoſzy świeckiéi nie przynośi MurzNT 43v marg; BielKron 403v; Abowiem zakon ſpráwuie gniew/ y opowieda przeklęctwo. Lecż łáſkę y błogoſłáwieńſtwo Ewángelia przynośi WujJudConf 79; NiemObr 9; WujNT Yyyyy3.

przynosić komu (3): LubPs S4 marg; Może to komu być dźiwno/ dla cżego Ewánielium Páná Chriſtuſowe/ ktore pokoy duchowny y wiecżny ludźiom przynośi/ ná świećie zá ſobą tákie rozruchy y niepokoie ćiągnie? NiemObr 9. Cf »przed oczy przynosić«.

Zwrot: »przynosić z sobą [co = rodzaj wypowiedzi]« (1): Tyć wſzytki ine rzecży zdało ſię nam tu naprzod przełożyć/ bacżąc iáko ſą do tego właſnie należące/ przynoſząc zſobą ku wſzytkim ludźiám Krześćiáńſkim nápominánie/ áby ie wdźięcżnie prziymowáli BibRadz *3v.
W przen (4): Boże day áby wſzem przełożonym tákie przypominánia winſzowne bywáły/ á cżuć ſie w nich chćieli/ opuśćiwſzy wſzytki orátorye pochlebne/ ktore więcey iádu niż miodu przynoſzą. BielKron 403v.
Zwroty: »[co komu] przed oczy przynosić« (1): Co nam ten Pſalm przed ocży przynośi. LubPs ee marg.

»[co] przynosić do uszu« [szyk zmienny] (2): Czo do vſzu náſzych napotrzebnieyſzego ten Pſalm przynośi. LubPs P2 marg, V3 marg.

4. Powodować, sprawiać; skutkować czymś; praestare Vulg, PolAnt, Mącz; afferre Modrz, JanStat, Cn; facere PolAnt, Mącz; habere Mącz, Modrz; conferre, contrahere, ingenerare, parere Mącz; inferre Modrz; apportare, importare Cn [w tym: przy podmiocie osobowym (17), przy podmiocie nieosobowym (143); co] (161): Iako też Agarik ma gorzkoſć od przipalonej gruboſci ziemney, A ſlodkoſć powietrznoſć przinoſi. FalZioł [*7], V 57; Yáko tedy złe wychowánye nyepożythkow wyele wſobye ma/ ták zás dobre/ wyele dobrego przynosi. GliczKsiąż E7; Zá tákie rány ſzkodliwe/ ktore ſlepotę álbo chromotę/ álbo iáką inną vłomnoſć á oſzpecenie ćieleſne przynoſzą/ Sędźiemu ma być płácono ſzeſć dźieſyąt ſzelągow GroicPorz k3v; A ieſliby Literá ná mieyſtcu ſzkodliwym byłá odnowioná/ kthora by iákie podeźrzenie przynośiłá/ táki liſt ma być odrzucon. GroicPorz y3; RejWiz 57v; Leop 1.Tim 1/4; BibRadz 1.Tim 1/4; veritas odium parit, Prawdá gniew przinośi/ o práwdę ſie ludźie gniewáyą. Mącz 278b; Stipem confert haec res, Przinośi tá rzecz pieniądze. Mącz 416c, 247b, 461b; iż y inné ſadzele/ gdy ié záplugáwią przynoſzą gnićié y pádánie ćiáłá/ potrzebno też o tym porádźić iákoby temu zábieżeć. SienLek 130v, 74v, 123; GórnDworz N3, Mm5; RejZwierc 114; WujJud 197v; RejPosRozpr c [2 r.]; ModrzBaz 107v; niemniéy ducia głowę roſpárzywſzy/ ſen twárdy przynośi. Oczko 18v; BielSjem 32; Więtſzą ſkáżę [!] prżynoſzą Miáſtá niż napráwę. GórnRozm L4; bo ſimiles cauſae, ſimiles effectus przynoſzą KochWr 39; Calep 410a; WujNT 1.Tim 1/4; WysKaz 11, 17.

przynosić komu, czemu (87): Dobra wola wſzytko kraśi/ Vcżynkom wagę przynośi. BierEz N4; nie godowanie ani z niewiaſty obczowanie, ani inſze rzeczy ktore ku godum przyleżą weſele żywotowi przynoſzą ale mierne rozmawianie á ſkromne tego czoż ſie na godziech vkazuie vżywanie. BielŻyw 102; MurzHist F2; Diar 65; A ſtáremu przynośi pocżciwość śiwizná. BielKom Cv, nlb 4 [2 r.], B7; Iż będą miedzy wámi fáłſzywi vtzyćielowie/ [...] Teſz páná ktory ich odkupił prząc ſie/ á ſobie przynoſząc prędki vpad KrowObr 137v, 68v; Leop *A3v; Corká mądra łácno mężá doſtánie/ ále kthora plugáwie żywie przynoſi ſmętek oycu [in tristitiam genitoris]. BibRadz Eccli 22/4, Eccle 7/13; BielKron 81v; OrzQuin V4v; bo więc sthąd [z guzów] iné choroby pochodzą/ ktoré mu [koniowi] więc y śmierć łatwie przynoſzą SienLek 186, 101; A Komety yzali kiedy nieprzynośiły wiele złego Polſzce LeovPrzep a4v; ále piſmu widzimi ſie że to przynośi powagę iákąś/ kiedy kto węzłowácie/ á nie ták zbytnie łatwie piſze. GórnDworz F3; tedy tho ſámo/ kiedy cżłowiek oſobno ieſt od tego kogo miłuie/ wielką mu cięſzkość á trapienie przynośi/ iáko záſię bythność niewymowioną pociechę/ y roſkoſz. GórnDworz Mm3v, C5, Ff8; RejPos 235v, 294v; KuczbKat 145, 220 marg; WujJud 16 [2 r.], 42, Llv; RejPosWstaw [413]v; CzechRozm 21v, 64v; wiele ich [naczynionych praw i ustaw] bywa ktore przez rok wniwecż ſię obrocą/ á ſędźiom wielką przynoſzą wątpliwość/ gdy nie wiedzą cżego ſię w ſądzeniu naywięcey trzymáć máią. ModrzBaz 97; Tych trzech rzecży złącżenie/ mowię/ mądrośći/ obycżáiow ſkromnośći/ y władnośći/ przynośi zdrowie Rzecżypoſpolitey/ á rozerwánie/ zarázę y ſkázę. ModrzBaz 138, 10, 33, 57v, 77v, 100, 107v; CzechEp 64, 71; Phil K4, O; OrzJan 113; LatHar 58, 663; KołakSzczęśl C2; SarnStat 143; SkarKaz 579a, b; CzahTr [D]v; nie może nic dobrego od nich [heretyków] czekáć Rzeczpoſpolita y kroleſtwo káżde/ ktoremu oni pewną zgubę/ gdźie ſię rozmnożą/ przynośić muſzą. SkarKazSej 688a. Cf Zwroty.

przynosić u kogo (1): Bo ſámi Slácheckiego ſtanu ludźie [...] niebáwią ſię ſproſnemi rzemiosły/ áni też zyſkow tákich ſzukáią/ ktoreby v ludźi ohydzenie przynośić mogły [qui in odia hominum incurrant]. ModrzBaz 40v.

przynosić czym [= w jaki sposób] (2): Záprawdę ná Rzecżpoſpolitą należy/ tákowe wykłádácże [prawa] ná oſtrowy dálekie záſyłáć: ktorzi złym á przewrotnym wykłádem wielkie zarázy dobrym obycżáiom przynoſzą. ModrzBaz 100; á [zgoda jest] nalepſza miedzy krolmi/ ktorzy wſzytkiemu świátu pokoy zgodą ſwoią przynoſzą. SkarKazSej 664b.

przynosić dokąd [= komu] (2): y rodzą ſię Kátholicy ſynámi poſłuſzeńſtwá. Bo ſię go/ począwſzy od wiáry/ w ktorey rozumu ſwego odſtępuią/ wſzędźie vczą/ y dla tego ſzczęśćie do Rzeczypoſpolitey przynoſzą. SkarKazSej 687a. Cf »na świat przynosić«.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (1)] (2): A kiedy też przypádnie [wiatr] z morzá zágniłego/ Tákże nam też przynośi przyrodzenie iego/ Ze zágniłe powietrze y niezdrowe będzye RejWiz 149v; Tá miłość ktora ná iáſnią wynidzie/ przynośi tho s ſobą/ iż iednego ludzie/ pálcem ſobie pokázuią GórnDworz Cc5.

W porównaniu (1): Iáko ſerce z namnieyſzey rány [tj. najmniejsza rana serca] śmierć przynośi: ták namnieyſze wiáry vſzczerbienie wiárę Kátholicką zábija SkarKazSej 675b.

Fraza: »lata przynoszą« = coś wynika, następuje z upływem czasu (1): Ale ći ktorzy nie ſą w tym poſrodku [tj. w najlepszym okresie życiamiędzy młodością a starością]/ máią ſie o to ſtáráć/ áby niedoſtátki przyrodzone/ ktore látá przynoſzą/ ku dobremu nákierowáli. GórnDworz K3v.
Zwroty: »pociechę przynosić« [w tym: komu (4)] (5): LubPs Hv; RejPos 276; Więc to poćiechy tobie nie przynośi? ZawJeft 24; Bo to nie puł rzecży z Bogiem woynę wieść: y nie ládá ſzcżęśćie/ w iego łáſkę znowu przyść: oná rzecż ſerce trwoży/ á tá záśię niewyſłowioną poćiechę przynośi. LatHar 158; SkarKaz 576b.

»[komu] pomoc przynosić« (5): Dawid igráiąc ná hárfie przed Saulem/ nieco mu pomocy przynoſił/ ná trapienie ktore ćierpiał od złęgo [!] duchá. Leop 1.Reg 16 arg; I tho opuchłym wielką pomoc przynośi: vſuſz máchárzynę Kiernoźią weſpoł y z moczem/ [...] SienLek 132; Oczko 23v; Tey [tj. głowy] bol gdy ná mię náſkrętno przypádnie/ Niewiem bych to mogł wypowiedźieć ſnádnie/ Iákowa męká/ iáka teſkność będźie/ Ktora od wierzchu rozbiega ſie wſzędźie. [...] Wſzyſtko vraża cokolwiek od wieku/ Pomoc przynośi y zdrowie cżłowieku. RybGęśli D; WysKaz 39.

»pożytek (a. użytek) przynosić« [w tym: komu, czemu (16)] = facere utilitatem PolAnt; habere utilitatem, praestare quaestum Mącz; afferre a. habere commoditatem Modrz [szyk zmienny] (29): KrowObr 132 marg, Rrv; Wſzyſcy ſię záwſtydáią zá lud ktory im nic nie mogł być pożyteczen áni pomocen/ y żadnego pożytku nie przynoſił BibRadz Is 30/5; pozwaląmy im też ſpolnych śmiechow miernych á vććiwych/ iakowy był Lacedemońcżykow w proznowaniu zwyćżay. A co za pożytek ty takowe rzecży przinoſą/ wżywoćie Licurguſowym opiſano ieſt. KwiatKsiąż P2v, G4; Mącz 151a, 419a; [wiara bez miłości] ieſt práwie/ thák iáko piſmo poſwiadcża/ iedno iáko miedzyány brzęk/ kthory tylko iż ſłuch podawa do vſzu náſzych/ á żadnego nam inego pożytku nie przynośi. RejPos 307, 276; RejPosWiecz3 98v; Ná oſtátek ten pożytek przynośi nam Spowiédź: iż gdy ſye Kápłanowi ſpowiádamy/ nie tylko tám porádą iego y pobożnym nápominániem bywamy rátowáni: ále też [...] BiałKat 378v, 316; KuczbKat 140 marg, 165, 235 marg; Pokoy káżdemu przynośi pożytki RejZwierc 227v; WujJud 86, 140, 185v; WujJudConf 250; CzechRozm 262; Politią zową/ tę Rzecżpoſpolitą ktorą wiele oſob rządżi [!]/ w ktorey vrzędy y doſtoynośći zá ſpolnemi głoſy y zezwoleniem mnoſtwá ludzi dawáią [...]: co iż przynośi wielką vcżćiwość y pożytek poſpolity [quod cum fiat ad honestatem et publicam utilitatem]/ przeto tákowego páńſtwá ábo pánowánia ſpoſob/ [...] zową Rzecżąpoſpolitą. ModrzBaz 3v, 22v, 81v, 83, 120; iż thych rzeczy pomoc ná rozumie á rozſądku ludzkim ſye záſádźiłá/ przeto mniéy czáſem vżytku chorobam/ niżeſmy ſye ſpodźiewáli/ przynośi. Oczko 2; SkarKaz 513a; Mądry/ gdy co nie kmyśli/ vtái to w domu: Co pożytek przynośi/ nie tái nikomu. GosłCast 36.

»skutek przynosić« (1): że nád dobre przykłády nic nie bywa ſkutecżnieyſzego: á tym więtſzy ſkuthek przynoſzą/ im ſobie więcey ony ważą ktorzy tákowe przykłády s ſiebie podawáią. RejPosWstaw [412].

»z sobą, za sobą, w sobie przynosić« = secum afferre Modrz [szyk zmienny] (12:1:1): O iákoſz thedy tho żywothne á prawdziwe piſmo ſwięthe ieſt/ kthore nam thák z ſobą wiele dobrego/ ná koniec y żywot wiecżny przynośi? Leop *Av; Rerum omnium sacietas vitae facit sacietatem, Wſzelákich rzeczy doſtátek przynośi s ſobą żywotá ſtążenie. Mącz 369b; GórnDworz Cc5, Hh4v; KuczbKat 155, 325; Naydzieſz też w drugim kráiu iż ledá krzywdá ták będzie poważna/ coby ią mogł kilkiem ſłow odpráwić/ wnet iuż páncerze ſzoruią/ [...] áby iedno zwycżáiowi doſyć vcżynić. A by ſie o tym piſáć miáło iáko to ieſt rzecż ſzkodliwa/ y co w ſobie przynośi/ y ku iákiemu kończowi przychodzi/ wieleby cżáſu wziąć to muſiáło. RejZwierc 16v; WujJud 240; CzechRozm 265v; ModrzBaz 56v; NiemObr 12; SarnStat 126; CiekPotr 30; Długóż kupczyć niepewnémi Háńby będźiećie ſwoiémi? Skrótny oddawſzy czás márny roſkoſzy/ Ktora zá ſobą wieczny żal przynośi GosłCast 41.

»przynosić szkodę, co szkodliwego« [w tym: komu, czemu (10)] = perniciem afferre Modrz; afferre iacturam a. nocumentum JanStat (14:2): Nocuus, Szkodliwy/ co ſzkodę przinośi. Noxius idem. Mącz 248d; SarnUzn G3v marg; Gdy koń wodę zátrzyma/ wielką mu ſzkodę przynośi/ gdy go nieopátrzą. SienLek 173; GórnDworz Ll3; RejZwierc 72, 147; CzechRozm 265v; mnimáią áby to bogáctwu á śláchectwu należáło/ nic nieumieć/ á piſmá nieznáć. Ktora rzecż ponieważ przynośi ſzkodę Rzecżypoſpolitey/ ktoż kiedy ſtárał ſię o to/ áby z Rzecżypoſpolitey ten obycżay wyrzucono? ModrzBaz 141v, 104; SkarŻyw 292; Przynośi zbytnia vfność przeraźliwe Szkody. GrabowSet Y2; widzę/ że nie vważaſz/ co zá ſzkody przynoſzą niezgody domowé: áni rozumieſz/ iáko to wielka pomoc nieprzyiáćielowi OrzJan 29; SarnStat 343, 752, 824, 1271.

»światu, na świat przynosić« [szyk zmienny] (2:1): O bezecne łákomſtwo/ o márna zazdrośći/ Coż to dwoie przynośi ná ſwiát dziwnych złośći. RejWiz 174; RejPos 322; SkarKazSej 664b.

Szereg: »przynosić albo (i) przydawać (a. podawać)« [szyk 1:1] (2): Ingenerat praecipuum quendam amorem in eos qui procreati sunt, Przinośy álbo przidawa oſobliwą miłość przeciwko tym. Mącz 143d; LatHar 663.
W przen (3): Bo iáko w rzecżách potocżnych/ mądry á długi rozmyſł/ nie máło świátá podáie y przynośi temu/ ktory cokolwiek przed ſię bierze: ták y w duchownych toż właśnie bywa. LatHar 663.
Zwroty: »przynosić przed oczy« = sprawiać wrażenie (1): Thákież też w turnieiu/ w gonithwie/ w máſzkárach/ ſwietne á dobrze złącżone bárwy/ máią w ſobie grácią/ y przynoſzą przed ocży ludzkie/ czoś żywego/ á weſołego. GórnDworz L7v.

»uszom przynosić« (1): A tákowe [słowo boże] iuż nie tylko vſzom twoim ábo ſercu twoiemu pociechę ábo iáki pożythek przynośi RejPos 276.

5. Decydować o ludzkich losach; dawać, zsyłać (o Bogu i innych mocach niezależnych od człowieka); afferre Mącz, Modrz, Cn; dare PolAnt [co] (4): [Bóg] ieſtći mocna obroná/ [...] á rátunk od vpadku. Wywysſza ku dobrey myſli/ ocży oświeca/ lekárſtwo przynośi/ ktemu żywot y błogosłáwienie. BudBib Eccli 34/19.

przynosić komu, czemu (3): [Spałem] Alić z twarzą weſołą ſtánął mąż przedemną/ W rękách lutnię trzymáiąc [...]. Odłoż boiaźń/ rzecże mi/ [...] Dowćip ludźiom przynoſzę/ dałem go też tobie. Ia Apollo/ zdrowie ſwe gotowem położyć Przy cnym domie Sápiehow SapEpit A2. Cf Zwrot.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Bo ſie rodzi gniewliwy/ rodzi ſie pokorny/ Rodzi ſie ieden proſtak/ drugi záſię dworny. To wſzytko przyrodzenie á cżáſy przynoſzą/ Ze ſie ty obycżáie w roznośći roznoſzą. RejWiz 117.

W porównaniu (1): iáko świátło słonecżne wielkie á niewymowne pożytki ludzkiemu żywotowi przynośi [commoditates affert vitae mortalium]: ták y prawdá gdy z ćiemnośći błędow wychodzi/ bárzo wielkimi dobrodzieyſtwy obdarza y ozdabia rzecży cżłowiecże y Boſkie ModrzBaz 2.

Zwrot: »pożytki [czemu] przynosić« (1): ModrzBaz 2 cf W porównaniu.
6. Obradzać, wydawać plon; afferre, referre PolAnt, Vulg; ferre PolAnt; producere Mącz [co] (46):

przynosić komu, czemu (żywotne) (2): KochPs 3; Tu wſzytko z źiemie [zwierzęta] máią iák od mátki/ Tu im przynośi ták hoyne doſtátki/ Iż im ná lądźie koło gniázdá obrok Rodźi ſię co rok. KlonFlis C.

W porównaniu (1): Táki [tj. pełniący boskie przykazania] podobien będźie drzewu porzécznemu [= rosnącemu nad rzeką]/ Które przynośi co rok owoc pánu ſwemu: Liśćia nigdy nie trácąc KochPs 3.

Zwroty: »nasienie przynosić« (1): Semento, semen produco, Naſienie dawam álbo przynoſzę. Mącz 381c.

»przynosić owoc« = fructum ferre PolAnt; afferre fructum Vulg; fructificare Modrz [szyk zmienny] (7): Bo źięmia/ ſama s ſwégo pochopu owoc przynośi/ Náprzod trawę/ potem kłos/ potem téſz ſpełné zbożé w kłośie MurzNT Mar 4/28; w poſrzod vlice miáſta tego/ z obuſtron rzeki/ było drzewo żywotne/ kthore przynoſiło dwánaśćie owocow: ná káżdy mieſiąc rodząc owoc ſwoy Leop Apoc 22/2; RejAp 187v; iáko polá/ ktore choćia bywáią ſáme przez śię zprzyrodzenia płodne/ ále ábo owocu żadnego nieprzynoſzą/ ábo niepotrzebne źielſká rodzą/ ieſli ich oracż ſpráwą dobrą niewypráwi ModrzBaz 8v; KochPs 3; WujNT Ioann 12/24[25]; Ták ná potomne cżáſy Iábłoń záchowána/ Cżęſto od Ogrodniká zá niepłodną miána. Przez wiele ſię lat y źim na owoc zánośi/ Lecż gdy ſtátecżnie pocżnie/ koſztowny przynośi. SkorWinsz A3.

»przynosić pożytek [= plon]« [szyk zmienny] (2): ieśli ziárno pſzenicżne/ padwſzy ná ziemię nieobumrze/ ſamo trfa: á gdy obumiera/ wielki pożytek przynośi SkarŻyw 384 [Ioann 12/24; przekład tego samego tekstu] 368.

»przynosić z siebie« (1): Vkazał mi potym rzekę iáſną wody żywey [...]/ á po obie ſtronie rzeki ſthały drzewá żywotá ktore przynośiły s ſiebie dwánaſcie owocow/ ná káżdy mieſiąc wydawáiące owoce s ſiebie RejAp 187v.

Przen; w przypowieściach Nowego Testamentu, w objaśnianiu i w nawiązaniach do nich (35): A ćić zaſię ſą ktorzy w dobrą źiemię naſienie prziymuią/ [...] thák iż iedno źiárno przynośi trzydźieśći/ drugie ſześćdźieſiąt/ trzećie ſto. BibRadz Mar 4/20.

przynosić komu [= Bogu] (3), czemu (1): ktory powſtał z martwych/ ábyſmy owoc przynośili Bogu. Abowiem gdyſmy byli w ćiele/ namiętnośći grzechow/ ktore były przez zakon/ płużyły w członkách náſzych/ áby owoc przynośiły śmierći. WujNT Rom 7/4-5. Cf »pożytek przynosić«.

Zwroty: »owoc przynosić« = fructum afferre a. referre PolAnt, Vulg; fructum ferre PolAnt; fructificare Vulg [szyk zmienny] (28): IA ieſtem winná macica práwdźiwá/ a ociec mói winiárzem ieſt/ Wſzelkąć latoroſl/ ktorá wę mnié owocu nieprzynośi przec odyimuie/ a wſzelką ktorá owoc przynośi oczyściá aby więtſzy owoc przynośiła MurzNT Ioann 15/2, Matth 13/23, Mar 4/20, Ioann 15/5; Iam ieſt winna maćicá/ á wy ieſteśćie latoroſle/ kto mięſſka wemnie/ a ia wnim ten przynośi owoc wielki [Ioann 15/5] KrowObr 59v; BibRadz Mar 4/20, Luc 8/14, 15; RejPos 62v, 172; Abowiem śiłá ieſt w tey máćicy/ to ieſt w Pánie Chriſtuśie látorośli/ ktore owocu dobrych vcżynkow nie przynoſzą/ choćiaż przez wiárę wſzcżepieni ſą weń WujJud 100, 232v; A ná ziemię dobrą pośiany/ ten ieſt co ſłowá ſłucha y rozumie/ ktory wie/ owoc przynośi y cżyni BudNT Matth 13/23; Doſyć vcżynienie tákie tám zálecono/ kiedy [...] v Máttheuſzá S. owoce godne pokuty świętey przynośić/ y v S. Páwłá cżłonki niepráwośći ſłużące/ ná cnotliwe poſtępki y ſpráwy obrácáć w obudwu Teſtámenćiech Boſkich roſkazano. LatHar 109; Setny owoc przynoſzą pánny y pánicy Bogu poświęceni: á gorący w miłośći Bożey. WujNT 56; Obácz/ iż kośćioł y Ewángelia Páná Chriſtuſowá iuż ná on czás byłá ná wſzytkim świećie/ y co dzień to więcey roſłá/ pomnażáłá ſię y owoc przynośiłá. WujNT 696, Matth 13/23, Mar 4/20, Luc 8/14, 15, Ioann 15/2 (12).

»pożytek przynosić« [w tym: komu (2)] = fructum afferre PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (6): Wtymći ieſt vwielbion ociec mói/ abyście wy obfity pożytek przynośili/ i s ſtaliście śię mojmi vczniami. MurzNT Ioann 15/8; Leop Matth 13/23; A kthore [ziarno] páda miedzy ćirnie/ tedy ći ſą/ ktorzy ácż pilno ſłucháią/ ále pracámi o bogáctwyech á roſkoſzy ſwiátá thego/ myſląc o nich/ zátłumiáią ie/ á nie przynoſzą pożytku. RejPos 62v, 62; WujJud 68v; Gdyż y Páweł/ y on rozboynik/ ktory z Christuſem záwieſzony był mielić przedtym w ſobie kąkole/ niż vwierzyli: y dlatego ná on cżás wyćięte nie były/ [...] bo potym pożytek Bogu przynośili. CzechEp 39.

»przynosić z siebie« (1): Thák iáko ſam Pan ná tháką márną á ſproſną gałąś dekret vcżynić racżył/ iż ma być precż odciętá y w ogyeń wrzuconá/ kthora nie przynośi á nie okázuie pięknych owocow s ſiebie. RejPos 172.

7. Narzucać konieczność czegoś; wymagać, pozwalać (o okolicznościach) (3):

przynosić co (1): [Bóg] ze wſzytkimi ſie rowno obchodzi [...]. A nie tylko Bog/ ále y oni ludzie poważni pogáńſcy thedy ſynom/ áni dziewkam/ áni ſioſtram/ áni brátom nigdy nie przepuſzcżáli/ iedno co cnotá przynośiłá tego záwżdy vżywáli. RejZwierc 147v.

Frazy: »jako czas przynosić będzie« (1): tedy zá rádą pánów Rad oboygá Páńſtwá/ iáko czás y potrzebá Rzeczypoſpolitéy przynośić będźie/ powinni go [sejm walny koronny] ſkłádáć będźiemy. SarnStat 30.

»jako potrzeba przynosi« (2): záchowánié wiernośći tym mocnieyſzé nád Práwá przyrodzoné ſie sſtawa: gdy życzliwość páná zwierzchniego przećiwko poddánym ſwym ták ſie pokázuie: iáko ich potrzebá y poczćiwość y przypadki poſpolićié przypadáiące zá czáſem przynoſzą [uti eorum necessitas ... creditur pro tempore et in futurum exposcere JanStat 23] SarnStat 908, 30.

8. Nabywać, osiągać [co czym] (1):
Zwrot: »przynosić sobie« (1): że káżdy wiárą ſwą przyymuie y przynośi ſobie/ álbo przywłaſzcża wiárę Kriſtuſowę/ gdy ſłyſzy Ewángelią: y gdy Swiątośći vżywa. WujJudConf 244.
Szereg: »przynosić albo przywłaszczać« (1): WujJudConf 244 cf Zwrot.
9. Wynosić w wyniku przeliczenia na inne jednostki; implere Mącz [ile czego] (4): Mille passus/ Tyſiąc Kroków przinośi/ málem czini godźinę drógi. Mącz 221c; Talentum, Wagá oſiegáyąca w ſobie ſześćdzieſiąt minas które práwie yáko w kół przinoſzą ſiedḿ ſet koron Fráncuskich Mącz 438d, 304d.

przynosić na czym [= w odniesieniu do czego] (1): Uncia, Dwánaſta część funtu/ hoc est assis, pondi, librae, minae, haec enim unum sunt, to yeſt/ dwánaſta część cáłey ſztuki wſzelákich rzeczy/ ná funcie przinośi ták wiele yáko dwá łóty. Mącz 502b.

10. Konstrukcje z podmiotem oznaczającym czas: co się zdarza, wydarza się wtedy; apportare, ferre Mącz; afferre JanPrzyw [w tym: co (5)] (6): Quae fert adolescentia, Co młodzieńſtwo przinośi álbo yáko ſie poſpolicie młodym ludzióm przigadza. Mącz 121d.
Fraza: »czas przynosi (a. czasy przynoszą)« = tempus fert Mącz; tempora afferunt JanPrzyw (3): Lecż cżás wſzytko przynośi/ s cżáſem wſzytko ginie RejZwierz 65; Ita tempus fert, [...] Ták czás przinośi. Mącz 121d; Ku wieczney pámięći. Gdyż rzeczom czáſy ſtárość przynoſzą/ któré zá wielkośćią lat dźiwnieyſzé y świętſzé bywáią miáné SarnStat 941.
Zwrot: »przynosić z sobą« = apportare secum Mącz (2): Mącz 313c; káżdy wiek cżłowiecży kłádąc w náſzę głowę/ ine/ á ine myſli/ przynośi s ſobą/ y to co chwalić/ y to czo gánić może. GórnDworz K3.
*** Bez wystarczającego kontekstu (3): Adfero seu Affero, Przinoſzę Mącz 122b; Profero, Wynoſzę/ Przinoſzę/ Powiedam yáwnie/ Roſciągam ſie dáley. Mącz 124a.
Zwrot: »pokoj przynosić« (1): Pacifer, Pokóy dáyący/ co pokóy przinośi. Mącz 285b.

Formacje współrdzenne cf 1. NIEŚĆ.

Cf PRZYNOSZĄCY, PRZYNOSZENIE, PRZYNOSZON

ZCh