[zaloguj się]
[pdf]

PRZYGRZEWAĆ (2) vb impf

przygrzewać (2), [przygrzywać].

e oraz a jasne.

Fleksja
inf przygrzewać
indicativus
praes
sg pl
1 przygrzewåm
3 przygrzewå przygrzewają

[inf przygrzewać.] ◊ praes 1 sg przygrzewåm (1). ◊ 3 sg przygrzewå (1). ◊ [3 pl przygrzewają. ◊ part praes act przygrzewając.]

Sł stp brak, Cn notuje, Linde XVII – XVIII w. s.v. przygrzać.

1. Czynić cieplejszym; confovere Mącz; calefacere Cn (2): Confoveo, Przygrzewam/ Zywie/ Prziglądam. Mącz 135b.

[przygrzewać czego: Acżkolwiek w źimnych ſtronach ſádzą ie [banie] pierwey w ſkorupy w źiemię gnoyną/ á to w izbach [...]: drudzy ieſzcże onych ſkorupek z źiemią przygrzewáią z dáleká przy ogniu/ áby ták rychley weſzły źiarnká gdy od ćiepłośći źiemie rozepráią. Cresc 1571 226.]

[Zwrot: »przygrzewać u ognia, przy ogniu« [szyk zmienny]: Cresc 1571 226; On [św. Jakub pustelnik] wynidzie y ogien nápaliwſzy/ oleiem żegnánym lewey ręki ſwoiey v ogniá przygrzewáiąc/ w proſtoćie pierśi iey mázáć á żegnáć krzyżem S. pocżnie. SkarŻyw 153.]
a. Mocno ogrzewać; przen: podniecać, podsycać [czego] (1): (nagł) Pychá. (–) PAni wſzech złośći/ [...] Bogu przećiwna/ cżłowieku ſzkodliwa/ Duchu/ ſkąd burza z nawáłnośćią bywa/ Twárdy brzemieniu [lege: krzemieniu]/ ſkąd ſrogi ſmok bierze Płomień/ gdy (ná to chćiwa [lege: chciwy]) duſz przygrzewa GrabowSet D3v.
b. [Odgrzewać to, co ostygło (o potrawach) [czego na czym]: Foculus mensarius Fewrpfennlein/ darber man die ſpeiſe auffm T⟨i⟩ſche warm helt/ ein Fewerſorge Prawdá ná ktorey przygrzywáią potraw. ArtNom H6.]
2. [Mocno nacierać wojskiem; urere Cn [komu]: Gdy tedy Telephus im dáley tym bárziey iął ſrożeć y Grekom przygrzewáć/ Achilles [...] lud ná dwa vffy rozſádził HistTroj E3v.]

Synonimy: 1. ocieplać; 2. nacierać.

Formacje współrdzenne cf GRZAĆ.

Cf [PRZYGRZEWANY]

MP