[zaloguj się]
[pdf]

PRZYJĘCIE (204) sb n

-é (9), -e (1) BiałKat.

Fleksja
sg
N przyjęcié
G przyjęciå
D przyjęciu
A przyjęcié
I przyjęci(e)m, przyjęcim
L przyjęciu

sg N przyjęcié (29); -é (7), -(e) (22). ◊ G przyjęciå (48); -å (45), -(a) (3). ◊ D przyjęciu (32). ◊ A przyjęcié (31); -é (2), -e (1), -(e) (28). ◊ I przyjęci(e)m (20), przyjęcim (8); -im SeklKat (2), KromRozm III, GroicPorz (2), CzechRozm, SkarŻyw; -(e)m : -im LatHar (14:1). ◊ L przyjęciu (36).

Składnia przydawki dopełniającej równoznacznej z dopełnieniem sprawcy: przyjęcie od kogo (1) BielKron, per aliquem (1) ActReg.

Sł stp, Cn notuje, Linde XVII w.

Znaczenia
I. Rzeczownik od „przyjąć” (193):
A. Zgodzenie się, nieodrzucenie, zaaprobowanie, zaakceptowanie (w stosunkach między ludźmi lub między człowiekiem a Bogiem), pozytywne ustosunkowanie się (71):
1. Gdy ktoś coś mówi lub czyni: uznanie za stosowne; acceptio Vulg, PolAnt; susceptio Mącz, Cn; receptio Cn (33):
A. Odnośnie do wypowiedzi (23):
a. Odnośnie do czyjegoś zdania nieskierowanego do osoby oceniającej lub działań bezpośrednio z nią niezwiązanych: przyznanie racji, uznanie za prawdziwe, słuszne, niezaprzeczanie (9): A toć ieſt nieomylna mowá/ godna przyięćia. KrowObr 46v; Wierná mowá/ y wſzelkiego przyięćia godna: Iſz Chryſtus Iezus przyſzedł ná ten ſwiát/ áby grzeſzne zbáwionemi vcżynił Leop 1.Tim 1/15; vkazał im [dyskutującym] Gránwellanus kſięgi [...]/ daiąc o nich świádectwo/ yż w nich niemáſz nic obłędliwego/ á godne przyięćia BielKron 218v, 208v; BudNT 1.Tim 4/9; WujNT 1.Tim 1/15, 4/9.

przyjęcie czego (1): CzechRozm A6 cf Szereg.

Wyrażenie: »wdzięczne [u kogo] przyjęcie« (1): Owo [tj. pożytek] s poſmiechem ludzkim/ s ſzpetnem ſzemrániem/ [...] á owo [tj. poczciwość] záſię z wielką roſkoſzą/ z wdzięcżnym v káżdego przyięciem/ y ozdobną ſławą y poććiwoſcią. RejZwierc 268.
Szereg: »pochwalenie i przyjęcie« (1): A wyznánie ſwe pierwſze/ ktore v nas vcżynili/ pochwalenim y przyięćim rzecży przedtym zgánionych y odbiczánych [lege: odbieżanych]/ iáko omyte ſwinie/ błotem káłu gęſtego znowu ſpługáwili CzechRozm A6.
b. Odnośnie do wypowiedzi skierowanych bezpośrednio do osoby słuchającej lub działań skierowanych na nią: niesprzeciwienie się, wysłuchanie [czego] (6): [Ormianie] posły ſwe zacne [...] ku przyięćiu tego wcżymkolwiekby Duch S. ten Zbor S. oświećił/ [...] ná ten Synod S. wypráwili. SkarJedn 314; Przyięćie pokuty grzeſznego. SkarŻyw 173 marg.
α. Odnośnie do decyzji sądu: niezakwestionowanie, uznanie za prawomocne (1):
Wyrażenie: »przyjęcie na się« (1): Susceptio bonae causae, Przyięcie ſprawiedliwey rzeczi na ſię. Mącz 36c.
β. Uznanie za obowiązujące (o przepisach prawnych i zobowiązaniach (3): A nie poſyłam [...] poſłow na dyſputácyą y gadánie/ iedno ná przyięćie tego wſzytkiego/ co Papieſz około wiáry poſtánowił. SkarJedn 311.

przyjęcie czyje [= kto przyjmuje] (1): Mázowſza práwá Polſkiégo przyięćie. SarnStat 1146.

Wyrażenie: »prawa przyjęcie« (2): Bo trzy dni przed tym niż był dan [zakon od Boga]/ roſkazano było wſzyſtkim od Bogá/ áby ſzáty ochędożyli/ żon ſwoich áni śie dotykáli/ żeby ták ſnádnieyſzy y gotowſzy byc [!] mogli ku Práwá tego przyięćiu KuczbKat 265; SarnStat 1146.
c. Odnośnie do wypowiedzi głoszonej w imieniu Boga: uznanie za słowo boże, za prawdę wiary [czego] (8):
Wyrażenia: »przyjęcie ewanjelijej« (1): Cżęſtego pobudzenia potrzebuią przełożeni ku przyięciu Ewányeliey. LubPs F4 marg.

»przyjęcie nauki« (3): Ale owſſem [czyni Jezus] przyyęćye Apoſtołow/ to yeſt náuki ich á koſćyołá/ znákyem przyyęćya náuki ſwey á ſlowá Bożego. KromRozm III C3; Skąd rozumieć mamy/ że Chrześcijáni tym ſkłonnieyſzy ku przyięćiu niebieſkiey náuki będą/ ym śie bárźiey od lubośći tego świátá/ y od roſkoſzy ćieleſney odſtrzelą KuczbKat 270.

»przyjęcie słowa bożego« (3): częgo [!] mámy przykład łotra/ Manaſeſſa/ [...] inſzé niezliczoné/ którzy niemaiąc przedtem dobrych vczynków/ s ſtáli śię dobrą źiemią/ przes ſamo ſérdeczné przyięcié ſłowa bożégo MurzNT 66, 66; KromRozm III C3.

»przyjęcie zakonu« (2): Przygotowánie ku przyiećiu Zakonu/ co znácżyło. KuczbKat 265 marg, 270.

B. Odnośnie do osoby [w tym: kogo (9)] (10):
Wyrażenie: »przyjęcie w łaskę, łaskawe« [szyk 2:1] (2:1): wmiaſto laſkawego przięczia/ w wierze poczwierdzenia namaże mu [biskup bierzmowanemu] tłuſtoſcżią głowę y związe mu ią SeklKat Zv; IKM przypominano iakoby nawięcey tedwierzeczy się obwarowały, przyprzyieciu właskę tych ktorym ią WKM okazować będziesz chciał. ActReg 106, 118.
a. Uznanie proponowanego kandydata na stanowisko (1): przyięcie per vniuersum Regnum Krola IM Zygmunta ActReg 149.
b. Odnośnie do Chrystusa w okresie wcielenia: uznanie za Boga-Mesjasza (2): Iż tedy byłá thego potrzebá/ [...] áby ludzye tym ſpoſobnieyſzy byli ku przyięciu tego wdzyęcżnego Syná iego [Boga]/ niechciał tego zániecháć/ iżby był przed tym nie miał zgotowáć iemu zacnego poſłá/ coby był opowiedzyał przyſcye iego. RejPos 11v.

W przeciwstawieniu: »przyjęcie ... wzgardzenie« (1): Przez mię thobie [ludu mój] wſzyſtkie śluby ſą wypełnione/ tyś miáſto przyięćia, pokazał wielkie wzgárdzenie. ArtKanc E13v.

c. Uznanie za swojego Boga i przez to zostanie wyznawcą; w przen [czyje (= kogo się przyjmuje)] (1):
Wyrażenie: »przyjęcie do przybytku serca« (1): Pewne przyięcye Páńſkie do przybytku ſercá ſwego RejPos 87v marg.
d. O Bogu wobec człowieka: obdarzenie łaską, udzielenie opieki (3): Vſpráwiedliwienie/ ieſt Boże dobrowolne [...] przyięćie cżłowieká/ żlego [!]/ grzeſznego y zginęłego CzechRozm 206v.
Wyrażenie: »przyjęcie w łaskę, do łaski« (1:1): LatHar 67; obiáwił [Bóg] przyięćie Pogánow do łáſki WujNT 440.
2. Gdy ktoś coś daje lub oferuje: wzięcie daru; assumptio JanStat [w tym: czego (11)] (12):
a. Dedykowanego lub przedstawionego utworu literackiego (2):

przyjęcie czyje [= kto przyjmuje] (1): W cżym [tj. w łasce książąt Słuckich] ſie iednák nie omylę zá wdzięcżnoſcią á zá dobrem prziyęciem tych/ ktorzyby thego náſzego piſánia potrzebnie vżywáli. GliczKsiąż A4v.

Wyrażenie: »wdzięczne przyjęcie« (1): Za takimi tedy nie zaſłużonymi dobrodzieyſtwy, ia proſzę V M. pana mego Miłoſciwego, za wdzięcżne przyięcie tych to kxiążek krotce wypiſanych BielŻyw nlb 4.
b. Zgodzenie się na objęcie stanowiska lub tytułu (10): BielKron 330v; StryjKron 607; Pisał Cedułe Pan Marszałek do Pana Podlaskiego aby bez omieszkania posłano woiewodztwo Sendomirskie Panu Woinickiemu zeby fama praecederet wczoraysze sprawy z Woiewodztwem y przyięcie go ActReg 56; Ze acz zawzdy znał Krol IM wielką łaskę Bozą y ostroznosc nad sobą iednak od przyięcia Krolestwa tego tym więtszą bo y przeprowadził go Pan Bog przez wielkie morskie niebespieczenstwa ActReg 77; Tych tedy obywátelów źiemie Bełzkiéy [...]/ iákoſmy to powinni/ z przyięćia náſzéy doſtoynośći Królewſkiéy [...] w náſzé y potomków náſzych obronę Królewſką y Korony znowu wźięliſmy SarnStat 1053, 1080.
Wyrażenia: »przyjęcie korony« (2): Ktory [traktat] Ceſárzowi dan s przyięćia Korony/ Gdy od rad y Rycerſtwa nie był porutzouy [!]. Co gi tzynili/ Zdraycami byli. WierKróc Bv; StryjKron 587.

»przyjęcie urzędu« (1): nabożne ony ſercá ich [ludzi] to ná nim [św. Medardusie] wymogły/ y ktemu poſłuſzeńſtwo ſtárſzych Biſkupow: iſz po długim w zbraniániu do przyięćia ſię tákiego vrzędu ſkłonił. SkarŻyw 527.

W przen (1): zá ktorym [przywilejem] oſobliwe kazánye nabłogoſláwyenſſego Pyotrá/ zá przyyęćim kluczow kroleſtwá po zmartwywſtányu zbáwićyelá/ wſſech oſwyecenyu po wſſyſtkim ſwyećye porádziło KromRozm III P3v.
3. Gdy ktoś coś komuś wyrządza, poddaje go czemuś: poddanie się, wykazanie gotowości [czego] (2): A ták náſz wſzechmogący Pánie á zbáwicielu náſz/ [...] rácz nam dopomoc z miłoſierdzia Boſkiego ſwego/ y przez to vniżenie twoie á przyięcie zakonu ſwego/ ktoryś racżył miłośćiwie wypełnić zá nas RejPos 34v; czyni Chrzeſt przemienność potáiemną w ludźiéch: bo ié odradza przez ſłowo Bożé/ y przyięćie poſłuſzeńſtwá roſkazánégo od Páná Chryſtuſá BiałKat 316.
4. Gdy ktoś przybywa dokądś: pozwolenie komuś na wejście do swego domu lub kraju, dopuszczenie do swego towarzystwa lub grona; udzielenie gościny; receptio Mącz, JanPrzyw, Cn; assumptio Vulg; exceptio Cn [w tym: kogo, czego (13)] (24): Receptio, Prziyęcie Poſtáwienie ná goſpodzie. Mącz 36b.

przyjęcie w czym [= gdzie] (1): Téż kożdy Prȩłat y Kánonik rzeczonégo kośćiołá Wármieńſkiégo w iednym Mieśiącu od przyięćia w Kápitule álbo od preſentáciiéy w kośćiół/ [...] będźie tákże powinien przyśiąc wierność iego Iáſnośći SarnStat 1126.

przyjęcie czyje [= kogo się przyjmuje] [w tym: G pron (1), ai poss (1)] (2): A co powiádáſz żeby przyięćie Chriſtuſowe niemogło być komu ku potępieniu/ roſpomni ſobie proſzę ćię/ ieſli Chriſtuſá Annaſz/ Káiphaſz/ Piłat/ Herod nie przyiął WujJud 259v; CzechEp 245.

W przeciwstawieniu: »odrzucenie ... przyjęcie« (1): LubPs E2 marg; Abowiem ieſli ich [pogan] odrzucenie ieſt ziednánim świátá: iákież będzie przyięćie iedno żywot z martwych? WujNT Rom 11/15.

Wyrażenia: »przyjęcie w dom« [szyk 1:1] (2): Inhospitalitas – Nie ludskosć do prziięczia czudzich ludzi w dom. Calep 537a; WujNT 274.

»przyjęcie gościa« = actus excipiendi hospites Calep (4): CzechEp 59; Calep 490a; Nie rozumiey/ áby zá przyięćie ziemſkiego gośćiá niebem płáćić miano LatHar 253; Bo hoſpitale zową właſnie ſzpital, dla przyięćia gośćia pielgrzymów. SarnStat 1290.

»przyjęcie w towarzystwo« (1): Cooptatio – Przyeczię wtowarziſtwo. Calep 257b.

»wdzięczne przyjęcie« (1): Podziękowawſzy tedy Hiſzpani Krolowi Porne zá wdzięcżne przyięćie/ ćiągnęli proſto do wyſpow Moluckich BielKron 446.

Przen (4): Abowiem ſam cie on [Pan] nadobnie vcży/ iáko ſie maſz ſtroić á przypráwić w przybytku ſwoim ku przyięciu iego RejPos 3v; LatHar 253.

przyjęcie czyje [= kogo się przyjmuje] (1): Wiem iż vbogim obiádem ſługi twego nie gárdźiſz/ nie mam iedno tey trochę dobrey woli do ochotnego przyięćia twego. SkarKaz 161a.

Wyrażenie: »w dom [= do swego wnętrza] przyjęcie« (1): Przy tym oſtátecżnym pożytku/ ábo pobudce/ y ná to ſię oglądáć możeſz/ ábyś Páná twego tym z Zácheuſzem/ ábo Martą/ w dom twoy przyięćiem iákożkolwiek vcżćił. LatHar 205.
α. O Bogu wobec duszy zmarłego (1): bárzo ſię weſelę iſz te duſze/ ktore był Dyabeł przezćię [!] zwiodł/ Pan Bog ie przez mię przyiął. zktorych przyięćia gdy ſię dziś weſelą święći Aniołowie Boży/ á iáko ia ſmutna mam być? SkarŻyw 126.
a. Powitanie u wejścia (2): Hoynie panował ten Pan [= król Henryk], więc y zbytkiem, On y poddani nárabiáli brzydkiem. Swiadkiem wypráwy ná przyięćie iego, Stroynie ſpráwiáne dla czći krolá ſwego. KlonKr F3.
Wyrażenie: »wdzięczne przyjęcie« (1): A gdy do onego Krolá [krainy Saragna] ſzedł [Bartłomiej, brat Kolumba]/ wyſzło przećiw iemu wielkość ludzi z weſelim/ okázuiąc wdźięcżne przyięćie od nich BielKron 443.
b. Pozwolenie na zostanie członkiem zgromadzenia, zespołu (3):

przyjęcie do czego [= do grona] (1): Przeto muśi [chrzczone dziecię] przede drzwiámi przyięćia do Kośćiołá przez Kmotry ſwoie ſzukáć. KarnNap B3v.

przyjęcie czyje [= kto przyjmuje] (1): Wroćiwſzy ſię [Piotr] do Ieruzálem broni ſwego przyięćia Pogánow. WujNT 510.

W przeciwstawieniu: »przyjęcie ... odrzucenie« (1): Przyięćie Pogan/ á odrzucenie Zydow. WujNT Matth 8 arg.

B. Bez nadrzędnego elementu aprobaty (choć może on występować drugorzędnie) (122):
1. Uznanie za kogoś bliskiego; tu: członka rodziny [za kogo] (1):
Wyrażenie: »przyjęcie za dziecię« (1): Adoptio – Prziieczie za dzieczie. Calep 27a.
2. Odebranie, pobranie czegoś od kogoś (w działaniach o charakterze prawnym lub handlowym) [w tym: czego (3)] (4): Satisacceptio, Prziyęcie rękoyemſtwá/ Zapiſu/ álbo przirzeczenia zá co tákowego. Mącz 36c; Aneclogistus – Regeſtr widatkow ij przijęcią. Calep 69a.

przyjęcie do czego (2): Prziszedwsży przed Prawo nasże Miasta Krolia Iego Mcci Kosćierziny Sliachetny Grzegorz Smogorziński żądal iest od nas przyięćia pięniędzy do liady nasżei Summy marcas Pięćdzieśiąth licżby Pruskiey bes grosży czterechnaſćie ZapKościer 1581/23v; áby Vrząd álbo ſąd Grodzki wedle ſtárégo zwyczáiu nic więcéy nie brał od przyięćia zapiſu y zeznánia do kśiąg/ ieno pułtorá groſzá pámiętnégo. SarnStat 486.

3. Podjęcie decyzji co do własnego działania; assumptio JanStat (17):
Wyrażenie: »przyjęcie towarzystwa« = wejście w kontakty (1): Iſch wyedzacz Morku hilkomanna y hannuſſa bratha yego bicz odpowyednykyem koronnim yzboycza poſpolithem ſnym thu do polſky prziſchedl na rozbyanye lyudzi podrogach y na kradzyeſz [...]. I pogiman yeſth ſznimy przed szyrakowem trzeczyego dnya po przyączyu thowarziſthwa thego LibMal 1547/135v.
a. Podjęcie się, postanowienie, zobowiązanie się (1):
Wyrażenie: »przyjęcie [czego] na się« (1): kędy go [Sarnicki Chrystusa] też tám powiedźiał być mnieyſzym od oycá w Náturze Boſkiéy/ z Sprzyczyny przyięćia ná śię vrzędu pośrzedniczégo BiałKat 118v.
b. Wybranie dla siebie jakiegoś stanu [czego] (3): Pocżąć tedy potrzebá od pierwſzego ſtrzyżenia [kleryka]/ á vcżyć iż ono ieſt nieiákim przygotowánim ku inſzych ſtanow przyięćiu. KuczbKat 240.
Wyrażenia: »przyjęcie reguły« (1): PRaeſcryptia Pánóm Zakonnym ku dochodzeniu dóbr dźiedźicznych/ niech będźie od przyięćia Reguły [a professione religionis JanStat 214] do dwudźieſtu lat. SarnStat 209.

»przyjęcie zakonu« (1): iż ná potym y od tego czáſu do Zakonu náſzég [!] P. Máriiéy w źiemiách Pruſkich godné oſoby/ y do przyięćia Zakonu ſpoſobné [personae ... Ordinis capaces JanStat 878] [...] niech będą prziymowáni SarnStat 1099.

c. Zostanie wyznawcą określonej religii [czego] (11): A náſzy prośći rybitwowie [...] grube ludzye ze wſzytkich práwie narodow/ przywiedli ku przyięciu praw Páná Kryſtuſowych. RejPosWstaw [1432]v.
Wyrażenie: »przyjęcie wiary« = assumptio fidei JanStat (9): Acz mam ya nádźyeyę w pánu Bogu/ iż yáko nas y przodki náſſe od przyyęćya wyáry krzeſćiyáńſkiey áż do tych myaſt [...] w yednoſći koſćyołá poſpolitego záchował/ ták y ná potomne czáſy záchowáć raczy. KromRozm I N; á iż Religio mátká Korony Polſkiey ieſt/ ták iż dáleko inákſza po przyięćiu wiáry teraz Polſká ieſt/ á niżli przed tym byłá w pogáńſtwie żywiąc. OrzRozm K4, L; Ieſt też wtey źiemi [Saskiej] biſkupſtw wiele/ ktore kſiążętá nádáły ſkoro po przyięćiu wiáry Krześćiańſkiey. BielKron 290, 291; SkarJedn 356; Pokázuie [św. Paweł]/ iż po przyięciu wiáry/ vczynki ſą potrzebne/ ták do dálſzego vſpráwiedliwienia/ iáko y dla zbáwienia WujNT 671, 147; SarnStat 993.
W przen (1): Lecz młody zrzebiec/ ná ktorym napirwey Chriſtus śiedział/ znáczy pogány ieſzcze dzikie y nieobiezdżone: ktorzy dopiero teraz mieli być wezwáni do wiáry/ y ná przyięćie iárzmá Páńſkiego. WujNT 88.
d. Zawarcie przymierza (1):
Wyrażenie: »przyjęcie [kogo] w towarzystwo« (1): też [radzili na sejmie w Smalkaldii] o przyięćie w towárzyſtwo Krolá Szweckiego/ Biſkupá Bipontyńſkiego/ takież Monáſterſkiego/ y Mauryciuſá. BielKron 221.
4. Stanie się obiektem jakiegoś działania lub podmiotem uczucia będącego reakcją na działanie zewnętrzne: otrzymanie, doznanie [w tym: kogo, czego (53)] (75): RejPosWiecz2 94v; iáko wiele Pogáńſkich ludźi/ y Kornelius Rotmiſtrz pierwey niżli ſie náwroćił/ wiele dobrego cżynili: co im iednák do przijęćia łáſki bożey niemáło pomágáło WujJud 66v; bo niemáło inſzych rzecży potrzebá do przyięćia ſpráwiedliwośći WujJud 98v, 94v; LatHar 641.
a. Przystąpienie do sakramentu, przyjęcie sakramentu (70): BA toć mnie coś nowego/ na dródze potkáło [...]. Zwłaſzcżá rzecż bárzo wielka/ iedna z Sákrámentow [tj. małżeństwo]/ Do ktorey przyięćia cżłek/ ma bydz rządnie gotow. PaxLiz D4.
Wyrażenia: »krztu przyjęcie« [szyk 3:2] (5): KuczbKat 135; Wielkieć to ſą dobrodzieyſtwá Boże/ ktore nam vżycżáne bywáią przez Krztu Swiętego przyięćie. KarnNap B2, A4, B3; A duſze tych ktore po przyięćiu chrztu zádnego ſię grzechu nie dopuśćiły: [...] ocżyśćione ſą SkarJedn 272.

»przyjęcie sakramentu« (2): Oto y ſam Páweł/ choć z niebá od Bogá powołány y náuczony/ wſzákże poſłan ieſt do człowieká/ dla przyięćia S. Sákrámentow/ y do przyłączenia do kośćiołá. WujNT 435; Może być czáſem ták wielka łáſká Boża ludziom daná/ [...] że mogą mieć grzechow odpuſzczenie [...] przed przyięćiem zwierzchnich Sákrámentow; krztu/ bierzmowánia y ſpowiedzi. WujNT 441.

α. O Komunii św. (tu dodatkowy element znaczeniowy: ‘spożycie’) [w tym: bez przydawki dopełniaczowej (22)] (62): niechay doſwiatczi ſam ſiebie człowiek etc. to ieſt/ ma weirzeć w ſamnięnie ſwoie ze ſam z ſiebie nie ieſt ſprawiedliwy y godny ku prziyecziu SeklKat Y, X4v; Iáko też oná vſtáwá w nowym zakonie/ máłoć też ieſth k rzecży podobna/ iż [...] przyięciem kęſá chlebá á kęſá winá ma [człowiek] vżywáć ciáłá y krwie Páńſkiey RejPos 32; A ten pożytek weźmiem z przyięćia tego/ będźiem mieć Kryſtá z ſobą ſpoionego ArtKanc N8; ZDobądź ſię ná iedne rzecży przed przyięćiem: ná drugie przy przyięćiu: trzećie przyday po przyięćiu. LatHar 188, 188 [3 r.], 189, 190 [2 r.], 191 [3 r.], 207 (18); SkarKaz 160a.
Wyrażenia: »przyjęcie ciała (pańskiego a. bożego) (i krwie)« [szyk 4:3] (7): OpecŻyw 91; ſą ſwięthe znáki [...] s przyięcia ciáłá y krwie Páná Kryſtuſowey. RejPosWiecz2 94v; iż przez ono nadrożſzego Ciáłá y Krwie Páná Chriſtuſowey przyięćie/ náſyca śie myśl y duſzá náſzá. KuczbKat 165, 185; iż zá mocą tey Swiątośći/ y zá przycżyną wſzech świętych/ będą zá łáſką Páńſką odpuſzcżone grzechy iego: ieſliby ktore po świętey ſpowiedzi/ y po przyięćiu Ciáłá Páńſkiego zoſtáły. KarnNap E4v; LatHar 207, 310.

»przyjęcie Pana (Jezusa), Krystusa« (3:1): RejKup m6v; áni to może ſie kędy pokázáć/ żeby przyięćie Kryſtuſá było ku potępieniu komu WujJud 259v; á moie przygotowánie do przyięćia Páná nieogárnionego máieſtatu iáko błáhe? LatHar 216. Cf »przyjęcie sakramentu«.

»przyjęcie sakramentu, świątości, Pana Jezusa w sakramencie« [szyk 25:2] (17:9:1): aczkolwiek niemaią być wzgardzone yne cznoty ktore czinym przed prziyęcym tego ſacramentu/ Iako ieſt poſt/ Iałmuzny/ modlitwy y yne SeklKat Xv; Zadna yna rzecz nas godnich niecziny kuprziyęczu ſacramentu iedno Chriſtus SeklKat Xv; A iże tá przyſyęgá nie byłá ku zdrowiu beſpieczna: tedy ten kthory miał przyſyęgáć/ przypráwiał ſye ktemu przed tym [...] przyięćim świątoſći Ciáłá y Krwie Páńſkiey. GroicPorz z4; KuczbKat 185, 215; Moc święcenia bywa Kápłanom daná/ áby mogli Sákráment Ciáłá y Krwie Páńſkiey poświącáć y ofiárowáć/ y ludźie ku przijęćiu tego Sákrámentu gotowáć WujJud 152; Ze przez godne przijęćie tego Sákrámentu grzechow zwłaſzcżá powſzednich odpuſzcżenie miewamy/ o tym namniey wątpić nie potrzebá. WujJud 223, 257, 264v; KarnNap D3v, E; GrabowSet O2v, P2; á záraz vważ iáko ſię do przyięćia tey przenadoſtoynieyſzey świątośći gotowáć. LatHar 187, 205, 212 żp, 223, 229, 250 [3 r.] (13); O przyięćiu Páná Iezuſá w Sákrámenćie. SkarKaz 159a.

W przen (1): Wiemy dobrze co to zá pan: świádomiſmy dobrze y nikcżemnośći náſzey/ y w przygotowániu/ ná przyięćie gośćiá tákiego/ ſłábośći y oźiębłośći náſzey. LatHar 246.
5. Stanie się jakimś, zmienienie się w kogoś innego (o wcieleniu Chrystusa) [czego] (8):
Wyrażenia: »przyjęcie ciała« (1): Pan Chriſtus po Zmartwych wſtániu iuż więcey nie vmiera/ áni Ciáło iego ſie od niego ſámego odłącżyć nie może: iákoż ſie nigdy nieodłącżyło/ od przijęćia iego. WujJud 172.

»przyjęcie człowieczeństwa« (4): SeklKat O3v; dźiękuy [Panu] zá przyśćie pierwſze w przyięćiu cżłowiecżeńſtwá náſzego LatHar 394, 393; WujNT 92.

»przyjęcie natury (ludzkiej, człowieczeńskiej)« (3): Iż zá cżáſem ten prawdźiwy Bog [...] miał ſię ſam ſtáwić/ y ná źiemi przez przyięćie nátury ludzkiey/ towárzyſtwo z ludźmi przyiąć CzechEp 190; Słowo skrocone [Rom 9/28].] To ſię rozumieć może ábo o ſłowie wćielonym/ ktore ſię wyniſzczywſzy y ſkroćiwſzy do przyięćia nátury człowieczeńſkiey/ oſtátki Izráelſkie zbáwiło. Abo [...] WujNT 557, 181.

»przyjęcie na się« (1): Ktoreż ſą zle vczinki przeciw tym członkam wiary? (–) [...] Trzimać z Serwetem hertetikiem nie bic Chriſtuſſa wtorą perſoną przed prziyęcim naſię człowieczeńſtwa. SeklKat O3v.

6. Zatrudnienie, najęcie do pracy lub służby wojskowej (2):
Wyrażenia: »przyjęcie [kogo] na służbę« (1): O Nizowcach co im we Lwowie od Kr. IM dano nie co pieniedzy, [...] niema się pierwey wymykac azby tego baczeł bydz zeby o przyięciu Nizowcow na słuzbę KIM. [...] Basza albo Cesarz wiedział. ActReg 122.

»przyjęcie żołnierza« (1): ſkąd bylibychmy ku przyięćiu żołnierzá y ku rátunku Rzeczypoſp⟨olitey⟩ ſpoſobnieyſzy/ á zwłaſzczá gdybychmy záwſze mieli pewne Rotmiſtrze w Koronie VotSzl E2.

7. Wchłonięcie, wzięcie w siebie [kogo, czego] (13): Wſzelka rzecż cirrpka [!] ſprawuie ku łacznieyſzemu przijęciu drugiey rzecżi zewnętrzney GlabGad I6.

przyjęcie z czego [= od kogo] (1): BibRadz Gen 4/11 cf W przen.

Wyrażenia: »przyjęcie Ducha Świętego« (6): BibRadz II 64d marg; RejPosWiecz3 99v; Atemu wſzytkiemu przydáiemy ieſzcże nádzwyſz krociuchne zebránie wſzytkiey náuki Piotrá ſ. [...] w oney powieśći ktorą vcżynił do ludzi/ wnet po przyięciu Duchá ſ. RejPosWstaw [1433]; A gdy iuſz Pan oſtátnie ſię wſzytkim vkazawſzy/ w niebio [!] wſtąpił/ ieſzcże przed przyięćim Duchá świętego/ pocżął Piotr ſpráwowáć wielki vrząd ſwoy SkarŻyw 600; WujNT 411, Xxxxx2.

»przyjęcie nasienia« = poczęcie (2): Wiárą też y ſámá Sará niepłodna/ moc w przyięćiu naſienia [in conceptionem seminis] wźięłá Leop Hebr 11/11; WujNT Hebr 11/11.

»przyjęcie w się« (1): Cżemu głowa cżłowiecża ieſt okrądła [!]. (–) Bowiem okrągła figura ieſt na godnieyſza ku przijęciu wſię wiela rzecżi GlabGad B2v.

W przen (1): Teraz tedy przeklętym będzieſz z ſtrony źiemie/ ktora otworzyłá vſtá ſwe ku przyięćiu krwie brátá twego [ut susciperet sanguines fratris tui] z ręki twey. BibRadz Gen 4/11.
Przen (2): [oczy] cżęſtokroć gwałtownemi promieńmi ſwemi/ przenikáiącz przez drugie ocży [...] cżynią ie ſpoſobne ku przyięciu/ y rozżarzeniu miłośći. GórnDworz Cc4; SkarŻyw 3.
8. Osiągnięcie, zdobycie czegoś, przyswojenie sobie [czego] (1): PRzypowieśći Solomona [...] Dla przyięćia ćwiczenia roſtropnośći [Ad sciendum sapientiam]/ ſprawiedliwośći/ y ſądu/ y práwosći. BudBib Prov 1/1.
9. Przejęcie (1):
Wyrażenie: »przyjęcie śladu« = kontynuowanie po kimś pogoni za przestępcą (1): A on [ten, kto przyjął ślad] zaplathi ma patrzicz na przerzeczenye wſſi, A thak wyeſſ ode wſzi yedna nadrugy zaplathi patrząncz. A thakowe pryanczie sladv thilko ma bicz o dzyeſzyanczoro thowara MetrKor 40/813.
II. Schronienie (3): Receptaculum, Prziyęcie/ Mieyſce od przimowánia gośći Mącz 36b.
Przen [czego] (2): Sercze przyięcie żywota. Płucze chowanie wiatru. Wątroba ieſt chowanie krwie cżłowiecżey. BielŻyw 138; Moy ieſt Gáláád y moy ieſt Mánáſses: á Effráim przyięćie głowy moiey [susceptio capitis mei]. Leop Ps 107/9.
*** Bez wystarczającego kontekstu (8): Susceptio, Prziyęcie/ Podyęcie. Mącz 36c, 36b; Acceptio – Prziięczie. Calep 13b; Assumptio – Przyieczię. Calep 106a; Receptio – Przyęczię. Calep 898b, 775b, 1037a.

przyjęcie czego (1): Conceptio animi, Przyęcie vmysłu. Mącz 35d.

Synonimy: I.A.1. aprobacyja, pochwalenie, potwierdzenie, pozwolenie, przyzwolenie; 4. wpuszczenie.

Cf NIEPRZYJĘCIE, POJĘCIE, PRZYJĄĆ, WZIĘCIE

ALKa