Słownik polszczyzny XVI wieku

« Poprzednie hasło: RZEŻAWKA

Następne hasło: RZEŻĄCZKA »

RZEŻĄCY (3) part praes act

e jasne.

Fleksja

sg
m	N		f	N	rzeżącå	n	N
	G	rzeżąc(e)go		G			G
	A			A			A	rzeżąc(e)
	I	rzeżącym		I			I

sg m G rzeżąc(e)go (2). ◊ [I rzeżącym.] ◊ [f N rzeżącå.] ◊ n A rzeżąc(e) (1).

Sł stp brak, Cn w innym znaczeniu s.v. kamień skło rzeżący, Linde brak.

Znaczenia

1. Rzeźbiący, zajmujący się rzeźbieniem, też gliptyką, tj. rzeźbieniem w kamieniach szlachetnych (2)
2. [Zabijający, mordujący ostrym narzędziem; zarzynający]
3. Powodujący kłucie, kłujący ból (1)
4. [Piekący, drażniący]

1. Rzeźbiący, zajmujący się rzeźbieniem, też gliptyką, tj. rzeźbieniem w kamieniach szlachetnych (2):

Wyrażenia: »kamienie rzeżący« (1): Pyrgotele, Sławnego ſznicerza ymię obrázy y drogie kámienie rzeżącego. Mącz 334a.

»obraz rzeżący« (2): Praxiletes Sławnego ſznicerá obrázi/ niepoſpolicie rzeżącego ymię. Mącz 320a, 334a.

2. [Zabijający, mordujący ostrym narzędziem; zarzynający [kogo]: Oprocż żydow/ ábo Rabbi ieich/ ktorzy pokuſą/ Duchem iákimś/ Nożem wielkim/ oſtrym/ ludźie rzeżącym/ zátrząſáiáć [!] (Malach Hamauets, to ieſt: Anioł śmierći oni zową [...]) niepomáłu/ ſwemi trwożą: [...] naydźie ſię coś inſzego ſtráſznego ſrogiego/ co nas przy śmierći trapi ArtTanat A5v.]

3. Powodujący kłucie, kłujący ból (1): A MIkołaykowa wodka ieſth dobra na boleſne puſzcżanie wody [tj. uryny] y na kapanie rzeżącze FalZioł I 8d.

4. [Piekący, drażniący:

Wyrażenie: »ostrość rzeżąca«: Auicenná piſze/ iż w cebuli ieſt oſtrość iákoby rzeżąca/ tákież gorzkość y cierpkość/ á co głębiey do drżeniá [tj. rdzenia] to oſtrzeyſza Cresc 1571 210.]

Synonimy: 2. bijący, mordujący, zabijający; 3. kolący; 4. drażniący.

Cf RZEZAĆ