[zaloguj się]
[pdf]

PRZYNIEŚĆ (1132) vb pf

W inf -nié- (15), -nie- (14); -nié- KochFr, KochWz, OrzJan; -nie- MurzNT, Mącz (6), Oczko (4); -nié- : -nie- SarnStat (12:3); w imp pl -nie- (2), -nié- (1); -nie- KochPs; -nie- : -nié- MurzNT (1:1); w praet i con m -ósł (17), -osł (7); -ósł OrzQuin (3), KochFr, PudłFr, SiebRozmyśl; -osł OpecŻyw (3); -ósł : -osł MurzHist (1:2), Mącz (2:1), SarnStat (8:1); w part praet -o- (2) MurzHist, SarnStat, -ó- Oczko (2); w pozostałych formach e oraz o jasne.

Fleksja
inf przyniéść
praet
sg pl
1 m przyniósłem, -em, -m przyniósł m pers przynieślismy, -smy przynieśli, przynieślichmy, -chmy przynieśli
f przyniosłam, -m przyniosła m an
2 m przyniósłeś, -ś przyniósł m pers -ście przynieśli
f przyniosłaś, -ś przyniosła m an
3 m przyniósł, jest przyniósł m pers przynieśli
f przyniosła m an
n przyniosło subst przyniosły
plusq
sg pl
3 m był przyniósł, przyniósł był m pers byli przynieśli
f była przyniosła m an byli przynieśli
imperativus
sg pl
2 przynieś przynieście
3 niech, niechåjże przyniesie niech, niechåj przyniosą
conditionalis
sg pl
1 m bym przyniósł, bych przyniósł m pers bychmy przynieśli
2 m byś przyniósł m pers byście przynieśli
3 m by przyniósł m pers by przynieśli
f by przyniosła m an
n przyniosłoby, by przyniosło subst by przyniosły
con praet
sg pl
3 m by był przyniósł m pers
n subst by były przyniosły
impersonalis
praet przyniesiono, było przeniesi(o)no
con by przyniesi(o)no
participia
part praet act przyniosszy, przyniówszy, przynioswszy
inne formy
con sg 2 a. 3 m - by przyniósł

inf przyniéść (156). ◊ fut 1 sg przyniosę (10). ◊ 2 sg przyniesiesz (10). ◊ 3 sg przyniesie (123). ◊ 1 pl przyniesiemy (5) RejJóz, RejFig, RejZwierc, OstrEpit, SkarKaz, przyniesi(e)m (2) KochMon, SkarŻyw; -emy (1), -(e)my (4). ◊ 2 pl przyniesiecie (6). ◊ 3 pl przyniosą (46), przynioszą (3) UstPraw, GórnRozm (2) [D3v [2 r.]: być może praes 3 pl od PRZYNOSIĆ]. ◊ praet 1 sg m przyniósłem, -em, -m przyniósł (12). f przyniosłam, -m przyniosła (4). ◊ 2 sg m przyniósłeś, -ś przyniósł (7). f przyniosłaś, -ś przyniosła (6). ◊ 3 sg m przyniósł (249) [w tym zapis: przyniozł (8)], jest przyniósł (1); przyniósł : jest przyniósł LibLeg (6:1). f przyniosła (53). n przyniosło (31). ◊ 1 pl m pers przynieślismy, -smy przynieśli (6), przynieślichmy, -chmy przynieśli (5); -smy Diar, BielKron (2), BudBib, WujNT; -chmy RejJóz, BibRadz (2); -smy : -chmy HistJóz (1:2); ~ -smy (5), -(s)my (1). ◊ 2 pl m pers -ście przynieśli (1). ◊ 3 pl m pers przynieśli (111) [w tym zapis: -szli (5)]. subst przyniosły (15). ◊ plusq 3 sg m był przyniósł (13), przyniósł był (1) PudłFr. f była przyniosła (1). ◊ 3 pl m pers byli przynieśli (1). m an byli przynieśli (1) [cum N pl: osłowie]. ◊ imp 2 sg przynieś (16). ◊ 3 sg niech, niechåjże przyniesie (5). ◊ 2 pl przynieście (27). ◊ 3 pl niech, niechåj przyniosą (3). ◊ con 1 sg m bym przyniósł (1) ModrzBaz, bych przyniósł (1) HistAl. ◊ 2 sg m byś przyniósł (3). ◊ 3 sg m by przyniósł (36) [w tym zapis: przyniozł (1)]. f by przyniosła (13). n przyniosłoby, by przyniosło (16). ◊ 2 a. 3 sg m by przyniósł (1). ◊ 1 pl m pers bychmy przynieśli (3). ◊ 2 pl m pers byście przynieśli (4). ◊ 3 pl m pers by przynieśli (16). subst by przyniosły (4). ◊ con praet 3 sg m by był przyniósł (1). ◊ 3 pl subst by były przyniosły (1). ◊ impers praet przyniesiono, było przeniesi(o)no (69); -ono (4), -(o)no (65). ◊ con by przyniesi(o)no (5). ◊ part praet act przyniosszy (18) [zapisy: -zszy (10), -szszy (3), -ższy (3), -sszy (2)], przyniówszy (7), przynioswszy (3) MurzHist, KrowObr, ZapKościer; -(o)sszy PatKaz III, BibRadz (3), RejPos (3), RejZwierc, BudNT (3), LatHar, WujNT (5); -ówszy BierEz, HistHel, Oczko (2), SkarŻyw; -(o)sszy : -ówszy BielKron (1:2); ~ ówszy Oczko (2), -oswszy (1) MurzNT, -(o)sszy, -(o)wszy, -(o)swszy (25).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI (dwa z niżej notowanych przykładów) – XVIII w.

Znaczenia
1. Przybyć skądś, mając z sobą coś, rzadko: kogoś; dostarczyć na określone miejsce, aby (po)dać komuś, rzadziej: aby gdzieś umieścić (722):
A. Z podmiotem osobowym; afferre HistAl, PolAnt, Vulg, Mącz, Modrz, Calag, JanStat, Cn; portare HistAl, PolAnt, Calag, JanStat; ferre Vulg, PolAnt, Calag, Cn; conferre, offerre HistAl, Vulg, PolAnt; deferre HistAl, Vulg, JanStat; adducere HistAl, PolAnt, JanStat; proferre PolAnt, Mącz, Vulg; referre HistAl, PolAnt; praesentare HistAl, JanStat; apportare Calag, Cn; applicare Miech; inferre Vulg; accedere a. ascendere a. descendere facere, capere, educere, tollere PolAnt; deportare, reportare Mącz; producere JanStat (706):
a. Niosąc; możliwe też: wioząc [w tym: co (535)] (665): On [Ezop] wźiął ſzáflik hnet weń náſzcżał/ Przyniowſzy przed pánem trzymał BierEz C2, Bv, I4; A tak chwilę dobrą ſtál [Jezus] nagi/ aliż ſuknia [!] iego przynieſiono OpecŻyw 135v, 51, 164v; OpecŻywSandR nlb 5v; PatKaz III 154; HistJóz D [2 r.]; LibMal 1544/81; LibLeg 11/166; RejKup c6; Gdy tak [Franciszek] niemogł być ſswy rozpacżi zwiédźion kśiądz ieden/ [...] przynioſwſzy kſiegy Saklinaniá [lege: Zaklinania] i wygánianiá Diabłow/ chćiáł nad niem zaklinániá iako nad opętanem vżywać MurzHist P3, G; MurzNT Mar 12/16; BielKom G6; Ieſliże ieſt rzecż dobra przed wáſſemi ocżymá/ przynieśćie zapłátę moię: ieſliż więc nie dobra dayćieſz pokoy. Leop 4.Reg 20/7, 3.Esdr 9/39, Tob 12/5, Zach 11/12, Luc 7/37; UstPraw B2v; RejFig Cc7v [2 r.], Eev; RejZwierz 14; Y wyiął [Ananiasz] nieco z pieniędzy [za sprzedaną majętność]/ [...] á przyniożſzy część niektorą/ położył przed nogi Apoſtolſkie. BibRadz Act 5/2, Gen 43/22, Matth 25/20, Act 19/19; Przynioſł potym trochę mąki Helizeuſz á wſypał w potráwę BielKron [852]; Pothym Arcybiſkup Mogutyńſki przynioſł kſięgi przecżed mu ſpoſob przyśięgi/ y przyśięgał zá przepowiádánim Arcybiſkupá. BielKron 232v, 17v, 26v, 28, 37v, 53 (20); Ut plures ad idem convivium convenerunt singuli singulos missus adferentes, Zeſzło ſie ich niemáło ná tę bieſiádę/ á káżdy ſwoyę potráwę prziniosł. Mącz 225b; [Nie zastawszy Apollona w mieście, Tabarta] imie ſie mieſzcżan pytáć/ gdzieby był práwie/ á żeby był iego przyiaćielem/ rzekąc: Chćiałbych ia iemu thę rádę dáć/ [...] ále tho fáłſzywie á zdrádnie mowił/ bo był bárzo śilny iad przyniosł chcąc iego otruć. HistRzym 10v, 8, 32, 67; przypátrz ſie co tu Ewányeliſtá piſze/ iż kazał [Jezus] przynieść ſiedmioro chlebá y máło rybek. RejPos 185, 184v, 345v; Bież rychley Netko przynieś koſzulę pánowę HistLan C3v, E4v, Fv; RejZwierc 59v, 81v, 274; zgołá náſláduymy ſług tych/ ktorym gdy Pan wodę przynieść roſkazał/ wnet go vſłucháli/ niewiedząc nic o tym co ſie sſtáć miáło. RejPosWstaw 44v, 44; BudBib b4 [2 r.], Gen 18/4, 1.Reg 18/27; HistHel Cv; BudNT Luc 7/38, Act 5[4]/1[36], 5/2; PaprPan Hh2v; Oczko 18; Calag 103b; Przetoſz vmieráiąc [...] gdy náświętſzy Sákráment przynieśiono/ á kápłan wedle zwycżáiu pytał: ieſliby wierzył/ iſz tu ieſt [...] práwy ſam Chryſtus? Tedy ták [św. Tomasz] wyznał: [...] SkarŻyw 203, 173, 189, 324 [2 r.], 391, 478, 510; Idźćie do Peſtu Charites zwycżáyne/ Gdźie ſą ogrody ſowitorodzáyne: Przynieśćie rożey nabuynieyſze krzaki KlonŻal D2; ReszList 169; Wſtánie/ ſzáty przynioſą/ ſłudzy go vbiorą/ pocżnie moy Hánus powagi vżywáć WerGośc 246; Phil I3; A przyſtąpiwſzy ten ktory wźiął pięć tálentow/ przynioſł drugie pięć tálentow/ mowiąc: Pánie/ dałeś mi pięć tálentow: otom drugie pięć zyſkał imi. WujNT Matth 25/20; Rzekł tedy oćiec [syna marnotrawnego] do ſług ſwoich: Rychło przynieśćie przednią ſzátę/ á obleczćie go WujNT Luc 15/22, Luc 7/37, Act 4/37, 5/2, 19/19, s. 478; SarnStat 344; PowodPr 75; GosłCast 39.

przynieść czego (19): w wýodſſy ie [gości] do domu przynýoſl wody y vmyli nogi ſwoie HistJóz D; Ty drzewá gdy widział Alexander przykazał niektoremu rycerzowi/ áby mu liſcia z onych drzew przynioſl HistAl K7; KrowObr 78v, 136; Y rzecże Krol: Przynieśćie mi miecżá: A gdy przynieſiono miecż przed Krolá/ rzekł: [...] Leop 3.Reg 3/24, Dan 14/13; BibRadz 2.Mach 1/21; Kazał Ezáiaſz przynieść Figow/ y pomázał Ezechiaſzá po twarzy/ y był zdrow. BielKron 89v, 72, 129v, 142; (marg) Pociechy ſtárego. (–) ánoć ſynowie ſłużą/ [...] y z żonkámi ſwemi/ wymyſláiącći potrawki wedle cżáſow ſwoich/ ánoć ieden przynieſie ptaſzkow/ drugi záiącżkow/ białe głowy kurek RejZwierc 172v, 107v, 111; SkarŻyw 100, 458, 498; KmitaSpit A2v; Máśćim drogiéy przynioſłá GosłCast 48.

przynieść kogo [= osobę niemogącą lub niechcącą samodzielnie iść, też martwą] (35): BielŻyw 33; Tedy oto niektorzy przynieſli ná łożku człowieká ktory był ruſzony powietrzem BibRadz Luc 5/18; BielKron 21, 112v [2 r.], 185, 312v, 313; HistRzym 116, 133v; RejPos 233v, 234; gdy záſnę z oycy moimi/ tedy mię przynieſieſz z Micráimá/ y pogrzebieſz mię wgrobie ich BudBib Gen 47/30, Is 49/22; Raz przynioſą do forty [klasztoru] dziećię powietrzem záráżone y nieme: kazáłá ſtárſza Eufrázyey/ áby ono dziećię do niey przynioſłá SkarŻyw 226, 86, 135, 251, 252, 373; StryjKron 130; WerGośc 245; przynieśli mu [Jezusowi] wſzytki ktorzy ſię zle mieli: y prośili go áby ſię tylko dotykáli kráiu ſzáty iego. WujNT Matth 14/35, Matth 9/2, 17/17[16], Mar 2/4, s. 150 marg, 153 marg, Mar 9/19[18], 20[19]. Cf przynieść kogo miedzy kogo; »przynieść na koniu«, »przynieść na ręku«.

przynieść kogo miedzy kogo (1): Przy pierwſzey potráwie przyſzedł poſeł iż ſyn przeyrzał [...]. Mátká iego ſzłá przynioſłá go miedzy goduiące z dobremi ocżymá BielKron 343.

przynieść do kogo (44): tedi czy [sprawcy zamieszek] poſczynany są aglowi ych przinieſzly do nas LibLeg 10/93v, 11/107v; yedz a doſthanyeſchli czo czudnego thedi do mnye przinyeſz ya thobye zaplaczą. LibMal 1544/90v, 1544/91, 1546/118, 1551/158v, 160 [2 r.], 1553/173v, 1554/186v; HistAl L4v; BielKom E4v; Leop Deut 1/25, Ios 7/23; Wſzelákie zaſtáwy ktore do nich [do Żydów] przynioſzą álbo im záſtáwią/ máią w kſięgi ſwe wpiſowáć. UstPraw I4v; RejFig Ee2; BibRadz Iudic 6/19, 2.Reg 4 arg, 4.Reg 22 arg; gdy gi [krzyż Chrystusowy w Jeruzalem] wykopano wzyęłá [św. Helena] s ſobą gwoźdzye [...]/ ktore gwoźdzye przynioſłá do ſyná do Konſtántynopolá. BielKron 154v, 9v, 28, 34v, 50v, 53, 86, 102v; RejPos 23; RejZwierc 39; Oto pieniądze ktoreſmy nálezli pod wierzchy worow náſzych/ przynieſliſmy do ćiebie z ziemie Kánááńſkiey BudBib Gen 44/8, Deut 1/25, 22/15; Licynius okrutny/ niſzli dzień przyſzedł/ ćiáło Theodorá przynieść do ſiebie kazał: [...] chcąc ie wmorze wſkrzyni ołowiáney wrzućić SkarŻyw 188, 135, 188 [2 r.], 226, 508; WujNT Mar 9/19, 20; SarnStat 657. Cf »przynieść na sobie«, »zasię przynieść«.

przynieść od kogo (6): Thenże poſeł przynioſł theż ſzthukę krzyża Swiętego od oycá Papieżá krolowi. BielKron 299v, 129v; Dobrochowſki ná poſag ſkárbu [zakopanego] ruſzyć musiał. Lecz áby tym beſpieczniey y bez podeyźrzenia Mogł dáć: nápráwił kogoś, iákoby od Skárbká Pieniądze ze Fráncyey przynioſł CiekPotr 2, 59, 60, 85.

przynieść z czego [= część czego] (1): Rzekł im Ieſus: Przynieśćie z tych ryb ktoreśćie teraz poimáli. WujNT Ioann 21/10.

przynieść komu (95): Potym Ezop wezwał łowcow/ Kazał doſtáć młodych orłow: Aby ſie rychley rozeſzli/ A cżterzy mu ich przynieſli. BierEz Gv; [Judasz] pokutą przywiedziony/ przynioſl żydom pieniądze/ za ktoré iezuſa im przedál/ ij rzucil ié przed biſkupy żydowſkié OpecŻyw 118; FalZioł V 1v; BielŻyw 79; LibMal 1546/109v, 1547/126, 1548/146v, 1550/151v, 1552/171; RejKup i2; HistAl C2v, C3, K7, L4v; MurzHist Dv, D2v; MurzNT Mar 12/15; Tedyć ia ku niemu [kamieniowi] trzy ſtrzały wyſtrzelę [...]. Poſlęć theż (zá nimi) y chłopię rzekſſy mu: Idź przynieś mi ſtrzały. Leop 1.Reg 20/21, 3.Reg 3/24, 4.Reg 20/7, 3.Esdr 9/40, 2.Tim 4/13; RejFig Aaa6; RejZwierz 15v; kazał też przynieſć ſtolicę [posuit solium] mátce ſwey: Ktora ſiádłá po práwey ręce iego. BibRadz 3.Reg 2/19, Dan 13/17, 18; [Poseł opowiada Dawidowi o śmierci króla Saula:] widząc iż [Saul] być żyw nie mogł/ dobiłem go/ ziąwſzy z niego koronę y zaponę z rámion iego/ ktoreciem oto przynioſł tobie pánu moiemu. BielKron 69; Tey nocy wſzytkiey krol nie mogł ſpáć/ przeto kazał ſobie przynieść kronikę/ krorą [!] przed nim cżytano BielKron 115, 21, 65v, 69v, 112v, 120 (13); HistRzym 11, 81v [2 r.], 133v [3 r.]; [Jezus do faryzeuszy:] vkażcie mi myńcę cżyńſzową. A oni mu przynieſli pyeniądz zwycżáyny. RejPos 250, 215v, 233v, 234, 322v; [...] Przymawiáiąc obiemá [doktorowi i aptekarzowi]/ iż bábámi ſtoią/ Co im Báby przynioſą tym lud chory goią. BielSat B3v; wſpomni ſobie czo thákże Apoſtołowie vcżynili/ gdy Symon cżárnokſiężnik do nich przyſzedł przynioſzſzy im pieniędzy niemáło/ áby mu Duchá ſwiętego czo vprzedáli RejZwierc 64v; gdy mu bot ſzwiec ciáſny przynieſie/ á obudź go nie może/ tedy y ſzewcá ſtłucże/ y both zrąba RejZwierc [782]v, 49v, 59v, 107v, 111, 154, 172v; BielSpr 46v; BudBib Iudic 16/8, Dan 13/18, 1.Mach 3/41; BudNT Act 8/18; kazał ſobie węgla żarzyſtego przynieść: y włożywſzy ie ná ſuknią ſwoię/ trzymał długo mowiąc: Błogoſłáwiony Bog/ [...] SkarŻyw 100, 413, 457, 509; BielRozm 13; WujNT Matth 9/2, 14/35, 17/17, 19/13, 22/19 (12); ZYd wſzyſtkié rzeczy którékolwiek mu przynioſą/ może w zaſtáwę bráć SarnStat 251, 188; CiekPotr 59; [VergKoch 214]. Cf »przynieść dary«, »przynieść na ręku«, »przynieść w ręce«, »zasię przynieść«.

przynieść k komu (1): Y przyniesli głowę Iſzboſzetá k Dawidu do Chewroná BudBib 2.Reg 4/8.

przynieść przed kogo, przed obliczność czyją (11): Potem ſſukano ſroki y przynieſiono przed krolá á Márchołt zlitzył iż [ty]łe miáłá pierza białego yle tzarnego March2 D3v, D3; SeklWyzn 3; SeklKat Y2; iż mi Dárius obiecał corkę ſwoię przipoſobić/ ieſlibych głowę thwoię przed oblicżnoſć iego przynioſl [si caput tuum suo conspectui praesentarem]. HistAl E4v, G5v; Leop 3.Reg 3/24; BielKron 242v; ktorego [Jaropełkowego brata] pod moſtem miedzy trupámi ledwo trzeciego dniá náleziono vmárłego/ [...] á kazawſzy go przed ſiebie przynieść/ [Jaropełk] rzekł [...] StryjKron 130, 161; WujNT Mar 2/4.

przynieść pod czym (2): PAni przynioſłá dudká pod fártuchem pſtrego RejFig Bb4; RejZwierc 154v.

przynieść na czym (12), na czym (żywotne) (2): BibRadz Luc 5/18; W ten cżás też Sybá záſtąpił krolowi á przynioſł ſtráwy ná oſlech BielKron 72, 310; A ſzedſzy do cyemnicze ſciął [kat] Ianá ſwięthego/ y przynioſł ná miſie głowę iego/ á dał ią dzyewce oney RejPos 320v, 320v, 322v; BudBib Is 49/22; BudNT Matth 14/11; WujNT Matth 14/11, Mar 6/27, 28. Cf »przynieść na koniu«, »przynieść na ręku«.

przynieść po czym [przy podmiocie niejednostkowym; o ilości] (2): Przynieſli tedy [Żydzi] s káżdego narodu po rozdze [...]/ ktore wzyął Moiżeſz y włożył do domu Bożego BielKron 41v; Aby proſá álbo bru wroble mu [gospodarzowi] nie piły. Poddáne ſwe rozeſłał/ lub w ſzcżyćie/ lub w ſzopie/ By przynioſł káżdy wroblow/ pod winą po kopie. KmitaSpit A2v.

przynieść w czym (5): Przyſzedł proſtak do Doctora. Przynioſl mu w garnku znamiona. Ogląday panie miły Doctorze. FalZioł V 1v; BielKron 86; ktorego [przygniecionego ścianą] gdy przynieść S. Benedict zdruzgotánego w płáchćie kazał: [...] cudem práwie Apoſtolſkim/ táiemnie go ſwoią modlitwą ożywił. SkarŻyw 251; PudłFr 76. Cf »przynieść w ręce«.

przynieść dokąd (72): Teżgo [Anaksagorasa] ieden pytał chciałliby abygo po iego ſmierci do imienia przynieſiono BielŻyw 33; A głowę kxiędza Henrika wſdziawſzy na drzewcze czo nawyſſze przinieſli p od [!] zamek MiechGlab 13; Item Cziſz y ynſchy zlodzieye przinyeſzli wyey dom nocznym obiczayem 8 karpi 5 okunkow y ſczublyą LibMal 1554/186, 1547/124v, 1551/158, 1554/186, 186v; RejKup aa5; MurzNT Matth 14/18; UstPraw I3 [2 r.]; RejFig Dd8, Ee3; BibRadz Iudic 6/19; Był potym [Marek Ewangelista] w Aquileiey/ [...] gdzye tám ieſzcże iego ręki piſmo niedawno było/ potym ie do Wenecyey y s ciáłem przynieſiono BielKron 143v; Głowę iego [św. Andrzeja] Pius Papieſz wtory do Rzymá przynioſł/ á w kościele Piotrá s. położył. BielKron 144v; ieſli kto iákie kſięgi przećiw wierze ma/ áby ie przynioſł do vrzędu BielKron 233v; Gdy mu ie [dary] przynieſiono pod miáſto do forty/ rzekł Vránákontes: iać dáry wezmę [...] BielKron 250v; Potym oni pánowie do ołtarzá ſzli/ ktorzy ſceptrá krolewſkie do ołtarzá przynieſli/ tym záś kápłan z ołtarzá podawał co kthoremu należáło BielKron 329v, 15, 64v, 65v [2 r.], 132, 137v (17); Vſlyſzawſzy to [żałosne wołanie] Iulian/ wſtał y nálaźł [!] cżłowieká práwie iuż vſthawáiącego dla źimná: y przyniozł go do domu ſwego/ á zápaliwſzy rozgrzewał go HistRzym 116; RejZwierc 126, 154v, 201; Tedy wezmie oćiec (oney) niewiáſty [oskarżonej przez męża o nieczystość] y mátká iey/ y przynioſą dziewictwo [tj. dowody dziewictwa] iey do ſtárſzych mieyſckich do brony. BudBib Deut 22/15, Gen 44/8, 47/30, Lev 1/15, 2/8, 2.Reg 4/8, 17/13; potym nań [na ołtarz] drwá dobrze vłożył/ [...] Potym rzekł przynieſcie tu/ wody cżtery ſędy/ Przyniowſzy wnet wyleycie iuż ná ty drwá wſzędy. HistHel Cv; Cżemu rácżey mieſzcżánin/ ábo ktorykolwiek obywátel/ [zamiast bywać w karczmie] niemiałby kázáć w dom ſwoy ták wiele winá ábo piwá z kárcżmy przynieść/ iákoby iemu y cżeládźi iego było doſyć? ModrzBaz 36v; SkarŻyw 86, 226, 252; ZapKościer 1580/5, 1586/1; wźiąwſzy ná ſię oſtry wor/ chodźił po Rzymie żebrząc z krobką przez ieden tylko dźień/ ná ieden wiecżor przynioſł do ſzpitalá 800. Dukatow. ReszList 169; WerGośc 245; WujNT Matth 17/17; SarnStat 1234; CiekPotr 2. Cf »ciało przynieść«, »z sobą przynieść«, »zasię przynieść«.

przynieść skąd (20): BielŻyw 79; Pothem wieczor tegoſch dnia przinioſl markowicz zdworu ſkrzinią kramarſką podlugowathą LibMal 1543/72, 1544/80; Arma ex oppido proferant, Niechay z miáſteczká zbroyę przinioſą Mącz 124a; RejWiz 139v; Then tho Krol wiele kośći świętych z Ieruzálem y z Konſtántynopolá do Węgier przynioſł BielKron 302; ktorą on [Jan Łaski kaplicę] dał zá żywotá zmurowáć/ y cmyntharz około niey obmurowáć/ gdzye poſiał źiemię z Rzymá przyniowſzy BielKron 422v, 40, 160, 379v; Ktore [wilczę] z gniazdá przynioſzſzy owcę mu ſáć dáią/ Aż go práwie niemáłym przy niey vchowáią. HistLan F3v; RejZwierc 59v; BudBib Gen 44/8, 47/30; ModrzBaz 36v; ConPiotr 2. Cf »ciało przynieść«, »z sobą przynieść«, »zasię przynieść«.

Z przysłówkiem ilościowym zastępującym dopełnienie bliższe (1): Miéy złoto/ kto miłuie/ ták wiek dźiſzy nieśie/ Tego puſczą/ kto więcéy w kálećie przynieśie. PudłFr 76.

cum inf (1): Raz cżárt w oſobie ludzkiey coś do niego przynioſł opráwiáć SkarŻyw 508.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze z zapowiednikiem: to; zawsze: zaimek względny] (4): RejFig Aaa6; á zámknąwſzy drzwi v ſadu/ wyſzły [służebne Zuzanny] drugą fortką/ áby iey przynioſły to co byłá roſkazała BibRadz Dan 13/18; RejZwierc 111; BudBib Dan 13/18.

Ze zdaniem celowym [zawsze: aby] (14): Liſſow 10 vkradl y yemu przinyoſl abi na ſpolna korziſzcz one przedal LibMal 1550/151v, 1552/171; Przyniéście mi groſz abych j virzáł MurzNT Mar 12/15; Leop 3.Reg 13/29, 3.Esdr 9/40; RejZwierz 15v; BielKron 65v; RejZwierc 49v; BudBib 1.Mach 3/41; Niechay proſzę przynioſą trochę wody/ áby nogi wáſze vmyto CzechRozm 42v; KochTr 20; przynieśiono mu [Jezusowi] dźiatki/ áby ſię ich dotknął. WujNT Mar 10/13, Matth 19/13, Mar 12/15.

W przeciwstawieniu: »zanieść ... przynieść« (1): [Harpagus] roſkázał páſterzowi potáiemnie áby ie [dziecię] do láſá zánioſł/ á gdy vmrze áby ie záś ku pochowániu przynioſł. BielKron 112v.

Zwroty: »ciało [= zwłoki] przynieść« [w tym: dokąd (7), skąd (1)] = cadaver inferre Vulg [szyk zmienny] (8): Leop 3.Reg 13/29; Ten [Bolesław Chrobry] napierwey prácował ſie o tho/ iákoby ćiáło S. Woyćiechá z Prus do Polſki przynioſł/ ktorego byli nie dawno Pruſowie zábili. BielKron 344v, 137v, 144v [2 r.], 151v, 346v; SkarŻyw 867.

»przynieść na koniu [kogo], koniem« = ferre in equo PolAnt; equo adducere JanStat [szyk zmienny] (2:1): Potym go [zabitego Amazyjasza] przynieſli ná koniech/ y pogrzebion ieſt z oycy ſwymi w Ieruzálem BibRadz 4.Reg 14/20; BielKron 87v; SarnStat 303.

»przynieść [kogo komu] na ręku« (1): Ná ten czás mi ſye [we śnie] mátká właſnie vkazáłá/ A ná ręku Orſzulę moię wdźięczną miáłá. [...] Przynioſłámći ná ręku wdźięczną dźiéwkę twoię/ Abyś ią mógł oględáć ieſzcze KochTr 20.

»przynieść [komu] w ręce« (1): záś (on) záwołał do niey y rzekł/ przynieś mi proſzę ſkibę chlebá wręce twey [tolle ... in manu tua]. BudBib 3.Reg 17/11.

»z sobą przynieść« [w tym: dokąd (3), skąd (2)] = secum afferre a. deferre Vulg; referre in manu sua PolAnt; secum ferre Cn [szyk zmienny] (17): LibLeg 11/49v; RejKup aa5; LibMal 1550/156v; KrowObr 136; Ktoremu [Holofernesowi] odpowiedziálá Iudyth themi ſlowy: Teraz ia niebędę mogłá pożywáć tych rzecży ktoreś mi roſkazał dáwáć [...]: ále będę teraz iádałá te rzecży ktorem z ſobą przynioſlá. Rzekł do niey Holofernes: Kiedyć niedoſtáie tych rzecży coś z ſobą przynioſlá/ coż ſtobą będziemy cżynić? Leop Iudith 12/2-3, 2.Tim 4/13; RejZwierz 21v; BibRadz Gen 43/21; BielKron 113v, 164v, 347; Massam picis urbe reportat, Sztukę ſmoły álbo żywice z miáſtá s ſobą prziniósł. Mącz 210d; RejZwierc 17v; ReszList 174; Przyſzedł też y Nykodem/ co był (ono) przyſzedł do P. Iezuſá w nocy/ przyniozſzy z ſobą zmieſzáney mirrhy y áloey/ około ſtá funtow. LatHar 737; Opończą ktoram zoſtáwił w Troádźie v Kárpá/ gdy przyidźieſz przynieś z ſobą WujNT 2.Tim 4/13.

»przynieść na sobie« [w tym: do kogo (1)] (2): Tám w tym leſie tego cżáſu ieden mąż rzecżony Biwoy vłápił świnię dziką y przynioſł ią ná ſobie do pánien BielKron 318v; RejZwierc 169v.

»zasię (a. zaś) przynieść« [w tym: dokąd (3), do kogo (2), komu (1), skąd (1)] = odnieść; referre PolAnt (6): HistJóz D2v; Chodziel then tho yanek stem antependium do Zidow thu wpoſnanyu alye pyenyedzi nyedoſtawſchi ono zaſzyą do Lyenarthky wdom przinyoſl y ku ſchowanyu theyſze Laurenthcze dall. LibMal 1551/160, 1552/171; BibRadz Gen 43/21; BielKron 17v, 112v.

Szeregi: »przywieźć albo przynieść« (1): Siáná ile może iednym koniem záwiéźć álbo zániéść/ zá ieden groſz: á co dwiemá końmi przywieźie álbo przynieśie [afferetur seu adducetur JanStat 714]/ zá dwá groſzá SarnStat 303.

»wziąć, (i, a) przynieść« (4): Gdy [Likurgus] miał vmrzeć roſkazał ſie po śmierći ſpálić/ á proch do morzá wſypáć/ by Lacedemonowie nie wźięli á przynieſli do Lácedemonu BielKron 272v, 65v, 137v, 346v.

Przen [kogo, co] (15): HistRzym 62; Ilekroć iedno chćiałeś ſię do niego [Pana]/ iáko ſyn márnotráwny/ náwroćić/ przyiął ćię w łáſkę ochotnie/ [...] przynieść roſkazał ſzátę pierwſzą niewinnośći LatHar 675.

przynieść komu (4): [heretycy] twierdźili/ iż ſobie ćiáło z niebá ſyn Boży przynioſł. A iż nic z Máryey nie wźiął CzechEp 262; [Panna do miłego, który poszedł na wojnę:] A wiárę/ coś mi ślubował/ [...] Tę mi przynieś/ á ſam śiebie KochSob 68; Dźiękuy błogoſłáwiona mátko [Bogu] y zá nas/ iż nam dał poznáć Syná twego zbáwienie náſze/ y ćiebie mátkę iego/ ktoraś go nam przynioſłá. SkarKaz 581b. Cf przynieść komu od kogo.

przynieść komu od kogo (1): A prośim ćię pokornie náwiedź też domeczki náſze/ á przynieś nam łáſkę od Syná twego y błogoſłáwieńſtwo tákie/ iákieś w dom tego Zácháryaſzá wnioſłá. SkarKaz 581b.

przynieść przed obliczność czyją (1): iż pokrapia [jawnogrzesznica] łzami ſwemi nogi moie [Chrystusa]/ włoſami vciera/ cáłuie/ máſciámi máże/ á kthemu ſerce wierne przynioſłá przed oblicżność moię RejPos 310v.

przynieść dokąd (5): RejZwierc 20v; [Chrystus znalezioną owieczkę, tj. nawróconego grzesznika] ná ſwoich ią rámionách niosł/ ku wdźięcżnym ią páſtwiſkom przyniosł. ArtKanc C17. Cf »przynieść na świat«.

przynieść skąd (4): Humanitatem Athenis deportavit, Prziniósł s ſobą ludzkość z Athen/ ſtał ſie obyczaynym. Mącz 313d; CzechEp 262; ReszPrz 79 [2 r.].

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Abowiem máłoćby pomogło choćbyś widział Etnę pałáiącą/ [...] Kokodryły álbo Smoki latáiące/ miáſtá/ zamki/ y páłacze rozmáicie ſie błyſzcżące/ ieſli toż do domu w obycżáioch s ſobą przynieſiemy cochmy byli s ſobą wzięli. RejZwierc 20v.

W przeciwstawieniu: »przynieść ... wynieść« (1): Abowiem nie przynieśliſmy nic ná ten świát/ bez wątpienia że też wynieść nic nie możemy. WujNT 1.Tim 6/7.

Zwroty: »z sobą przynieść« [szyk zmienny] (6): BielKron 254v; Mącz 313d; RejZwierc 20v; GDźiéż oné obietnice kiedyś do Włóch iáchał? Boday bych zdrów do dómu názad nie przyiáchał/ Ieſlić z ſobą rozumu ztámtąd nie przywiozę: Nie vdźwignęli go ſam/ więc ná ſzkápę włożę. Muśi być/ ná mą ſtronę/ coś go tám był doſtał We Włoſzéch/ gdźieś zárázem z twoią ſzkápą zoſtał. Boś ty ſwóy z ſobą przynióſł/ y maſz go doſtátek/ V mnie go poſtárému wielki niedoſtátek. PudłFr 31; ReszPrz 79 [2 r.].

»przynieść na świat« = inferre in mundum Vulg [szyk zmienny] (3): bo ludzie ná świat zſobą nieprzynieſli nic właſnego/ [...] Bog wſzytkich rzecży pan ieſt BielKron 254v; iż Pan Chryſtus cżłowiecżeńſtwo z niebá z ſobą ná ten świát przynioſł/ wźięte z ſubſtáncyey álbo iſtnośći BOgá Oycá. ReszPrz 79; WujNT 1.Tim 6/7.

α. Podać do natychmiastowego spożycia, podać do stołu (67): BierEz A2v; Więc potym przynieſiono Cukry Márcepany/ Z rozlicżnymi przyſmáki RejWiz 27; RejFig Cc8v, Dd2v; BibRadz Gen 14/18; BielKron 249; Iánuſz wyſłuchawſzy poſelſthwá/ kazał wielki kouſz ſthárego miodu przynieść/ kthory poſłowi zá zdrowie iego páná wypić roſkazał GórnDworz P; RejPos 41v; BudBib 3.Reg 17/11; WerGośc 246.

przynieść czego (12): Przynioſł mu [kmieć wężowi do jamy] mleká ſłodkiego/ Nádrobiwſzy chlebá białego. BierEz N2v; BibRadz Gen 18/8; Proſzę day mi wody máło nápić ſie. A gdy ſzłá po wodę/ wołał zá nią áby mu y chlebá przynioſłá co może mieć. BielKron 84; GórnDworz Nv; SkarŻyw 408. Cf »przynieść picia«, »przynieść potrawy«, »przynieść wody«.

przynieść do kogo (3): y nácżerpáli wody z ſtudnie Beth-lechemſkiey/ ktora v brony/ y nieſli/ á przynieſli do Dawidá/ lecż niechćiał iey pić. BudBib 2. Reg 23/16. Cf »przynieść potrawę«, »przynieść wody«.

przynieść komu (33): Xántus śiadſzy kazał nośić/ Chcąc ſwe gośćie dobrze vcżćić: Ezop im przynioſł ięzyki/ Z octem/ z pieprzem/ y z gwoździki BierEz D, N2v; rzélk [!] [Jezus]: A mácie tu tzo ku iedzeniu? Ale onij przynieſli iemu cżęſtz ryby piecżoné/ ij pláſtr miodu OpecŻyw 169v; TarDuch C8; BielŻyw 55; March2 D; HistAl F2; KrowObr 180; gdźie ieſt on co vłowił zwierzyny/ y przynioſł mnie/ á iadłem [...] y błogoſłáwiłem iemu? BibRadz Gen 27/33, Gen 27/31, 2.Reg 13/10; [Neron Senekę] iádem zábić chciał/ ále niżli mu iad przynieſiono/ obrał śmierć táką/ dał ſobie żyły záciąć BielKron 145; kazał ſobie v ſtołu I.M. kſiędzá Biſkupá drugiego winá nálać/ iż mu tho czo przed nim ſtało/ nie ſmákowáło/ przynieſiono mu tegoż záś: (iáko v I.M. kſiędzá Biſkupá záwdy iedno wino/ y dobre) GórnDworz Nv; RejPos 114; powiedáli iż to ieſt żywy bog/ á w nocy záwżdy ziada to co mu wednie przynioſą. RejZwierc 202v, 26, 74; BudNT Matth 14/18; SkarJedn 238; SkarŻyw 414; WujNT Matth 14/18; (did) W tym przynioſą mu doſtátnią ſklenicę/ do ktorey mowić będźie. (–) ZAwitay trunku swięty PaxLiz Dv. Cf Zwroty.

przynieść przed kogo (3): nálazł w iednym kámieniu wydrożonym throchę wodi/ [...] á nábrawſzy iey w przyłbicę ſwoię przinioſl przed Alexandrá. HistAl H4; HistRzym 52v. Cf »przynieść potrawę«.

przynieść na czym (1): przynieſiono potráwy/ a przed pánią y przed niego dobrze przypráwione w głowie trupiey/ ále przed iną cżeladź ná ſrebrnych miſách HistRzym 52v.

przynieść w czym (5): Ządaiącemu wody dáłá mleká/ á w cżáſſy kxiążęcey przynioſłá máſło. Leop Iudic 5/25; HistRzym 52v; SkarŻyw 560. Cf »przynieść wody«.

przynieść dokąd (3): Tám gdy ſiedzyał [tj. był więźniem] Dániel/ pochwyćił Anyoł Abákuká mężá ktory nioſł żeńcom ieść do żniwá/ á przynioſł Dánielowi ieść do Medyey BielKron 111; BudNT Matth 14/18; WujNT Matth 14/18.

przynieść skąd (3): On [piekarz skarcony za zły kołacz] rzekł/ by był mego dźiáłá/ [...] Karániebych ſkromnie ćierpiał. V pánieyći go cżyniono/ Y z támtąd że przynieśiono BierEz D3; RejPos 167, 331v.

Ze zdaniem celowym [w tym: iż, że (3), aby, żeby (3)] (6): OpecŻyw 138v; Leop 1.Par 11/18; A ia wam przynioſę trochę chlebá/ iż ſię wżdy poſilićie BibRadz Gen 18/5; BudBib Gen 18/5, 3.Reg 17/10; SkarŻyw 408.

Zwroty: »[komu] przynieść jeść, jedzenie, coby jadł« = afferre manducare PolAnt, Vulg [szyk zmienny] (4:1:1): OpecŻyw 50v; Ale im on [Jezus swym zwolennikom] rzekł: Mam ia pokarm co go pożywáć będę/ o ktorym wy nie wiećie. Y mowili zwolennicy iedni ku drugim: Izali mu ktho przynioſł coby iadł? BibRadz Ioann 4/33; BielKron 111; Bo gdyby tobie pan twoy ſwiecki iáki roſkazał/ przynieś mi ieść/ á tybyś mu przywiodł koniá oſiodłánego: tu [...] RejPos 219; BudNT Ioann 4/33; WujNT Ioann 4/33.

»przynieść picia« (1): Tam [pod krzyż] panijé niéktoré z miloſierdziá przynioſly mu pićiá drogiégo a motznégo/ áby nie tak cżul bolu OpecŻyw 138v.

»przynieść potrawę, pokarm, potrawy (G)« [w tym: komu (5), do kogo (1), przed kogo (1)] [szyk zmienny] (6:2:1): [król Zelim] kazał przynieść roſkoſzne potráwy z trućiną przypráwione. BielKron 258v, 14, 14v; HistRzym 52v; y podał [Jakub] á przynioſł pokarm oycu ſwemu/ y odzierżał błogoſłáwieńſtwo przed pirworodnym brátem ſwoim. RejPos 56v, 167, 331v; RejZwierc [782]v.

»przynieść na stoł« [szyk zmienny] (2): Przynieſiono trzy iáiá ná ſtoł vwárzone RejFig Cc8v; BielKron 49.

»na wet przynieść« (2): [Jeden z oblegających Kartaginę Rzymian zaprosił towarzyszy na wieczerzę] y dał tám vcżynić z opłátkow álbo z márcepanow miáſto ná podobieńſtwo miáſtá onego Kártágińſkiego. Támże potym/ gdy ie ná wet przynieſiono/ nożmi do niego ſzthurmowáli/ y z łáſki Bożey że go y dobyli. RejZwierc 60v; KochSob 66.

»przynieść wody, wodę (a. przyłbicę, a. trochę wody)« [w tym: komu (6), do kogo (1), w czym (2)] = afferre (paululum) aquam Vulg, PolAnt [szyk zmienny] (5:4): Leop 1.Par 11/18, 19; OrzRozm N3v; Kſiążę gdy ſiędzie ná onym kámieniu/ chłop mu przynieſie w cżapce wody mowiąc áby pił BielKron 275, 249; RejZwierc 99v; rzekł/ przynieś mi proſzę trochę wody w nacżyniu/ że ſię nápiję. BudBib 3.Reg 17/10; SkarKaz 120b; Mdleię: o Woytowicze odrátuy, á dzierz mię (–) Każeſz przynioſęć wody? CiekPotr 82.

β. Przybyć z darem (147): BielKron 82; A gdzież ſą dziś ći Elizeuſzowie [którzy nie przyjęli upominków za swe uczynki]? [...] nie tylko áby miał kto dobrowolnie czo przynieść ábychmy wziąć nie mieli/ ále by mogło być/ y s płácżem wyłupić/ y iákożkolwiek doſtáć/ tedybychmy to bárzo rádzi vcżynili. RejZwierc 65; BudBib 4.Reg 5/20; Bo to Márſowy vpominek práwy/ Gdy kto przynieśie iáki kóncérz krwáwy: Albo téż ſzáblę oſtrą iáko brzytwę PudłFr 14; Spráwá święta [tj. ślub Leona Sapiehy z Elżbietą Radziwiłłówną]/ rádośći wſzytkim przymnożyłá [...]. Nimphy morſkie po pás ſię z wody vkázuią/ Rożne głoſy z weſelem ſwoie wypráwuią/ Prętkolotne Drijades z kwiatkow bárzo wonnych/ Roſzcżki ślicżne przynioſły SapEpit A3v.

przynieść do kogo (3): ná ktorym [na wyspie Paryjasz] ludu bárzo wiele ſprzyiáźliwego ku gośćiom/ przetho do nich [Kolumba i jego ludzi] przynieſli doſyć Pereł/ Koralow/ Złotá/ y inych rzecży BielKron 443; SkarŻyw 454. Cf »przynieść dary«.

przynieść komu (30): Vkradł ſuknią mátce przynioſł. Oná z dobrą wolą bráłá BierEz L4; [żona:] z targus przyſzedł, czosmi przynioſł BielŻyw 108; HistAl M; BielKom F2; KrowObr 145v; Leop Iudic 15/1; A ták Dawid przyiął wdźięcznie od niey [od Abigail] ono co mu przynioſłá BibRadz 1.Reg 25/35, Iob 6/22, Sap 10/14; BielKron 140; ſyn ſie mu [Tobiaszowi] wroćił do domu z wielkim bogáctwem [...]/ y lekárſtwo mu przynioſł ná ocży iego RejPos 330v; BudBib Iob 6/22; Z Wſchodu Słońcá Mędrcy ſzli/ ćić Dźiećiątku przynieśli/ Złoto, kádźidło, Mirrę ArtKanc B4. Cf »przynieść dary«.

przynieść czego komu (5): HistAl M3, M2v; Wnet gi páni przyięłá [...]. Wnet łáńcuchow klenotow przynieść mu kazáłá/ Y dziwnych ſzat odmiennych doſyć mu nádáłá. RejWiz 26v; SkarŻyw 413; ReszList 174.

przynieść dokąd (2): W nocy we dnie ſię przy nim [bracia szpitalni przy luterskim ministrze] báwili ſłużąc/ ochędożáiąc go: Náoſtátek ſzáty mu wſzyſtkie iuż dwá kroć ſpráwili/ y wcżorá chuſtek y rękáwic przynieſli áż do domu náſzego ReszList 174. Cf przynieść skąd dokąd.

przynieść skąd dokąd (1): ktoremu [Dominikowi] Pánná Márya kápicę vſzyłá/ y z niebá ná ſwiát przynioſlá. KrowObr 145v.

cum inf (1): Ieden mu iábłek pięknych dárowáć przynioſł SkarŻyw 413.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Wiérſzów ći ſwoich garść niemáłą nioſę/ [...] Owoc/ iáko znam/ nie doyrzał do końcá/ Lecz téż podobno niémiał z potrzeb ſłońcá. Wſzákóż zá czáſem/ gdy ſad hoyniéy zrodźi/ Przynioſę pewnie/ coć ſye lepiéy zgodźi. PudłFr 15.

Z przysłówkiem ilościowym zastępującym dopełnienie bliższe (1): Ludzkié ſtáránié/ [...] Gdy Bóg nie raczy/ w pożytek nie przydźie. A kiedy ón chce/ naydą ćię y domá: Przynioſą doſyć/ iedno bierz rękomá. PudłFr 28.

Zwroty: »przynieść dary (a. podarza, a. podarek), upominki, [co] za podarek, dań, [co] w dary« [w tym: komu (20), od kogo (2), do kogo (1)] = offerre munera HistAl; afferre munera Vulg [szyk zmienny] (18:3:2:1:1): BierEz G3v; LibLeg 9/50; Lud ktory zá rzeką był/ ſlyſząc o przyſciu Alexandrowym/ przynieſli mu w dáry gębki białe y brunathne bárzo wielkie/ [...] tákież y ſzat ſpráwionych z wełny HistAl M2v, L4; GDy mi Ambroży brat podárza y vpominki twe przynioſł/ oddał mi záraz y liſt Leop *B2, 1.Reg 10/27; ALexándrowi dáry/ od Krolá Perſkiego. Niezlicżone przynieſli/ s tym poſelſtwem iego. RejZwierz 20, 35; BielKron 88v, 133, 171v, 448v; RejPos 218; gdy iuż Sokrates miał odiecháć/ thedy mu krol kazał wielkie vpominki przynieść. RejZwierc 38, 97; ktorą [głowę metropolity kijowskiego Izydora] przynioſł Iánczárzyn ieden zá wielki podarek Ceſſárzowi Máchometowi. StryjKron 617, 557, 562; CzechEp 70; OstrEpit A3v; LatHar 530; SkarKazSej 693a.

»przynieść z sobą« (1): Poſłał Iorámá ſyná ſwego do Krola Dawidá [...] Y przynioſł z ſobą [in manu eius erant] klenoty ſrebrne y złote/ y naczynia miedźiáne. Ktore rzeczy Dawid Krol poświęćił Pánu BibRadz 2.Reg 8/10.

Szereg: »przynieść i ofiarować« (1): Trzeciegonaſtego dniá náwiedzáli go [nowo narodzonego Jezusa] Krolowie s Saby z dáry ſwemi/ to ieſt/ káżdy z nich przynioſł/ Mirę/ Kádzidło/ y Złoto/ y ofiárowáli mu BielKron 138.
Przen (18):

przynieść komu (7): (marg) Iáko ſie ſławnie rozſzyrzyło kroleſtwo Kriſtuſowo. (–) Sabá krole Arábſcy Pánu ták ſławnemu/ Ponyoſą vpominki ku wyętſſey cżći yemu. [...] Y będzye żył ná wyeki á k tey ſławye yego/ Przynyoſą mu obfitość złotá Arábſkyego LubPs Q4v; iż nam iuż przynioſł [miłościwy Pan] ono ciáło ſwoie/ w ktorym miał zápłáćić wſzytki długi cżłowieká nędznego RejPos 179v; SkarŻyw 595; Będąc tu vbogim/ bogáctwáś przynioſł im [grzesznym]/ byś one dárował/ y ſzcżodrze zbogacał/ Kryſte Krolu náſz. ArtKanc A14v; LatHar 239. Cf przynieść komu za co; »na pomoc przynieść«.

przynieść komu za co (1): Coſz wżdy wam [św. Piotrze i Pawle] dziś/ gdy ieſt pámiątká prac wáſzych/ zá to wſzytko przynieśiem? SkarŻyw 595.

przynieść dokąd (7): (arg) Po odnowieniu niebá y ziemie/ nowe miáſto y nowa oblubienicá będzie złącżona z Báránkiem [...]. (–) [...] á krolowie źiemſcy/ przynioſą chwałę ſwoię y cżeść do onego miáſtá [adferent gloriam suam et honorem in illam]. [...] Y przynioſą chwałę á cżeſć narodow do niego. Leop Apoc 21/24-26; BibRadz Apoc 21/24; CzechRozm 120; WujNT Apoc 21/24, 26; Niech ſię iśći proroctwo Izáiaſzá/ w ktorym mowi: iż do kośćiołá nowego teſtámentu krolowie źiemſcy przynioſą złoto y śrebro ná cześć Chryſtuſowi SkarKaz 456b. [Zawsze w nawiązaniu do Is 60.]

Zwroty: »przynieść głowę swoję pod nogi [czyje]« = okazać poddaństwo (1): ya yako slvga przyachalem do yego Czes.m. y przinioſlem glowę ſwoye pod nogy yego. LibLeg 10/62.

»podarki, upominki przynieść« [szyk zmienny] (2:2): NAwiedźiłem w ten/ weſoły duſzy moiey/ dźień [...] z onemi trzemá wſchodnemi Mędrcámi y Krolmi/ [...] Iezu Chryſte/ duchowny żłob ołtarzá twego: y przynioſłemći iákiekolwiek vpominki/ [...] Złoto ſtátecżney wiáry o tym chwálebnym Sákrámenćie/ Mirrhę ocżyśćionego przez pokutę ſumnienia/ y Kádźidło ſłábego y niedoſkonáłego nabożeńſtwá mego. LatHar 239, 345, 399; Y w Pſálmie [71] piſano: (Krolowie/ práwi/ z Thárſu y z wyſpy dáry ofiáruią/ krolowie z Arábiey y Sáby vpominki przynioſą/ y pokłonią mu ſię wſzyścy krolowie/ y narody ſłużyć mu będą.) To ieſt Meſſyaſzowi. SkarKaz 516b. [Zawsze nawiązania do Ps 71.]

»[komu] na pomoc przynieść« (1): KV wam ſławne Rjcerſtwo od Monárch poſtronnjch/ [...] Ktorych tu was te kráie ku pomocy máią/ Oto was tu z rádośćią dźiś przez mię witáią. Ci cośćie im ná pomoc gárdłá ſwe przynieſli CzahTr F2v.

αα. Złożyć w ofierze religijnej (71):
ααα. Bogu Starego Testamentu (69): ma gi [dom po trądzie] ocżyśćić tym obycżáiem iáko y cżłowieká/ przyniozſzy dwá wroble/ drzewo Cedrowe/ nić cżyrwoną/ Izop BielKron 37; RejPos 47; Y zárznie onego ćielcá przed Iehową: y przynioſą ſynowie Aharonowi ofiárownicy krew/ y wkropią ią ná ołtarz wokoło BudBib Lev 1/5, Lev 1/13, 6/21, 7/3.

przynieść kogo (4): A gdy ie zoſtáwiłá [tj. odstawiła Anna od piersi poślubionego Bogu synka] przywiodłá ie z ſobą ze trzemi Cielcy/ [...] á przynieſli ie do domu Páńſkiego w Sylo dzieciątkiem ieſzcze máluczkiem. Y zábiwſzy Cielcá przynieſli dźiećię do Heli [kapłana]. BibRadz 1.Reg 1/24-25; BudNT Luc 2/22; WujNT Luc 2/22.

przynieść do kogo [= do kapłana] (3): Leop Lev 2/2; BibRadz 1.Reg 1/25; ZAś duſzá [tj. człowiek] gdy przynośić będzie dar obiátę Iehowie tedy biała mąká będzie dar iey/ [...] Y przynieſie ią do ſynow Aharonowych ofiárownikow BudBib Lev 2/2, Lev 2/8.

przynieść komu [= Bogu] (13): Odrzucę was od oblicża mego/ á gdy mi przynieſiećie ofiárę/ odwrocę od was oblicże moie BudBib 4.Esdr 1/31, Gen 22/2, Ps 67/29[28]. Cf »przynieść Jehowie«.

przynieść komu [= kapłanowi] (4): Potym Pan rzekł do Moiżeſzá [...]/ Gdy wnidźiećie do źiemie ktorą wam podam/ á żniwá ſwe w niey ſpráwowáć będźiećie/ tedy kápłanowi przynieſiećie Omer pierworodnych zboż z żniwá wáſzego. BibRadz Lev 23/10; BielKron 38 [2 r.]; RejPos 215.

przynieść ku czemu [= w jakim celu] (3): Z domow wáſzych przynieśćie dwoie Chlebá pieczonego ku podnoſzeniu/ [...] zá pierworodne zbożá Pánu. BibRadz Lev 23/17. Cf »przynieść ku ofierze«.

przynieść dokąd (13): Napierwſze zboże z polá twego/ przynieſieſz w dom Páná Bogá thwego BibRadz Ex 23/19, 1.Reg 23/24; BudBib I 209c marg, 2.Par 1/6; BudNT Luc 2/22; WujNT Luc 2/22. Cf Zwroty.

przynieść skąd (2): BibRadz Lev 23/17; Od dworu twego nád Ieruſzalimem tobie [Boże] przynioſą krolowie vpominki. BudBib Ps 67/28[29].

cum inf (1): A gdy ſię ſpełniły dni ocżyśćienia ich/ wedle zakonu Moiżeſzowego/ przynieśli iy [Jezusa] do Ierozolimy/ poſtáwić przed pánem. BudNT Luc 2/22.

Ze zdaniem celowym (1): A gdy ſię wypełniły dni oczyśćienia iey [Maryi] według zakonu Moyzeſzowego/ przynieśli go [Jezusa] do Ieruſálem/ áby go ſtáwili Pánu WujNT Luc 2/22.

Zwroty: »przynieść całopalenie, na całopalenie, całopalenim« [w tym: dokąd (3)] = offerre holocaustum a. in holocaustum PolAnt (3:1:1): Y zbudował tám Dawid ołtarz Iehowie/ y przyniosł cáłopalenie/ y dziękowne ofiáry ná ołtarz cáłopalenia. BudBib 1.Par 21/26, Gen 22/2, 13, Lev 10/19, 1.Reg 7/9.

»przynieść dar(y), upominki« [w tym: dokąd (2)] = offerre munera a. oblationem, adducere oblationem PolAnt [szyk zmienny] (11:1): Ktemu ieſcze mowił thák Pan Moiżeſzowi. [...] Kto ſwą ofiárę ſpokoyną będźie ofiárował Pánu/ niechayże przynieſie Pánu dar ku ofierze zá pokoy ſwoy. BibRadz Lev 7/29, Num 7/36, 42, 48, 66, 15/4; ieſli zptáſtwá cáłopalenie/ dar Iehowie/ tedy przynieſie z ſynogárlic/ álbo zgołąbiąt dar ſwoy. BudBib Lev 1/14, Lev 2/4, 17/4, Num 7/12, Ps 67/29[28]; ZawJeft 28.

»przynieść Jehowie, Panu, Bogu, przed obliczność Pańską, przed Jehowę, przed Pana« = adducere a. afferre a. offerre Domino, accedere facere a. offerre ad facies Domini, offerre Deo PolAnt (4:4:2:2:1:1): Przynyeſcye Pánu roſſcżki w pyękney zyelonośći/ Ochędożcye kwyatkámi wdzyęcżny ołtarz yego LubPs aa4; Będźieli chćiał za ſwą ofiárę oddáć báráná/ tedy go niech przynieſie przed oblicznoſć Páńſką. BibRadz Lev 3/7; W ten też dźień gdy to zboże oddaćie Pánu/ przynieſiećie przed Páná báránká łońſzczaká zdrowego ku ofierze paloney. BibRadz Lev 23/12, Ex 35/5, Lev 3/12, 7/29, 19/21, 23/14; Pierwſze pożytki káżde ktore wziemi ich/ ktore przynioſą Iehowie tobie [Aaronowi] będą BudBib Num 18/13, Lev 17/4, Num 18/15, 1.Reg 7/9, 2.Par 1/6; Wiárą więtſzą offiarę Abel niż Kain przynioſł Bogu BudNT Hebr 11/9[4].

»przynieść ofiarę, obiatę, ku ofierze, na ofiarę« [w tym: dokąd (3)] = adducere in holocaustum, ascendere facere holocaustum, hostiam offerre, adducere a. offerre oblationem, afferre a. offerre sacrificium PolAnt; afferre oblationem Vulg (10:3:2:1): A on człowiek przynieſie ſkopu ofiárę zá wyſtępek ſwoy Pánu przed drzwi Przybytku zgromádzenia. BibRadz Lev 19/21, Lev 7/29, 30, 12/6, 23/12, 14, Num 7/54; ktoremu [uleczonemu] Pan roſkázáć racżył/ ábyś ſzedł á przynioſł ofiárę kápłanowi wedle roſkazánia zakonnego. RejPos 215; Nie przynieſięćie nań [na ołtarz] kádzenia obcego/ áni obiáty/ áni mokrey ofiáry wleiećie nań. BudBib Ex 30/9, Lev 2/8 [2 r.], 10/19, 1.Par 21/56, 2.Par 1/6, 4.Esdr 1/31; BudNT Hebr 11/9.

Szereg: »przynieść a ofiarować« (1): kazał mu [wyleczonemu z trądu] kápłan przynieść á ofiárowáć dwu wroblu żywych y drzewo Cedrowe BielKron 36v.
Przen (3):

przynieść kogo (2): Ktory [arcyofiarnik Chrystus] niepotrzebuie co dzień/ [...] pierwey ná ſwoie grzechy offiar przynośić/ potym zá ludſkie: Bo to vcżynił raz śiebie przyniozſzy. BudNT Hebr 7/15[27]. Cf przynieść kogo dokąd.

przynieść komu (1): Przynieśćie mu [Panu] nową pieśń/ nową/ nieſłycháną/ Trąćie mu w głośną trąbę miedźiáną. KochPs 45.

przynieść kogo dokąd (1): Iż on [Chrystus] ſzedſzy do Bogá Oycá ſwego tám iuż nas przynioſł á ofiárował poſpołu s ſobą przed Máyeſtat iego/ vſpráwiedliwiwſzy nas pirwey męką á drogą krwią ſwoią. RejPos 130v.

Szereg: »przynieść a ofiarować« (1): RejPos 130v cf przynieść kogo dokąd.
βββ. Bogu pogańskiemu [co] (2):

przynieść komu (1): Czarną owcę i białą miejcie pogotowi, Tę ziemi, owę słońcu, a my Jowiszowi Inszą przyniesiem KochMon 22.

przynieść dokąd (1): Y názywáli Bárnábaſzá Iowiſzem/ á Páwłá Merkuryuſzem: ponieważ on przodkował w mowie. A kápłan Iowiſzow ktory był przed miáſtem ich, woły y wieńce do wrot przyniozſzy/ chćiał ofiáry z ludem ſpráwowáć. WujNT Act 14/12.

ββ. Dać łapówkę [co] (8): Chceſz mieć co? przynieśże co SzarzRyt D3v.

przynieść komu (4): (nagł) Co dał Liſá Sędzyemu. (–) Sędzyemu ieden przynioſł dwá kápłuny tłuſte/ [...] A drugi przynioſł Liſá RejFig Aa2v. Cf »dary przynieść«.

Ze zdaniem celowym (1): A ſą tácy Vrzędnicy co chłopóm gnoiu pożyczáią/ á potym przynieśie [chłop] báńkę gorzałki áby mu go odpuśćił. Strum L4.

Zwroty: »dary przynieść« [w tym: komu (2), k komu (1)] [szyk zmienny] (3): SEdzia vmárł/ á drugi/ dáry k niemu [Pascenniusowi] przynioſł/ Proſząc by go ná ten ſtan/ ták poćichu wynioſł. RejZwierz 18v, 18v [2 r.].

»[dokąd] pocztę przynieść« (1): I tu [na sąd boży] kto poczte przynieſzie Od prawy ſię wkrotkym czaſzie. A ten ſtoy przede drzwyamy Czo wiec zgolemy rekamy. RejKup i6.

γ. Doręczyć pismo (62): LibLeg 11/185v; Tydzien temu minał, iakoPanKanclerz posłał samSecretarza Cieklinskiego, miedzyinnemi tozdanie przyniosł rozne od pisania w tam ztąd. ActReg 127, 127; (nagł) Pozwánégo obroná piérwſza: Nie odpowiádáć áż Woźnego vyźrzy. (–) GDy kto kogo pozowie o iáką rzecz/ á ſtroná pozwána rzecze: Pánie Sędźia/ chcę widźieć Woźnégo/ który przynióſł pozwy [...]: tedy [...] SarnStat 568, 569, 575 [2 r.].

przynieść do kogo (3): Antigon krol kazał mándaty roſpiſáć do wſzyſtkich miaſt. Iż chociayby zá memi właſnemi piecżęciámi przynieſiono do was dekretá iákie/ á nie zgadzáłyby ſie s ſpráwiedliwoſcią/ nie przyymuycie ich. RejZwierc 43v. Cf »przynieść list«.

przynieść komu (13) cf Zwroty.

Zwroty: »przynieść list« [w tym: komu (10), od kogo (8), do kogo (2), ku komu (1), przed kogo (1)] = afferre a. offerre a. referre epistolam HistAl [szyk zmienny] (24): alie gdismi teras naschego naschego [!] poſla poſlednieyſchego do yego M. Czeſſarza Tur. przyacziela naschego poſlaly, tedi yeſt nam prziniosl lyſt od yego Czes. M. wktorim pyſſal kv nam ysch [...] LibLeg 10/69v, 7/100 [2 r.], 100v, 11/18, 23, 27v, 41; Biskup záſię Zydowski odpowiedział tym ktorzy liſty przynieſli [litterarum portitoribus] [...] HistAl B7v; Iako poſlowie od Dariuſa przynieſli liſt Alexandrowi/ á co zá odpowiedz wzięli HistAl F5v; Gdi przinieſiono liſt przed Alexandrá/ pocżął ſie cżitháiąc ſmiać HistAl H3, G7, K2v; BibRadz I 546b; BielKron 210, 227, 405v; Bellerophontis literae, Proverb. Vriaſzowe liſty. To yeſt/ Który ná ſię liſty przinieſie. Mącz 24b; A gdyż on młodzieniaſzek przyniosł ten liſt ku Ceſárzowey/ przecżedſzy y Ceſárzowa [...]/ wnetki weſele cnemu młodzieniaſzkowi corce ſwej z wielką pocżeſnoſćią vcżyniłá. HistRzym 134; SkarŻyw 180; Prawie pod trochę niedobrego zdrowia Kr. IM. Pacholę w do Kr. Imsci y domnie listy przyniosł y dlatego (przy innych przyczynach) tydzien na odpis czekał ActReg 138, 12, 81; CiekPotr 59.

»odpis, odpowiedź przynieść« [w tym: komu (2), od kogo (2)] (3:2): LibLeg 7/97v; Mącz 306b; A prostoſz im nie zákázano budowánia áſz to potym oznaymiali Dáryuſzowi/ y przynieſiono im odpis [responsum acciperetur]. BudBib 3.Esdr 6/6; My nápiſzem/ rzekli święći/ do niego liſt [...]/ á ſwego wiernego poſłá poślićie z nim/ áby wam odpis od niego przynioſł SkarŻyw 436, 436.

»[komu] przynieść z sobą« (1): Proszę tylko oto wm MPana strony tego mego Iurgieltu [...] zeby Pan Podskarbi do reiestru wczas zapisał bo moia nadzieia wſzytka wPanu Bogu naprzod a w wm MMPanie y pewienem tego iakos mi towm MMPan obiecać raczył tego doirzeć y expedycyą mi porzadna przyniesczsobą gdy wm MM P. dodomu przyiechac będziesz raczeł. ActReg 61.

αα. Przedstawić do wglądu; perferre Modrz (24): A zatym przyszli do posłow panowie [...] i przynieśli kartę, napisaną ręką p. Kanclerzową, czyniąc jakoby poprawę onegdajszego podania. Diar 51.

przynieść do kogo (1): Którym [rewizorom] téż poruczyliſmy te krzywdy y doległośći [...] oględáć y przeſłucháć/ któré Poſłowie Ziemſcy Podláſzcy [...] przećiw Stároſtom/ Célnikom/ y mytnikom náſzym przekłádáli/ y ná piſmie podáli. A ná tenże Séym przyſzły Koronny to wſzyſtko máią do nas y Stanów Koronnych przyniéść/ ku rozeznániu y rozſądkowi ich ſtátecznému. SarnStat 1198.

przynieść od kogo (1): [według Zakonu] ieſliby kto chćiał co przedáć/ [...] tego też niemogł vczynić/ áżby od Páná ſwego znák przyzwolenia przynioſł/ to ieſt groſz ná ktorym był wybit obraz Krolewſki GroicPorz l4.

przynieść komu (1): otośmy WM przynieśli spisek ten ktory nam od WM jest podan około odłożenia egzekucji praw pospolitych na przyszły sejm Diar 38.

przynieść sub aliquid [= w jakim celu] (1): POzwalamy źiemiam Pruſkim Korrektury praw ich/ do ſądu należącéy/ którą máią vczynić przed Séymem bliſko przyſzłym/ y przyniéść ią ſub cenſuram náſzę y Stanów Koronnych. SarnStat 866.

przynieść dokąd (11): Tessare frumentariae, Cechy żytne/ ktore gdy kto w niektorych mieśćiech do ſpichlierzá przinieſie żytá mu pewną miárę dawáyą. Mącz 452a; Tych wſzytkich beneficiy reieſtr mogliby Biſkupi przynieść ná ſeym. ModrzBaz 138v; A ieſli kto tákowym vznániem [co do ważności zapisów dóbr] y Dekretem czułby ſie bydź vćiśnionym/ będźie mu wolno to vznánié vćiſku ſwégo przez áppellácią przyniéść ná Séym Wálny. SarnStat 98 [idem 161], 56, 161, 391, 402, 415, 863, 1182. Cf Zwrot.

przynieść skąd (2): (nagł) Iożeph iednego z nich [braci podejrzanych o szpiegostwo] zoſtawuie do ſprawy (–) [...] Iednemuć tu z was zoſtać inak być nie może A iż przynieſiecie ſluſzne z ſwoiey ziemie znaki Iz tak iako mowicie ieſt z waſz każdy taki RejJóz N. Cf Zwrot.

Zwrot: »list przynieść« [w tym: dokąd (1), skąd (1)] = litteram portare a. praesentare a. producere JanStat [szyk zmienny] (5): gdy będźie kto pozwány/ á Rok o więtſzą rzecz odkłáda: [...] gdy prziydźie Rok téy zwłóce/ ma przyniéść liſt od onégo ſądu/ gdźie w ten czás twiérdźił ſie mieć ſpráwę o więtſzą rzecz SarnStat 768, 194, 768, 775, 1115.
Szereg: »dać i przynieść« (1): któré [listy] ták My/ iáko Zakon náſz oboim poddánym náſzym dáć obiecuiemy y będźiemy powinni. A náſzy poddáni tákowéż poddánym Páná Miſtrzá y Zakonu/ á záśię poddáni Zakonni poddánym Króleſtwá náſzégo dáć y przyniéść [dare et praesentare JanStat 898] będą powinni ná roku SarnStat 1115.
Przen (3): Záwźdźiał [Judasz] ná ſzyię powroz: Sam dał Sentencyą Ná ſię/ vcżynił z śiebie ſam exekucyą. Sam ná ſię lice [tj. dowód rzeczowy] przynioſł/ ſam pieniądze zgołá Z onym workiem foremnym wrzućił do Kośćiołá. KlonWor 31.
Zwrot: »przynieść na sobie« (2): iż iuż [Pan] idzie do Oycá: á tám iuż iáko báránek niewinny/ ktory wziął grzech náſz ná ſię/ [...] przynieſie ná ſobie vſpráwiedliwienie náſze/ á vkaże ie Bogu Oycu ſwemu. RejPos 130v, 297v.
δ. Powrócić z łupami, ze zdobyczą (13): A goſpodarz wźiąwſzy śiadkę/ Idźie mrokiem ná vſadkę: Albo śidłá ſtáwia w leśie/ Iednák záwżdy co przynieśie. KochSob 70.

przynieść dokąd (7): Leop 1.Par 18/7, 1.Esdr 6/5; [Dawid, zwyciężywszy Idumejczyków] do Ieruzálem wſzytki ſkárby nieprzyiacielſkie przynioſł/ złoto/ ſrebro/ y miedź BielKron 70v; [zwycięzcy Liwlantów, sprzymierzeńców Zakonu] cżterzy chorągwie ná znák zwyćięſtwá do Krákowá przynieśli/ ktore miedzy drugie záwieſzono. BielKron 387, 354; Wypádnie záiącżek/ ázaſz go nie roſkoſz poſzcżwáć/ zá nim ſobie pobiegáć/ á ieſzcże lepſza do lęku go przywięzáć y do domu przynieść RejZwierc 110; PudłFr 32.

przynieść skąd (3): Przytym z Bethy y z Berothu miaſth Hádárezerowych przynioſł Krol Dawid bárzo wiele miedźi. BibRadz 2.Reg 8/8; Wſzakże miłował ociec więcey Ezau iáko pirworodnego/ á rad iadał co on przyniozł z łowu ſwoiego. BielKron 14, 354.

W przeciwstawieniu: »wynieść ... przynieść« (1): Ale y nacżynie kośćiołá Bożego złote y ſrebrne/ kthore był Nábuchodonozor wynioſl z kośćiołá Ierozolimſkiego/ á przynioſl do Bábilonu/ niechay będą przywrocone/ y odnieſione do kośćiołá Ieruzolimſkiego Leop 1.Esdr 6/5.

Zwrot: »z sobą przynieść« (1): Gdyż lepak przed Senaty Rzymſkimi z nieiakich pieniedzi [!] [Scypion] obwinion był, odpouiedział, gdim wſzttkę [!] Affrikę pod waſzę moc przywiodł, nicem z ſobą krom imiona nie przynioſł. BielŻyw 116.
Przen (2):

przynieść komu (1): RejPos 176v cf Szereg.

przynieść dokąd (1): A tám [Chrystus do Boga Ojca] przynioſł wſzytki łupy ſprzećiwnikow á nieprzyiacioł tego to cżłowieká nędznego RejPos 344v.

Szereg: »przynieść i pozyskać« (1): Tákże też y ty vcżyń nędzny rybitwie/ ieſliżeś ieſt powołan do tey łodki ſwiętey á ná ten ſwięty obłow Páná ſwego/ wypłocż też ty ſiatki ſwoie [...]/ á rzuć ie w imię ſwięte iego á wedle ſłow iego/ ná głębią márnego morzá ſwiátá tego [...]. A przynieſieſz y pozyſzcżeſz wdzyęcżny á przyiemny obłow Pánu ſwoiemu. RejPos 176v.
ε. Wnieść posag (4): Druga vbożſza żoná niewinna ſwym poſágiem nágrádzáć tego co piérwſza przynioſłá SarnStat 1271.
Zwrot: »przynieść z sobą« (1): Przekłádaſz trudność y koſzt żony wychowánia/ A o roznych przypadkoch rozlicżne ſtáránia. A tego nic nie bacżyſz co przynieſie s ſobą RejWiz 58.
Przen (2): Cnotą grunt záłożywſzy/ kto przynieśie ktemu Y vrodę/ y ſczęśćie/ bliſki fortunnému. KochDz 105.
Zwroty: »[komu] posag przynieść« (1): A nicżym iey [zaziębłej duszy] inſzym beſpiecżniey nie ogrzeieſz/ iedno położ przy niey ony trzy Sunámitki/ á ony trzy zacne pánienki/ Wiárę/ Nádzieię/ á Láſkę. [...] A czożći zá poſagi álbo zá vpominki ty pánienki przynioſą s ſobą? RejZwierc 127v.

»przynieść z sobą« (1): RejZwierc 127v cf »posag przynieść«.

ζ. Zapłacić; rozliczyć się (4): Powiedáli też o drugim/ iż gdy płácono z oſiádłych łanow po kilku groſzy/ tedy ſie też zmowił s ſąſiády/ áby ich názáiutrz trzey ná iednym łanie ſiedziáło: przynioſł też Woyt ledwe mnieyſzą połowiczę z onych oſiádłych łanow. RejZwierc 39; A choćiáſzby drugi mogł zápłáćić/ ledwie połowicę przynieſie/ máiąc ten dług iákoby ználeziony. BudBib Eccli 29/7.
Przen (2):
Zwroty: »przynieść z sobą« (1): powieda [prorok]/ iz przydzie Bog twoy/ [...] iż przynieſie s ſobą zapłátę y pomſtę w ſpráwiedliwośći ſwoiey. RejPos 3.

»przynieść zapłatę ([komu])« (2): iż im on [Pan opiekunom wiernych swoich] to chce ſowito nágrodzić cżáſu náwrocenia ſwego. To ieſt/ ná on cżás gdy przynieſie zápłátę wiernym ſwoim/ á wiecżną pomſthę złym ſzáfárzom á niewiernikom RejPos 211, 3.

b. Prowadząc kogoś lub jadąc z kimś; przyprowadzić z daleka [kogo] (34): [królowa] roſkazáłá áby go [Dobiesz króla] poimał żywo á przynioſł BielKron 354v, 313v; [Zácżym też to ſpráwić mogę [mówi Parys]/ iż Heſsyonę [uprowadzoną przez Greków] wymogę á przynioſę. HistTroj B8v].

przynieść do kogo (3): Naſipawſzy im wory nakładę pieniędzy Aby z ſamą pieczęcią do oycza do nieſli A tu młodſzego brata do mnię go przynieſli RejJóz M6v; BielKron 17v. Cf »cało przynieść«.

przynieść komu (12): RejJóz N8v; [Libusza mówiła:] iedźćieſz ná pułnocne kráiny/ á kogo naydziećie ná żeláznym ſthole iedząc tego mi przynieśćie/ á ia go zá mężá wezmę BielKron 318v; Gniewał ſie o to Iágiełło ná dzyewoſłęby/ iż mu ią [Annę] przynieśli/ bo ſie mu nie cudna zdáłá BielKron 383, 177v, 354v, 360, 374v; BiałKaz I4v. Cf »małżonkę przynieść«.

przynieść na czym (żywotne) (1): kazał [Sołtan] nas do ſiebie przywieść/ y przynieſiono nas ná iednym Wielbłądźie w okowach BielKron 457v.

przynieść dokąd (17): LibLeg 11/59v; RejJóz M7, Nv; Paulus Emilius Mácedonią zwoiował poráźiwſzy ich krolá y poimawſzy Perſeuſá ze dwiemá ſynomá y dzyewką/ ktore przynioſł do Rzymá ze wſzemi ſkárby/ ná znák tryumfu. BielKron 121; ktorego [pojmanego wojewodę] gdy przynieſyono ná Olſztyn zamek/ á tám głodęm vmorzon. BielKron 375v, 17v, 166, 358v, 363; BiałKaz I4v; on [Józef, syn Jakuba] przedány do Egiptu/ zazdrość bráterſką wytrwał: á ten [św. Józef] okrućieńſtwo Herodowe ćierpiąc do Egiptu vćiekał/ y tám Chryſtuſa przynioſł. SkarŻyw 245. Cf Zwroty.

przynieść skąd (1): Tego cżaſu Kſiążęćiu Pruſkiemu Woyćiechowi Márgrábicowi żonę z zamorza ſioſtrę Krolá Duńſkiego dźiſieyſzego przynieſiono BielKron 419v.

Ze zdaniem celowym (1): [Józef do braci:] iedźcie co rychley do domu á oycá przynieſcie ze wſzytkim domoſtwem wáſzym tu do mnie/ iż go przechowam BielKron 17v.

W przeciwstawieniu: »wywieść ... przynieść« (1): abi vaſcha wyelka k.m. raczil swoye dziewke od tey Zyemie wiwyeſcz y przinieſcz do ſwoyey Zyemie abowyem yz Czeſſarz Thur. barſo sye na to naſſadzyl abi yey mogl yako doſtacz LibLeg 11/59v.

Zwroty: »cało, żywo przynieść« [w tym: do kogo (1)] (1:1): [Konrad, książę głogowski] námowił Lutká ſłużebniká piąthego [tj. Henryka V, księcia legnickiego]/ áby páná ſwego do mnie żywo przynioſł álbo głowę iego BielKron 367, 17.

»małżonkę, żonę, [kogo] za małżonkę przynieść« [w tym: komu (4), dokąd (4)] [szyk zmienny] (3:2:2): Láthá 1522, Lodwig Krol Cżeski y Węgierski przyiechał do Prági [...]/ á przed thym rok małżonkę mu przynieſiono do Budzyniá Máryą/ ſioſtrę Ceſárzá Kárłá piąthego BielKron 328, 50, 360, 419v, 428v; BielSat D4; BielRozm 30.

»przynieść [dokąd] z sobą« [szyk zmienny] (2): RejJóz N8v; Stámtąd puśćili ſie ku Murzyńſkiey ſtronie/ biorąc ludźi y tędy y owędy rozmáitych vrod/ ktore zá ieden dźiw przynieſzli s ſobą do Liſybony. BielKron 448.

»zasię, nazad przynieść« (1:1): [Synowie zapewniają ojca, że zabierany przez nich najmłodszy brat niebawem powróci do domu:] Patrz to na naſzych garlech iako my bacżemy Iż go w wielkiey radoſći żaſię przynieſiemy RejJóz N6; A ći ieſli Heleny názad nie przynioſą/ Iákoż widzę że bez niey ták ná morze wſiedli/ Wſzytko ſię woyſko tedyſz ma ruſzyć/ y proſto Ku Troii żagle podáć KochOdpr D3.

Przen [dokąd] (1): A tu mnie też przynioſło teraz ſzcżęſcie moie/ Iż w ſwey zmieſzáney myſli widzę ocży twoie. RejWiz 85v.
c. W sposób nadprzyrodzony [kogo dokąd, [do kogo]] (4): Anyoł wzyąwſzy z dáleká Proroká inego/ Przynioſł go y z gárnuſzki/ nád iáſkinią iego [nad jaskinię, w której więziono Daniela]/ Y nákarmił Proroká [Daniela] bárzo zgłodniáłego RejWiz 156; Poſtánowił [Bóg] Ray [...]/ do ktorego napirwey Adámá pirwſzego cżłowieká przynioſł BielKron 1v.

W przeciwstawieniu: »odnieść ... przynieść« (1): A w ten cżás gdy go [Eliasza] iuż [Bóg] chciał/ s tego ſwiátá odnieść/ A do ſwego przybytku/ dziwnym cudem przynieść. Szedł Heliaſz z Galgálow/ [...] HistHel D2v.

Fraza wyrażająca dezaprobatę: »diabli przynieśli, [czart przyniesie]« (1): iáko ow co gdy mu ſie co nietrefnego trefi/ tedy wſzytko dyabłom przycżytha/ powiedáiąc: Alboć mię tu byli dyabli ná ten cżás przynieſli/ álboć to dyabli ná mię przepuśćili. RejZwierc 139v; [Moſkwá wzad ſkokiem [...] Mnie Pán poſłał by názad/ wſzyſcy ſie wroćili. Iedno ſwemu dworowi/ kazał cżekáć wleśie/ Zali do nas tę Moſkwę/ ieſzcże cżárt przynieśie. RymszaDeket 24].
d. O kobiecie ciężarnej, tu: o Matce Bożej [kogo] (3): Bo wyznawa Helżbietá: Skoro/ práwi/ sſtał ſię głos pozdrowienia twego [przybyłej Maryi] w vſzu moich: vweſeliło ſię dźiećiątko w żywoćie moim. [...] Chryſtus Bog náſz/ przez nię mowił: oná go przynioſłá/ oná go domowi onemu/ y Ianowi życzyłá. SkarKaz 579b, 577a.
Zwrot: »w żywocie przynieść« (1): ktora [gołębica wypuszczona z Arki Noego] wroczyla ſyą roſczką olywną wuſzczyech ſwych noſącz [!] pokoy zyemy ukazuyącz [...] ta goląbycza przeſz zolczy(a) gorzkoſzczy byla marya [...] ta na ſkonanyu ſzwyata rozgą olywną criſtuſa zmyloſyerdzya uyelkyego wczyelonego wkwythnączym lyſzczyu bo laſky y moczy pelnego wzyuoczye przynyoſla PatKaz III 100v.
B. Podmiotem jest zwierzę; rapere PolAnt [kogo, co] (11): Tedy Gwido otworzywſzy ſkrzynie y tłumoki ktore oni osłowie byli przynieśli/ y nálasł wielkie bogáctwá HistRzym 68; iáko pcżołká zbyera ſobie z nadobnych zyołek przyſmáki ſwoie. Boć pewnie z łopianu/ áni s pokrziw/ áni s piołunu nic nie przynieſie. RejZwierc 17; Y wtym ptak rybę/ ktorą ſię nádzień pośilić mogli/ przynioſł. SkarŻyw 518.

przynieść komu, czemu (żywotne) (3): Noe oſchnął z okrętem ná wyſokich gorach gdy gołębicżkę z okrętu wypuśćił/ ktora mu przynioſłá oliwną gáłąſkę RejZwierc 129; SkarŻyw 518 marg. Cf przynieść czemu do czego.

przynieść czemu do czego (1): Wydźieráią [podrzucone kukułczęta] dźiedźicom w onym ćiemnym leśie/ Co im Oćiec y mátká do noſká [= dziobka] przynieśie. KlonWor 61.

przynieść w czym (2): BibRadz Gen 8/11; ktora [gołębica] wiecżor przynioſłá do okrętu rozgę oliwną z zyelonemi liſtki w noſie [= dziobie] ſwoim. BielKron 5.

przynieść dokąd (4): Kiedy go wyrzućili/ ten [delfin] go wnet ná ſię wzyął. Y przyniozł go do brzegu RejZwierz 119; ktorą [Europę] był Iupiter przemieniwſzy ſie w Wołu vnioſł/ á ná wyſep Krete [!] przynioſł BielKron 48v, 5; RejZwierc 200.

C. Podmiotem jest środek transportu [kogo komu] (1): [Łodzi bukowa] Coś to zołwicom za brátową/ Corom ſzláchetnym Pryámowym [...] przynioſłá: Zá ktorą o to wtropy proſto/ Iáko zá zbiegłą niewolnicą/ Prętka pogonia przybieżáłá. KochOdpr C4.
D. Podmiotem są siły natury [kogo, co] (4):

przynieść dokąd (2): Ieſt w kóniec gór Rákuſkich ku Gorycyéy mieyſce w okrąg głębokié/ y niemáłé: [...] źimę ták poczyna/ iż wodá w niém wielka wzleie/ y ryb wielkich y róznych doſtátek ná ónże grunt przynieśie Oczko 9v. Cf Zwrot.

Zwrot: »zaś [dokąd] przynieść« = zawrócić, cofnąć (1): Iuſz ſię y zá morze puśćić chćiał/ ále go wiátry záś do iegoſz brzegu przynioſły SkarŻyw 473.
Przen (2):

przynieść komu (1): Eneaſá pod ten cżás tám wiátry zanioſły/ Sktorym práwie złe wſzytko/ y ſmierć iey [Dydonie] przynioſły. PudłDydo A3.

Zwrot: »z sobą przynieść« (1): że wodá tę właſność z ſobą nieśie/ którą w źiemi/ ſkąd płynie/ wźięłá: á tam z tákiégo ſye meatu wźiąwſzy/ przez żyły idąc/ tęż właſność z ſobą przynioſła. Oczko 4v.
2. Przybyć do jakiegoś kraju, mając nabyte gdzie indziej cechy, poglądy itp. lub wprowadzając doń coś przedtem nieznanego; afferre Modrz, Cn; adducere PolAnt; invehere Modrz; apportare, deportare, ferre, importare Cn [co] (28):

przynieść od kogo (1): Wyznawa Cicero, iż [...] cokolwiek do Rzecżypoſpolitey przyniosł/ to wſzytko od náucżyćielow y Miſtrzow przyniosł. ModrzBaz 129v.

przynieść do kogo (3): Ręcżniki ſzerokie iż do nas ze Włoch przynieſiono/ záraz też y przezwiſko ich s nimi przyſzło/ bo ie Thowágliámi zowiemy GórnDworz F6v, Ii4; Ale iż niektore poſtronne narody/ wyobráżenia náſzych pieniędzy náśládowáły/ á tym ſpoſobem/ ſwoie do nas przynieśli/ trzebá [...]/ áby náſzey monety kſtałt ábo wyobráżenie odmieniono: bo inſzym ſpoſobem/ trudno mamy obcey ztąd zbyć. ModrzBaz 34v.

przynieść komu (4): LeszczRzecz A6; OrzQuin I4; GDy ſię Grekowie z Oſmego Zboru/ w wielkiey zgodzie/ iednośći y miłośći/ z Láćinniki roziácháli: Márek Epheſki/ rozſiewcá niezgody miedzy bráćią/ [...] Cżernce proſte á vporne wzburzył/ y lud poſpolity: ktorzy [...] ná Láćinniki wołali: przeklęći/ y ći znimi co nam ich kácerſtwá przynieſli. SkarJedn 320; GórnRozm D3v.

przynieść dokąd (14): BielŻyw 23; Ten Krol [Wacław] Cżeſkie groſze do Polſki napierwey przynioſł/ á przed tym ſrebro ſmálcowáne bráno y ſkorki Wiewiorcże miáſtho pieniędzy BielKron 368v; Przynieſiono theż tám [na wyspę Maderę] korzenie winá iż ſie bárzo dobrze rodźi BielKron 448v, 121, 276v, 373, 399; piérwſzy Stánkár przynióſł nam Niemieckié Kácérſtwo/ to ieſt/ iáwne bluzniérſtwo do Polſki OrzQuin I4, Q2v; Fráncá/ Piżmo/ Sáłatá/ ſnimi [z Włochami] to náſtáło. Owy pludry opuchłe ſzkárpety/ moſtárdy/ Niedawno tho tu przynioſł włoſki narod hárdy. BielSat B3v [idem BielRozm]; RejZwierc 24; ModrzBaz 129v; BielRozm 12; GórnRozm D3.

przynieść skąd (9): Ten [Lukullus] też napirwey rodzay wiśni do Włoch przynioſł z Azyey. BielKron 121; Też tę náukę [tworzenia jedwabiu] zá krolá Sycyliyſkiego Rogieryuſá do Włoch z Greciey przynieſiono/ á do Greciey z Indyey BielKron 276v, 272v, 399; OrzQuin Q2v; GórnDworz F6v; GórnRozm D3, D3v, I3.

Ze zdaniem dopełnieniowym [zawsze z zapowiednikiem: to; zaimek względny (2), żeby (1)] (3): (marg) Rzymiánie do Grecyej ſłáli dla przynieśienia práwá. (–) á wy czemu ſię wſtydźić máćie poſłáć do cudzych źiem ludźi doyrżáłe/ żeby wam z támtąd nie tylko rádę ná to prżynieśli/ iáko od Tátar obwárowáć gránice/ ále y to żebyśćie beśpiecznie w domách ſwych żyli GórnRozm D3v; nie prżynioſzą owi [młodzi wracający z Włoch] z ſobą tego/ co by Koronie było zdrowo ále to prżynioſzą czego nie vmiec [!] zdrowiey było. GórnRozm D3v.

Zwroty: »[jakie] obyczaje przynieść« [szyk zmienny] (3): BielKron 75v, 272v; iż Alexánder śiłá vcżynił dobrego thym ludziom/ ktore pod mocz ſwą podbił: naprzod przynioſł do nich dobre obycżáie/ á ze źwirząt ludzie podziáłał GórnDworz Ii4.

»przynieść prawa« (2): Potim [Anacharsis] wraczaiąc ſie do ſwey krainy tedy prawa Attenſkie y vrzędy chciał przynieſć do Scitiey oycżyzny ſwey BielŻyw 23; GórnRozm D3.

»z sobą, w sobie przynieść« = secum a. una ferre Cn [szyk zmienny] (4:1): Pandora, Iedná niewiáſtá [...] z niebá ná ziemie [!] [...] zesłána która miedzy ynſzemi rzeczámi febrę/ ſuchoty y yne choroby s ſobą prziniosłá. Mącz 275b; OrzQuin Q2v; ieſlibyś też ták w ſobie nic w obycżáioch ozdobnego do domu nie przynioſł/ tylko to coś widał/ tedy rownie iákobyś we źwierciádło pátrzył/ [...] á otárſzy gdzie brudno/ wnet máło odſzedſzy wſzytkiegobyś zápomniał. RejZwierc 24; A gdy potym przyſzedł Amác-iáhu z poraſzki Edomcżykow/ przynioſł z ſobą bogi [adduxit deos] ludu Seirſkiego/ poſtánowił ie zá Bogi ſwoie BudBib 2.Par 25/14; GórnRozm D3v.

Szereg: »przynieść albo nawyknąć« (1): Mieſzcżánie áby nie ieździli z miáſthá nigdziey/ by obycżáiow ſkáżonych záſie ſkąd nie przynieſli álbo nie náwykli BielKron 272v.
W przen (1): iż od nas z Włoch wiele ſię do Polſki złych rżeczy prżynośi/ trżebaby y muńſztuki z támtąd prżynieść te/ ktoremi we Włoſzech wyſtępki hámuią. GórnRozm I3.
3. Przekazać jakąś treść, zwykle słowami (135):
a. Powiadomić, poinformować, powiedzieć komuś; afferre Vulg, Mącz; renuntiare Mącz, PolAnt; apportare Mącz, Cn; deferre Vulg, JanPrzyw; annuntiare Vulg; nuntiare, perferre Mącz; referre PolAnt (41): Przynieśćie/ ieſli ſnać co maćie/ rzekł Krol Iakobow: Niech przyſtąpią/ á zwiáſtuią nam wſzyćkie rzecży przyſſle. Leop Is 41/21.

przynieść co [= wyraz o znaczeniu ogólnikowym] (6): Na thy rzeczy chtore byl pan Soboczki przynyosl, thack my Luthphibaſza odpowyedzyal. LibLeg 9/51, 9/49v, 50v, 11/151v; O Krolowa/ Wdzięcżney nowiny poſłá maſz przed ſobą. (–) Day Boże/ byś co prynioſł [!] poćieſznego. KochOdpr B3. Cf przynieść co od kogo; co przed kogo; »nieco nowego przynieść«.

przynieść co [= rodzaj wypowiedzi] (18): BudBib Deut 1/22, 1.Mach 5/38; Ieſli Páweł/ [...] vćiekł ſię do Piotrá/ áby tym ktorzy w Antyochiey o zakonie gadáli/ wątpienie roſtrzygnione [tj. rozstrzygnięcie wątpliwości] y rozwiązáne przynioſł: dáleko my więcey podłemi będąc/ do ſtolice Apoſtolſkiey vćiekamy ſię SkarJedn 129. Cf przynieść co do kogo; Zwroty.

przynieść co [= przedmiot wypowiedzi] (5): LibLeg 11/172; w ten cżás też Gerárdus Welthuichus przyiechał z poſelſtwá z Thurek/ y przynioſł zá pięć lath przymierze. BielKron 230; GórnRozm H4v; Przećiw ktoremu ſtánąwſzy ći co nań ſkárżyli [Żydzi przeciwko Pawłowi]/ żadney winy złey nie przynieśli z tych ktorychem ſię ia [Herod Agryppa] domniemawał. WujNT Act 25/18; A ieſli kto tákowym vznániém y Dekrétem czułby ſie bydź vćiśnionym: będźie mu wolno to vznánié vćiſku ſwégo przez áppellácią przyniéść ná Séym Wálny. SarnStat 944.

przynieść co do kogo (2): Y zmowili ſię [heretycy] ná potwarzy ſproſne y kłamliwe/ ktore do Ceſarzá [...] przynieśli: mieniąc iáko liſtámi Ceſarſkimi [biskup Atanazy] gárdził SkarŻyw 389, 349.

przynieść co od kogo (2): Czemu on wyari nyedawayącz, Iwanowy wozniczi ku panu zwlodarczikyem doyachacz a okolo poruczenya ſprawą odnyego przinyeſcz kazal. LibMal 1548/146v; Mącz 285a.

przynieść co przed kogo (2): Czo pirwey przed nas przynioſą to za prawdę mamy RejJóz I7; Mącz 254c.

przynieść komu (13): OrzQuin B; poſlemy męże przed ſobą że wyſzpieguią nam ziemię/ á przynioſą nam ſpráwę/ ktorą bychmy ſię drogą puśćić mieli BudBib Deut 1/22; Iudá przeto posłał ſzpiegi do obozu/ ktorzy iemu takową odpowiedz przynieſli/ [...] BudBib 1.Mach 5/38; SkarJedn 129. Cf Zwroty.

przynieść dokąd (4): Y ták pierwey był tęn ſkaran/ ktory odnioſł krżywdę/ niżli tęn kto ią vczynił. Iákoż y teraz ták bywa/ gdy kto krżywdę ſwą ná Seym przynieśie GórnRozm H4v; SarnStat 944. Cf »nowinę przynieść«.

przynieść skąd (3): Seym tám wſzyſtek o tym ieſt/ iákoby bráć/ á nikomu nic ná wieki niedáć. (–) Tylkożeś [= tyle-ś] nam przynióſł z Seymu tego? (–) Nic więcéy. OrzQuin B. Cf »nowinę przynieść«.

Z przysłówkiem ilościowym zastępującym dopełnienie bliższe (1): OrzQuin B cf przynieść skąd.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): Acta ad senatum renunciare Co ſie ſtáło to przed rádę przinieść. Mącz 254c.

Zwroty: »nowinę, nieco (a. trochę) nowego przynieść« [w tym: komu (7), dokąd (2), skąd (2)] = annuntiare Vulg; afferre paulum novi, apportare novi aliquid a. rem novam, perferre nuntium Mącz [szyk zmienny] (12:2): Thedi tam teſch do Conyna Nyewyerſki mlody przyachal i przinioſl thą nowyną o pobranyu Gdanſczanow LibMal 1543/69; Leop 2.Reg 4/9[10]; Napierwey tę nowinę Ian Zarębá s Kálinowey/ máiąc rozłożone konie ktemu/ do Toruniá s Krákowá Krolowi przynioſł BielKron 418v; A te paulum alatum est novi, Trochę nowelgo [!] przynieſiono od ciebie. Mącz 285a, 123d, 313c; GórnDworz R7; RejZwierc 13, 153v; SkarŻyw 349; ReszList 187; ActReg 100; Ieſcze ćię raz przeżegnam. Iédź w dobrą godźinę/ A przynieś pożądáną pokoiu nowinę. WyprPl C4; SkarKaz 519a.

»przynieść obietnice« (1): RejPos 179v cf W przen.

»[komu] poselstwo przynieść« = perferre nuntium, rem nuntiare Mącz (2): Timeo miser quam hic mihi nunc rem nunciet, Otoć mie niewymownie tęgá [= niepokój] yſz nie wiem comi zá poſelſtwo ten przinieſie. Mącz 456a, 123d.

»przynieść wieść [komu]« (1): A Tęcza [tj. bogini Iris] zaś przyniosła wieść pięknej Helenie, [...] Tę w jej domu znalazła, [...] Stanąwszy tedy blisko Iris nieleniwa Tak przerzekła: „Wstań a podź, Nimfo urodziwa, Że ujrzysz dziwne sprawy [...]” KochMon 23.

W przen (1):
Zwrot: »przynieść do uszu [czyich]« (1): Thu obácż iż [...] wielkie á zacne ofiáry iego [Abrahama]/ nigdy mu zyednáć nie mogły tego błogoſłáwieńſtwá wiecżnego. Aż gdy Pan przynioſł ony ſwięte obiethnice ſwoie do vſzu iego o tym zeſłániu [...] zbáwicielá obiecánego/ [...] toż tám dopiro [...] RejPos 179v.
Przen [co] (3): ktory we dni ćiáłá ſwego y modlitwy y prozby ku onemu ktory iy mogł rátowáć z śmierći/ zkrzykiem mocnym y łzámi/ przynioſł/ y wyſłuchan z ſtráchu. BudNT Hebr 5/7.

przynieść do kogo (1): iż przyieżdżáli ludzie z roznych zieḿ/ ktorzy będąc wielkimi proſthaki/ mieli iednák indziey thę ſlawę/ iákoby mieli być záwołánemi dworzány: prawda iż ſie potym nikcżemność ich odkryłá/ wſzákżeſmy my przedſię przez długi cżás ciągnęli kothá/ zá onym mnimániem/ kthore o nich do nas ſławá przynioſłá GórnDworz D4.

przynieść komu (1): To wnas oſobliwa [!] przekażkę mądroſći cżyni że ſie ſami barzo ſobie ſpodobamy, á czo nam pochlebſtwo przynieſie, to wnet ſobie iako dług pokładamy BielŻyw 145.

α. Dać do zrozumienia przez wnioskowanie; przen (2):

przynieść co komu (1): RejPos Ooo4v cf Szereg.

Zwrot: »[kogo] przed oczy przynieść« (1): niemam wpámięći/ Bych ćię [...] y przez ſen kiedy widźiał: ále piſmo twoie/ To ćiebie oznaymiło/ y przed oczy moie Przynioſło [tj. mogłem się domyślić, jaki jesteś, na podstawie tego, co napisałeś]: żem ćię w głowę lepiéy wlepił ſobie/ Niż by mi ćię był poſłał w twéy właſnéy oſobie [...] ſen KochFr 87.
Szereg: »przynieść a okazać« (1): gdyż on [zmarły chrześcijanin] to nam przynioſł á okazał w ſobie/ cżym ma być godzyen Pánu Bogu ſwemu/ gdiż iuż opuśćił á zoſtáwił tu wſzytki godnośći y doſtoyeńſtwá ſwoie y ſwiátá tego. RejPos Ooo4v.
b. Ogłosić; wygłosić [co] (3): Coż będą mowić zyemiánie/ Gdy pobor przynioſą ná nie/ Z dáleká Poſłom náłáią/ Z bliſká ſie niſko kłániáią. RejZwierc 234.

przynieść komu (1): niewiem co za oracyą poslowie na witaniu krolowi Iego mći przinioſą na seym KochList nlb 2.

przynieść dokąd (2): TAkże gdzie kolwiek ten edykt á Wyrok Krolewſki przynyeſiono [ubi innotuit hic iussus]/ thám pogáni iáwnie á poſpolićie ſtroili weſela Leop 3.Mach 4/1; KochList nlb 2.

c. Zaproponować [komu co] (1): A gdy mu [Tyberiuszowi] po śmierći Auguſtuſowey Ceſárſtwo przynieſiono/ pod chytrą poſtáwą niechciał go przyiąć BielKron 140.
d. Podpowiedzieć, podsunąć myśl [co] (8):

przynieść ku komu (1): Powiédz mi Iáśiu/ coć ſye w ów czás dźiáło/ Kiedyś był przegráł tálárów niemáło [...]? Któż táki fortél przynióſł był ku tobie/ Gdy miéſzek ſtękał/ żeś ná bók ſtyſkował? Ták nikt fáłſzywie nigdy nie chorował. PudłFr 5.

Przen [w tym: komu (4)] (7):
Fraza: »co ślin(k)a przyniesie do gęby, do ust« = nic, bez treści, bez sensu; quod a. quicquid in buccam venerit a. venit Mącz, Cn (3:3): ieden ięzik j ten wargami j też zębami zamkniony, abyſmy w mowie roſtropni byli á nie mowili czo ſlina do vſt przynieſie. GlabGad C2; Aiazbaſſa bil czlowyek pranthky a gnyewlywy, a gdy sią roſzgnyewal thedy tho mowyl czo mv zlyna do vsth przynyosla. LibLeg 7/97v; Garrio, Ládá co mówię co mi ſlinká przynieſie do gęby. Mącz 142c, 27c, 480b; co ſliná do vſt przynieſie tho bredzą. SarnUzn F6.
Zwrot: »do serca przynieść« (1): (marg) Záchowánie iego [św. Wojciecha] w zakonie. (–) Myśl káżdą ſwoię y co komukolwiek cżárt do ſerca przynioſł/ ſtárſzemu oznáymił. SkarŻyw 354.
e. Napisać tekst lub jego fragment; afferre Modrz [co] (7): ácż śię nieſpodziewam/ żebym co pewnieyſzego nád one co o Rzecżypoſpolitey piſáli/ przynieść mogł/ [...] przedſię podiąłem ſię tey máteryey piſáć ModrzBaz 1, 1; co [stłuczony garniec z potrawą] gdy obácżył S. Ephrem w gniewie ſie ták viął y zwyćiężył [...]. y śiadwſzy nád onymi ſkorupámi/ iadł to z ziemie co ſię vwárzyło. Tom dla tego przyniosł: ábyſmy wiedzieli iáko mowi S. Ambroży: iſz ſię święći nierodzili z cnotámi SkarŻyw 121; CzechEpPOrz *3.

przynieść do kogo (1): proſzę/ ábyśćie mi odpuśćili Ziemiáninowi proſtemu: który/ ieſliże do was ludźi vczónych nie przynióſł tego/ czego wy chćieli: doſyć ieſt iemu/ że to/ co wam obiecał/ ziśćił iáko mógł. OrzQuin M.

[przynieść o czym: Moẃmy co o tey Piotrá ś. zwierzchnośći [...]: á potym o ſpráwách obudwu [świętych Piotra i Pawła] ku náſzym dobrym obycżáiom y náśládowániu cnot ich wielkich/ co da Pan Bog/ przynieśiem. SkarKaz 571b (Linde).]

Zwroty: »[komu] nauki przynieść« (1): o przyczynách tych o zmartwychwſtániu wywodow ták wielkich/ o pokoiu y bliznách ran Páńſkich/ poćieſzne wam náuki z dáru Bożego przynieśiemy. SkarKaz 203b.

»na plac przynieść« (1): Y niewſtyd mię tego żem ták rádźił [by wobec zagrożenia chrześcijańskiej wiary przez Turków cesarz niemiecki uczynił pokój w swej zwaśnionej religijnie ziemi]: Bo któż wżdy co pożytecznieyſzégo w téy ták wielkiéy trwodze ná plác przyniéść może nád to/ com ná ón czás powiedźiał? OrzJan 131.

f. Przekazać wolę i naukę bożą (też fałszywie); deferre Vulg; accipere, capere, referre PolAnt [w tym: co (72)] (75): KrowObr 157v [2 r.]; cokolwiek przynioſą/ y ſkądkolwiek piſmá zbieráć będą ći/ [...] nie mamy im wierzyć. WujNT 104.

przynieść kogo [= wiedzę o kim] (2): Papieſz Grzegorz wtory y trzeći/ y Papieſz Zácháryaſz/ y ini ponim/ z Rzymu nam posły ſwe posłáli/ y Chryſtuſa y słowo Boże nam przynieśli SkarŻyw 520; SkarKazSej 703a.

przynieść do kogo (3): Nie położonoć go [przykazania boskiego] theż zá Morzem/ ábyś wymowki niemiał/ á mowił/ ktożſie może znas zá Morze wieść/ á przynieść do nás: żebyzmy y ſłucháli y cżynili co przykazano ieſt? Leop Deut 30/13. Cf »poselstwo przynieść«.

przynieść od kogo (2): Y Ianowi od Bogá przynioſł [Anioł] Obiáwienie. WujNT Xxxxxv. Cf »światu przynieść«.

przynieść komu (16): BielKron 45; RejPos 317v; RejZwierc 5; Bo to przykazánie/ ktore ia przykázuię tobie dziſia/ [...] Nie ná niebie ieſt/ żebyś rzekł/ kto znas wſtąpi do niebá á przynieſie ie nam/ y roſpowie ie/ á cżynić (ie) będziemy? BudBib Deut 30/12, Deut 30/13; Mocno ſię o to ſtárał ná tym Synodzie Ceſarz Cárogrocki [...]/ ábj Bulgárowie do Cárogrockiej Pátryárchiey obroceni byli [...]: lecż oycowie wſzyſcy/ kośćiołowi ie Rzyjmſkiemu/ ktory im pierwey świátłość zbáwienną przynioſł/ przyſądzili. SkarJedn 221, 45; SkarŻyw 230, 520 [2 r.]; WujNT Xxxxxv; SkarKazSej 703a. Cf Zwroty.

przynieść skąd [w tym: z nieba (7)] (8): A iż teſz powiedaſz iákoby ten Zołtarz Pánny Máryey miał Anioł Gábryel przynieść z niebá: Themu ia niewierzę. Aby z niebá byłá náuká przynieſioná fáłſzywa/ y Dyabelſka/ ktora ſie z Ewánielią Swiętą niezgadza KrowObr 157, 157 [2 r.], 157v, Ss2, Tt4; BY ſię temu Apoſtołowi ſwemv Niemcy dziśieyſzy niektorzy w kácerſtwie práwie y przeklęctwie vtopieni przypátrzyć chćieli: iáką im wiárę y ſkąd przyniosł Bonifacyuſz: [...] wżdy by ſobie ták pomyślić mogli: [...] SkarŻyw 520. Cf »światu przynieść«.

Podmiotem jest tekst [kogo] (1): Naprzednieyſzy grzech ieſt [...]: zbluźnienie P. Bogá krześćijáńſkiego w Troycy iedynego [...]/ ktorego nam świátłość ś. Ewángeliey y z niebá obiáwiona wiárá Chrześćijáńſka przynioſłá. SkarKazSej 703a.

Zwroty: »przynieść [jaką] naukę« [szyk zmienny] (2): iż ná ſkońcżeniu iego [świata] mieli przyść tácy ludzie/ ktorzy mieli przynieść thákie náuki y thákie obietnice/ iż po śmierći nędznych żywotow náſzych mieli pomágáć nędznym á vpadłym duſzam náſzym RejPos 163v; CzechEp 37.

»nowiny [komu] przynieść« (1): Pytáłá ſie też [Maria Magdalena Chrystusa] iuż o onych nowinach/ ktore Ian s. iuż ſwiátu był przynioſł/ á iáwnie o nim obwołał/ iż to iuż ten przyſzedł/ ktory obiecan był ná zbáwienie ſwiátá wſzytkiego. RejPos [310].

»przynieść obietnice« (1): RejPos 163v cf »przynieść naukę«.

»poselstwo przynieść« [w tym: do kogo (2), od kogo (1), komu (1)] (5): TEn błogoſłáwiony á ſwięty Pan/ iż nam nowe miłoſierdzye otworzyć racżył/ á nowe poſelſtwo przynieść racżył od Bogá Oyczá náſzego niebieſkiego/ á rozne dáleko od onego/ kthore był pirwey Moiżeſz przynioſł á ſwiátu podał od niego RejPos 178v; SkarŻyw 490; ANyoł Páńſki poſelſtwo z niebá przynioſł do Pánny świętey Máryey/ y pocżęłá z Duchá S. LatHar 10, 12; SkarKaz 580a.

hebr. »przynieść [komu] słowo« (1): Y rzekł do nich [Bilam do przybyłych]: nocuyćie tu tey nocy/ á dam wam odpowiedz (marg) Wlaſnie/ á przynioſę wam słowo. (–) [referam vobis verbum]/ iako mowić będzie Iehowá do mnie BudBib Num 22/8.

»z sobą przynieść« (1): A thák co tobye do tego/ ieſli doktor/ ieſli proſtak opowiáda thobye prawdę ſwiętą Páná twego/ [...] tylko ſie ty przypátruy ieſli ſą prawdziwe ſłowá iego. Abowiem wierz mi żeć komża y kápicá nic prawdy podeprzeć nie może/ ieſliże iey [prawdy] s ſobą nie przynieſie s ſzcżyrey rády á s ſzcżyrego poſtánowienia mądrośći Páńſkiey RejPos 284.

»światu, na świat przynieść« [w tym: od kogo (1), komu (1), skąd (1)] (2:1): KrowObr 158; RejPos [310]; WYſławiánie to przenadoſtoynieyſzey Pánny y Mátki Bożey Máryey/ Archányoł Gábryel z niebá świátu od Páná Bogá przynioſł. LatHar 7.

W przen (2):
Zwrot: »przynieść do uszu (ucha)« [szyk zmienny] (2): RejPos 284; Ták iż oboiáſię wnich [namiestnikach Chrystusowych na ziemi] rzecż zeſzłá iż náucżyć ſię od nich wiáry mogę: bo ſą ludzie widomi/ ktorzy mi do vchá Ewánielią przynieść mogą: y omylić ſię ná nich nie mogę. SkarJedn 45.
Przen [kogo, co komu] (1): Oná [Korona Polska] wam wiáry ś. Kátholickiey/ przez ktorą do wieczney oyczyzny przychodźićie/ dochowáłá/ y Chryſtuſá zbáwienie wáſze y iego Ewángelią przynioſłá. SkarKazSej 665b.
α. O Chrystusie i Duchu Św. (39):

przynieść komu (25): KrowObr 79; Iáko y ſam [Pan] to potym o ſobie powiedáć racżył: Iż gdy przydzye Duch s. do was/ iuż co wam kolwiek przynieſie/ z mego wam właſnego przynieſie RejPos 232v; iż iedno ten IEZVS á nikt inſzy przynioſł nam wolą y opowiedzyał náukę Bogá Oyczá ſwego niebieſkiego. RejPos 285v, A6, 190, 197v [3 r.], 339v. Cf Zwroty.

przynieść do kogo (1): iż przynioſł Pan do nas iáſne vpominánie ſwoie y náwiedzenie ſwoie/ tho ieſt Ewányelią ſwoię ſwiętą RejZwierc 258v.

przynieść od kogo [= od Boga] (13): iż im on á nikt iny miał przynieść od Oycá ſwego niebieſkiego wiecżne błogoſłáwieńſtwo/ odpuſzcżenie grzechow/ y wybáwienie od wiecżney śmierći. LubPs X3; RejPos 118v. Cf Zwroty.

przynieść z czego (7): RejAp 56v; kthory [Pan] nam iáwnie á iáſnie ſwieći ſwiętemi ſłowy [...]. A teyći to ſwiátłośći/ iáko ſam powiádáć racży/ nie przynioſł nam z wymyſłu ſwego/ ále s poſtánowienia wiekuiſtego Boſthwá ſwoiego RejPos 339v; w ktorego [Pana] vſciech nigdy ſłowá omylnego/ Nie było ználezyono zá wieku wſzytkiego/ Gdyż ie przynioſł s táiemnic Boſtwá iedynego. RejPos Ooo5v, 197v [2 r.], 232v, 300.

przynieść miedzy kogo (1): iż też iuż rozſzyrzał ten głos ſwięty ſwoy/ á to nieomylne poſelſtwo ſwoie/ ktore przynioſł z niebieſkiey wyſokośći/ á s tháiemnic onych z dawná poſtánowionych/ w rádzye Boſtwá ſwego ſpołecżnego/ z Bogiem Oycem y z Duchem ſwiętym/ miedzy ine narody RejPos 300.

przynieść skąd (7): Papieſz nie wierzy áby Kryſthus przynioſl z Niebá Miłośćiwe láto. KrowObr 79, 79, 138, Tt3; RejPos 300; Dźiś nas w tych krolách [Bóg] do Syná ſwego y tego co z niebá przynioſł przyzwáć raczył: iáko gośći do domu ſwego/ ná wielką vcztę SkarKaz 517a. Cf »poselstwo przynieść«.

Zwroty: »[komu] przynieść naukę« [w tym: od kogo (1)] [szyk zmienny] (2): RejPos 197v; iż iuż nam inſze lepſze y doſkonálſze náuki y práwá nád one Moiżeſzowſkie/ Chriſtus pan od Bogá przynioſł CzechEp 48.

»nowiny przynieść [komu od kogo]« (1): iż tłuſzcże rozlicżne ſchadzáły ſie do Páná [...]/ iżby ſie też przyſłuchawáły onym ſwiętym á zbáwiennym náukam iego/ á onym wdzięcżnym nowinam/ ktore ſwiátu nędznemu á vpádłemu miłośćiwie przynieść racżył/ od bogá Oycá ſwego niebieſkiego. RejPos 183.

»obietnice przynieść« [w tym: komu (3), od kogo (2), dokąd (1)] [szyk zmienny] (4): RejPos 141v, 175, 179v; śmierćią ſwoią obietnice ſwe/ ktore od ſwego BOgá y Oycá/ y od náſzego też ktorzy wierzymy/ nam przynioſł/ iáko ieden Teſtáment zápiecżętował CzechRozm 260.

»poselstwo przynieść« [w tym: komu (7), od kogo (6), skąd (1)] (11): Drugie drzewo żywotne ieſt Pan Kriſtus/ ktory nam przynioſł poſelſłwo [!] dobre BielKron 2v; gdy ſie iuż ten obiecány Meſyaſz ziáwił/ thu iuż dopirko przynioſł nowe poſelſtwo z Máyeſtatu onego ſpołecżnego Boſtwá ſwego/ á oznaymił to ſwiátu iáſnie/ iż to iuż on ieſt ktory miał odkupić tego nędznego cżłowieká RejAp 1v, 56v; RejPos A6, 118v, 119, 119v, 178v (8).

»na świat, światu przynieść« [w tym: od kogo (3)] [szyk zmienny] (2:2): RejAp 56v; Idźcie po wſzytkim ſwiecie á opowiedaycie Ewányelią/ to ieſt/ ſpráwy moie ktorem ia ſwiátu przynioſł od Bogá Oycá mego. RejPos 206v, 118v, 183, 194v; ktory [Pan] nam te ſkárby niebieſkie ſłowá ſwego świętego ná ten świát przynieść/ y wolą ſwą naświętſzą [...] obiáwić y pokázáć raczył WujNT przedm 27.

4. Unieść część ciała (1):
Zwrot: »rękę przynieść do ust« (1): Kryie leniwiec rękę ſwoię do łoná/ vkonywa ſię niż ią przynieſie do vſt ſwoich [laborat reducere eam [manum] ad os suum]. BudBib Prov 26/15.
5. Spowodować, sprawić; dare PolAnt, Mącz; apportare Mącz, Cn; afferre Modrz, Calag; importare Modrz, Cn; apponere PolAnt; facere Mącz; afficere Calag; inducere, parere JanStat; parare JanPrzyw [w tym: co (170)] (172): PatKaz II 55; bog uyedzyal yſz yeua myala przynyeſzcz y naleſzcz ſzmyercz chczyal yſz by marya panna byla nalazla zyuod PatKaz III 90; Co dobrego Lutrowá náuká przynyoſlá. KromRozm I L marg; [mieszkają] zwłaſzcżá przy rzece Nilus około Egiptu/ ábowiem po wylaniu Niluſá máią znáki ieſli żyzność álbo głod wylanie przynieſie BielKron 270, 200, 241v; Simulatio quae serpiebat indies, magnum dedit malum, Nieprziyaźń która ſie co dźień mnożiłá/ wiele złego prziniosłá. Mącz 388b; GórnDworz I7; Wſzák bogáctwá doſyć przynieſie [wybrany król] gdy kroleſtwo w pokoiu rządzić będzie. HistRzym 35v; RejPos 17v; CzechRozm 112; ModrzBaz 39v; SkarJedn 184; Oczko 13; Calag 138b; PaprUp L4v; ActReg 102; co Pan roſkaże/ iuż z tym drugiego roſkazániá [ma kmiotek] nie cżekáć/ ále záraz vcżynić: bo to iuż niełáſkę przynieśie. GostGosp 148; GrochKal 10; GórnTroas 33, 41; SarnStat 1000.

przynieść do kogo, do czego (2): LibMal 1544/86; Bo iáko dobry á cnotliwy wiele może błogoſłáwieńſtwá przynieść domowi ſwoiemu/ ták też záſię złośćiwy wiele przeklęcia á wiecżnego vpadku może przynieść á zyednáć do niego. RejPos 253.

przynieść od kogo (1): Thegoż roku Piotr Opaleńſki poſeł wielki/ do Turek ieźdźił w poſelſtwie: ten z iednał y przynioſł przymierze do żywotá obu Krolow Zygmuntow/ thák od Tátar/ Wołochow/ iáko od Turkow. BielKron 422v.

przynieść u kogo (1): Przynioſłoby to [napaści księdza Powodowskiego na Czechowica] v świátá (choćiaż z nierownym/ bo on zacny y poważny Práłat/ á ia lichotá [...]) gniew/ y nieprzyſtoyne z gniewu myślenie/ o nieſłuſzney nákoniec pomśćie. CzechEp 6.

przynieść komu, czemu (124): PatKaz II 61v; pokorny poſiadwſſy ziemię vżywa pokoiu ktory iemu wielkie roſkoſſy przynieſie. RejPs 55; LibMal 1544/86; LibLeg 11/170v, 181v; MurzHist T3; BielKom F5; GliczKsiąż E4v; KrowObr 125v; iáko bogáctwá/ ktho ich nie vmie z rozumem vżywáć/ wielkie niebeſpiecżeńſtwá káżdemu zyednáć y przynieść mogą. RejWiz 9; LeszczRzecz A6v; gdy vſłyſzano w Rzymie/ iż Ionátás vmárł/ á wieść theż do Spártánow przyſzła/ wielką im to żałość przynioſło [tristati sunt valde]. BibRadz 1.Mach 14/16, Prov 3/2, Eph 4/30; OrzRozm K2v; Potym Metoná miáſto odſtąpiło od Filipá/ przećiw ktorym poſłał Filip Alexándrá/ ſkroćił ie y miáſto wzyął/ oycu zwycięſtwo przyniozł. BielKron 123; iáko tho wſzytkim kráinam Niemieckim nic dobrego nieprzynieſie/ gdy poſtronny nieprzyiaćiel do nich wćiągnie BielKron 226; y liſty y poſłá ná then cżás od ćiebie wdzięcżnie prziymuię/ gdyż mi więcey ſmiechu przynioſły niż gniewu BielKron 246; Wiele ſmutku y żáłośći ſpołu wſzytkim w Polſzce tá wypráwá [na Wołochy] nierządna á nie ſpráwná ná ten cżás przynioſła BielKron 399, 190v, 210, [3322]v, 401; KwiatKsiąż P4v; Tum hoc alterum illud vero est, quod mihi puto palmarium, To co mi nayznámienitſzą cześć y chwałę przinieść ma. Mącz [274]a, 313c; áby w zbytek ktora s nich [krew gorąca, żółć, pypeć, melankolija] niewyſzłá/ á niemocy álbo y śmierći ćiáłu nieprzynioſłá: potrzebno ich wśćięgáć SienLek 41v; ktora gwiazdá że ieſt nátury Iowiſzá y Marſá/ dla tegoż przyczyną będźie wielkiey zápálczywośći/ ktora wielu Krolom y Kśiążętom śmierć nagłą/ á drugim wygnánie álbo więźienie przynieſie. LeovPrzep A2; RejAp 178; GórnDworz D5, Y6, Aa4, Cc5, Ff2v; A cożći zá roſkoſzy twe czukrowáne iedlá á twe ipſymowáne picia przynioſą? RejPos 138v, 15 [2 r.], 21, 134v, 142, 165 (11); RejPosWiecz3 [97]v; RejZwierc 127v, 128 [2 r.]; Táka ordynácya przynioſłá zwyćięſthwo Rzymiánom gdy Elephánty imo ſie puſzcżáli trapiąc ie ze wſzech ſtron poćiſki Wellitowie. BielSpr 41, 59v; ktore [kacerstwa] y Krolowi y Koronie wſzyſtkiey/ ieſli ich ſam Pan Bog nie pohámuie/ pewne zátrácenie przynieść máią. WujJud 19; RejPosWstaw 41v, [1103]v; Bo iáko wiele białe głowy wſpráwách ludzkich záſzkodźić mogą/ doſyć iáśnie okazáłá [...] Iewá/ ktorey rádá wſzytkiemu narodowi ludzkiemu zginienie przyniosłá ModrzBaz 49; Sámá tey rzecży/ o ktoreieſmy to piſáli/ wielkość/ á dowćipu náſzego mdłość/ y nieſpoſobne zdrowie/ ktemu też ſtáránia y ſpráwy rozmáite/ wielką chęći y pilnośći mey przyniosły trudność/ żem wſzytko nie ták iákoby trzebá/ wypráwił. ModrzBaz 136, 65, 93v, 116v, 133v; [Izydor, metropolita kijowski] Ruśi zgodę y iedność chrześćiáńſką kośćielną przyniosł. SkarJedn d6, 266; álbo któré [wrzody] ſą ták ſuche/ że ſkurze/ iákoby blizny przyniówſzy/ áni wyćiéc/ áni ſyę záſuſzyć mogą Oczko 13v, 30v; SkarŻyw 3; CzechEp 200; Phil K4, S, S2; boby tákowé oſób zacnych ruſzenié z mieyśc [tj. zabranie dostojeństw]/ imięniu ich przynioſło nieiákié zelżenié [nomini eorum notam inureret JanStat 296] SarnStat 80; á ták/ żeby tákowé iego vćiekánié nieſławy mu nie przynioſło [ad infamiam reputetur JanStat 627]: tedy ten vćiekáiący [...] będzie ſie świadczył/ iżeſmy [...] SarnStat 156, 518; SkarKaz 8a; VotSzl B2; y wſzyſcy bráćia oni ná bitwách pozábijáni/ ſobie śmierć á ludowi ſwemu y Rzeczypoſp: wolność/ y wybáwienie od tyránnow przynieśli. SkarKazSej 668b. Cf Zwroty.

przynieść ku czemu (1): tho ponyewoly czlowyek y ſzmyercz mvſzy prziczyerpyecz Kyedi yvſze thakowe naſche grzechi kv thakowey bendzye [lege: biedzie] przinyoſli LibLeg 11/168v.

przynieść czym (2): ModrzBaz 116v; żadna łáſká/ żadna przyiázność y thowárzyſtwo nie ma być mu ták miłe/ żeby w rzecżach wątpliwych nie miał thego przynieść powieſcią y rádą ſwą/ coby ku záchowániu y rozmnożeniu R. Poſpolitey być mogło Phil H4.

przynieść dokąd (4): że ten wáſz Zakon/ niezgodę/ gniew/ mierźiączkę/ roſtyrk/ ſwąwolą/ nierząd/ bluźnierſtwo/ y wzgárdę/ Stanow Przełożonych z ſobą do Polſki przynioſł OrzRozm Bv. Cf »przynieść na świat«.

przynieść skąd (2): aby [...] [Zbawiciel] ſtąd przynioſl vlécżenié/ s kąd bylo przed tym ſkażenié. OpecŻyw 161; HistLan B4.

Ze zdaniem dopełnieniowym [w tym z zapowiednikiem: to (3); zaimek względny (2), aby (1), iż (1)] (4): LibMal 1544/86; áżebychmy iuż nie w obietnicach/ ále w ſkutku brácyey ſwey przynieſli cżegoſmy ták długi cżás prośili á żebráli. LeszczRzecz A6v; v nas w Polſce miáłyby ty iądrá [skupowane przez aptekarzy] táńſzé być/ iżeſmy tych kráin bliſko gdźie bobry łowią: ále to bramowánié [tj. moda na obszycia futrem bobrowym] przynioſło/ iż v nas nadroſzſzé wſzytko SienLek 243; Phil H4.

Zwroty: »pomoc przynieść« [w tym: komu (1)] (3): bo gdźieby były żéły zatkáné/ kréẃ nieczyſta/ ćiáło wewnątrz plugáwé: iakąby té Cieplice pomóc przynieść mogły? Oczko 24, 16v; SkarKaz 6a.

»pożytek przynieść« [w tym: komu, czemu (25)] = bono a. utile esse, emolumentum facere Mącz; afferre utilitatem Modrz; utilitatem vergere JanStat [szyk zmienny] (33): ktoré [Słowo boże] nám niedáwá znać kto ieſt a kto nie ieſt wybrany/ Bo by to nam pożytku nieprzyiosło [!] MurzHist G, A4, Sv; KromRozm III A3; Iáki wielki pożytek wſzytkim wiernym przynioſłá męká P. Kryſtuſowá. LubPs Qv marg; BielKron 460v; Mącz 103b, 342a, 428d; GórnDworz E2v, G6, Ee2v; RejPos 141v; BielSat Cv, C3; Vdałem pioro ſwoie ku iey [tej historii] wypiſániu/ Tuſząc że to co ſádzę ná mym właſnym zdániu. Może przynieść niemáły pożytek káżdemu HistLan A2v; KuczbKat 185, 235; WujJud a2v; Było y ieſt ieſzcże inych názwiſk [tj. nazw różnych duchownych] niemáło/ kthore ná then cżás opuśćić zá rzecż ſłuſzną ſie zdáło/ gdyżby nam też máły pożytek przynieść mogły. RejPosRozpr c4; RejPosWstaw [412], 110v; ModrzBaz 64; StryjKron 717; BielSjem 3; BielRozm 20; bo gdźie prżyśięgá pożytek iáki wielki prżynieść ma/ tám łákomy człowiek [...] nie raz/ ále ſto kroć prżyśięże. GórnRozm F; ktora cnotá y cżáſu żywotá iemu [królowi Anaksylausowi] wielką pochwałę vcżyniłá/ y po ſmierći wielki pożytek potomſthwu iego przynioſłá. Phil M2; WujNT 148; Tedy bacząc iż to Ziednoczenié wielką ſławę y pożytek oboiemu Páńſtwu przyniéśćby mogło/ [...] ktemuſmy myśl y wolą náſzę przychylili [aby ...] SarnStat 1004, 196, 198; Mam zá to że tá máła rzecż [tj. książeczka] pożytek przynieśie: Cżytelnikowi tor do wielkich piſm ponieśie. KlonKrGum Av.

»[komu] sławę przynieść« (5): RejZwierc 140v, 141; Co [okrucieństwo i spowodowany nim lęk o własne życie] też onemu Lizándrowi Hetmánowi Lácedemońſkiemu ſławy nie przynioſło/ owſzem niemáłą ohydę Phil P3; SarnStat 1004 [2 r.].

»z sobą przynieść« [szyk zmienny] (3): OrzRozm Bv; Res semper aliquid apportat novi. Skoſztowánie przinieſie ſobą [lege: z sobą] záwżdy co nowego. Mącz 353a; WujJud a4v.

»szkodę, utratę przynieść« [w tym: komu, czemu (11)] = cladem a. perniciem afferre Modrz; parere detrimentum JanStat; parare detrimentum JanPrzyw [szyk zmienny] (12:2): ComCrac 13v; KuczbKat 285; RejZwierc 76v; WujJud a2v; ktory [król węgierski Władysław] iż był przymierze z Amuratem Tureckim Krolem wźięte [...] złamał/ wielką ſzkodę ſobie y kroleſtwu ſwemu przyniosł. ModrzBaz 21v, 82v, 106; PudłFr 39; á to ták wielkié rozerwánié/ ták ſproſné/ ták záſtárzáłé/ ták niebeſpieczné/ ták ſzkodliwé/ któré krześćiiáńſtwu wielką vtrátę przynioſło/ [...] wżdy [królu] vſkróm áby do czáſu y vſpokóy. OrzJan 132; SarnStat 368, 381, 407, 888.

»upad(ek) przynieść« [w tym: komu, czemu (5)] (6): BielKron 107; RejPos 253; iáko to Wieſzcżkowie wykłádáli/ że to dziećię miáło Vpad oycżyznie przynieść KochOdpr D2v; KochDz 107; GórnRozm H4; Tákié ſpráwy/ dźiélnośći/ gdźie ſie ieno wnioſły/ Ziemiam/ miáſtóm/ y wyſpóm vpadek przynioſły. GórnTroas 20.

»przynieść na świat, światu« [szyk zmienny] (3:3): Począczye twoye rodzyczyelko boza przynyoſlo y obyauylo ueſele wſzemu ſzwyathu PatKaz II 20, 55 [2 r.]; A czo ſie tych [białychgłów] dotycże/ kthore ná ſwiát wiele dobrego przynioſły/ będęli ie chciał licżyć/ licżby mi nie sſtánie GórnDworz Z; RejPos 273; Gdyż ná świát pychę przynióſł czárt przeklęty SiebRozmyśl [M]v.

Szeregi: »dać i przynieść« (1): Cnotá wam da przyiaćiele/ Y przynieśie roſkoſz wiele KochMRot A4v.

»przynieść, (a) uczynić« [szyk 1:1] (2): Mącz 103b; Tákże y poććiwy cżłowiek/ gdy ktory ſzkodliwy w ſobie przypadek bacży/ ktoryby mu ná potym więtſzą ſzkodę vcżynić miał/ wcżás mu w ſobie gwałth potrzebá vcżynić/ [...] áby ná potym y więtſzey ſzkody y więtſzego bolu nie przinioſł á nie vcżynił. RejZwierc 76v.

W przen (2): Iż ludzie zli ze złego ſkárbu ſercá ſwego/ Nie mogą iſcie przynieść nigdy nic dobrego. HistLan B4.
Szereg: »porodzić i przynieść« (1): panna ktora ma przydz ſzmyercz przeſz nyą bądze ſkazona, a zyuoth uyeczny ſzwyatu porodzy y przynyeſye PatKaz II 55.
Przen (1):
Przysłowie: A odpráwiwſzy ty domowe goſpodárſtwá/ oſiawſzy też dobrze/ więcz też nie wádzi/ ieſli cżás ieſt/ nowinki pokopáć/ gnoyku powoźić/ domkow/ chlewikow popráwić/ [...] á nie żáłuy ſie ná to áni zádłużyć áni przyſtáwić. Bo to ſwięta kopá co dwie zá ſobą przynieść może. RejZwierc 110v.
6. Zdecydować o ludzkich losach, dać, zesłać (o Bogu i innych mocach niezależnych od człowieka); afferre Vulg, Cn; invehere Mącz [w tym: co (26)] (30): Quencunque casum fortuna invexit hunc apte et quiete ferat, Iákąſzkolwiek przigodę fortuna prziniosłá táką muśi skromnie cierpieć. Mącz 477c; SkarŻyw 147.

przynieść komu (12): Okázuie [prorok] dobrodźieyſtwá kthore Zydom y pogánom Kryſtus przynieść raczył. BibRadz Is 25 arg; WujJud 77. Cf Frazy, Zwroty.

przynieść na kogo (1): Bo przynioſę ná nie [grzeszników] złe rzecży/ rok náwiedzenia ich/ mowi Pan. Leop Ier 23/12.

przynieść dokąd (1): Otho iuż iáwnie widzimy że nam ten Pan á ten miłośćiwy zbáwiciel náſz przynioſł náwiedzenie ſwoie do tego nędznego Ieruzalem náſzego/ przynioſł głos ſwoy RejPos 197v.

Z przysłówkiem ilościowym zastępującym dopełnienie bliższe (1): że nam więcey Pan Chriſtus przynioſł y záſłużył/ niżelichmy byli przez grzech vtráćili. WujJud 77.

Frazy: »(co) czas przyniosł (przyniesie)« [w tym: komu (1)] (4): HistAl E; ácż tho był pan z młodu bárzo ciekáwy [...]/ ále iuż był potym ſkromny/ trzeźwy/ ſpokoyny/ thylko ſie iuż był ná wſzem ná wolny żywot vdał/ á wſzákoż co cżás przynioſł y Rzecżypoſpolitey y przyiacielſkiey poſługi nigdy nie omieſzkał. RejZwierc Aaa2; ActReg 148; SzarzRyt C2v; [Aż potym czás dogodźił żądániu náſzemu/ Przyniowſzy Bogá z iego wſpomożeniem ktemu [attulit et nobis aliquando optantibus aetas auxilium adventumque dei VIII 200]. VergKoch 222].

»cożkolwiek kostka przyniesie« (1): Fores quicquid est futurum feriam, Niechay vroście ztąd co chce ya yednák zákołácę we drzwi álbo coſzkolwiek koſtká przinieſie/ etć. Mącz 340d.

»co [komu] los przyniesie« (1): Co komu los przynieſie s Páńſkiego przeźrzenia/ To mu záwżdy przypada z dawnego zrządzenia. RejWiz 129.

»jeśliby nieszczęście przyniosło« = gdyby się tak nieszczęśliwie złożyło (1): Ocyec álbo mátká nyechay vććiwye karze/ álbo bićiem álbo ſlowy w domu ſwym/ á zás kto inſſy yeſliby to nieſſcżęſcye przynioſlo/ myedzy ludźmi. GliczKsiąż G4v.

»(co) szczęście [= los] przyniesie (przyniosło)« [w tym: komu (5)] [szyk zmienny] (12): BielŻyw 1, 92; Ale gdyż nie w naſzey moci ſzczęſcie połozono Muſim przyąć z dobrą wolą czo przynieſie ono RejJóz I7v, K6v, L2v, M, Mv; Fortunny to ieſt káżdy co ná tym przeſtawa/ Co mu ſzcżęſcie przynioſło RejWiz 18; RejZwierz 4, 21; Kupcy Tureccy [...] gdy tám [na wyspę Zailon] przyieżdżáią/ tárguią źiemię ná łokieć/ co komu ſzcżęśćie przynieſie to iego BielKron 268v; KochSz C2v.

Zwroty: »przynieść [komu] pokoj« (1): [na wieść o zmartwychwstaniu Jezusa Piotr] przybieżał do grobu/ y ſzukał/ iáko ieleń wody/ ná Páná ſwego wołáiąc: Niech oglądam twarz twoię/ miſtrzu moy/ y Boże moy/ á mam znák odpuſzcżenia grzechu mego/ przynieś mi on pożądány pokoy pierwſzy ku mnie/ nie záſłużoney przyiázni twey. SkarŻyw 599.

»przynieść [komu] ratunek« (1): we wſzytkiey trwodze Pośpieſz [Boże] przynieść rátunek duſzy mey niebodze. SzarzRyt B2.

»przynieść światu, na świat« [szyk zmienny] (1:1): RejPos 20v; Idąc w dom iego [poganina Asteriusza] Wálenty S. prośił Páná Bogá mowiąc: Pánie Iezu Chryſte ktoryś świátłość ná ten świát przynioſł/ y oświecaſz każdego ná ten świát przychodzącego: oświeć dom ten SkarŻyw 147.

7. Obrodzić, wydać plon; afferre PolAnt, Vulg; ferre PolAnt, Calag [w tym: co (19)] (21): Drugie [ziarno] theż vpádło ná źiemię dobrą/ y podáło owoc vrodzáyny/ y vroſły/ á iedno przynioſło trzydźieśći/ drugie ſześćdźieſiąt/ trzećie záſię ſto. BibRadz Mar 4/8; WujNT Mar 4/8; Przyimie [poddany] wſzytko zá dobre co przynieśie rola: Mowi z pokorą: Niech ſię dźieie Boża wola. KlonWor 77.

W porównaniach (3): MurzNT Ioann 15/4; IAko drzewo wſzelkie/ ktore ſye ná Wioſnę niemiażdży/ ni liśćia áni owocu ná láto przynieśie: thákież ſámicá człowiek/ przyrodzenie tákie ma/ iż gdy ſye Máćicá ná káżdy Mieſyąc nieſoczy/ płoduſye [!] żadnego ſpodźiewáć nie trzebá SienLek 108; LatHar 738.

Zwroty: »przynieść owoc« = afferre a. ferre fructum PolAnt [szyk zmienny] (5): Iako latorośl niemoże owocu przynieśc od ſamyi śiebie [tj. samodzielnie]/ ieſliby na maćicy nietrfała/ tak ani wy ieſlibyście wemnie niemęſzkali [!]. Iáciem [mówi Jezus] ieſt maćica winná wyście latorośli MurzNT Ioann 15/4; BibRadz Luc 8/8; SienLek 108; Nieboyćie ſię bydło polne/ bo zrodziły łąki wpuſzczy/ bo drzewo przyniosło owoc ſwoy BudBib Ioel 2/22; Ten będźie/ iáko drzewo wſzcżepione nád ſtrumieńmi wod: ktore przynieśie owoc ſwoy cżáſu ſwego. LatHar 738.

»przynieść pożytek« = dare a. ferre a. reddere fructum Calag [szyk zmienny] (2): Potłukł [Bóg] grádem máćice ich [Egipcjan] zboża wſſytkiego/ Zyárno ich nye przynyoſło pożytku żadnego LubPs S; Calag 209b.

Przen (11): Pan źiemi raczy błogoſłáwić: á tá Przynieśie żyzné/ y obfité látá KochPs 128.
Zwrot: »owoc przynieść« [w tym: komu (2)] = fructum afferre Vulg [szyk zmienny] (10): KrowObr 5v; tedy też tego od nich [Chrystus] potrzebuie/ áby [...] nie odradzáli ſie od ták błogoſławionego ſzcżepu máćice ſwoiey/ á iżby przynieſli przyiemny owoc s tych látoroſli ſwoich cżáſu ſwego/ Bogu Oycu ſwemu RejPos 59v, 62, 65; RejPosWiecz2 93; że nie káżdy co wierzy á w Pánie Chryſtuśie mieſzka/ iuż przeyrzány ieſt y wybrány. Bo ieſliże owocu dobrych vcżynkow nie przynieśie zginie/ y od zbáwienia odpádnie. WujJud 68v; CzechEp 118; poſtánowiłem was/ ábyśćie ſzli y przynieśli owoc/ á owocby wáſz trwał WujNT Ioann 15/16 [przekład tego samego tekstu KrowObr, CzechEp], Ioann 15 arg, 8.
8. Narzucić konieczność czegoś, nakazać, pozwolić (o okolicznościach) (4):
Frazy: »czas przyniesie (czasy przyniosą)« [szyk zmienny] (3): Bo nie to cżyń coć ſie zda/ lecż co cżás przynieſie RejZwierz 117v; WujJudConf 227; Z tego dwoygá [radości i smutku] żywot Náſz vplećiony. Y roſkoſzyć naſze Niepewne: ále y troſki vſtąpić Muſzą/ gdy Bog chce/ á cżáſy przynioſą. KochOdpr Bv.

»potrzeba przyniesie« (1): BVrmiſtrzá z Rádą vrząd ná thym ieſth/ przynamniey raz w tyydźień [!] álbo ile kroć potrzebá przynieſye ná Rathuſz ſye ſchodźić/ o poſpolitym dobrym rádźić GroicPorz b3v.

9. Wskazać (o przyrządzie mierniczym) [co] (1): [Aby zmierzyć staw:] weźmieſz wagę równo z wodą/ odmierzywſzy ſobie ná laſce dwá łokćiá/ [...] Idźiſz ná dół po wodźie ważąc/ obrácáiąc ſye z Synwagą y tám y ſám/ póty pókić ónych dwu łokćiu sſtáie [...]. Strać że iuż óny dwá łokciá/ któréś był wźiął dla ſchylánia. A ná tym mieyſcu kędy ié ſtráciſz/ nákárbuy ſobie/ iákoć wyſoko ſpadki wagá przynioſłá. Strum B4.
10. Wynieść w wyniku działania matematycznego (1): A ieſli dni trzydźieśći śiedźiéć [chory w wodzie] będźie/ że tego chorobá potrzebę pokaże/ wyśiadáiąc z przodku godźin ná dźień trzy/ á pomnażáiąc áż do ſzéśći/ półtorá ſtá to przynieśie Oczko 27v.
11. Konstrukcje z podmiotem oznaczającym czas: co(ś) się wtedy zdarzy(ło) (17): SeklPieś 20; Wſzyſtká moiá dobra myśl z tobą precz odchodźi/ A z tego mię więźienia nikt nie wyſwobodźi/ Dokąd ćię záś nie vyźrzę/ páni wſzech pięknieyſza/ Co ich kolwiek przynioſłá chwilá teráznieyſza. KochPieś 8; RybGęśli B3.

przynieść komu (3): NIe chlub ſię dniá iuthrzeyſzego/ gdyż niewież [!] coć przynieſie przyſzły dźień [nescis quid pariturus sit dies] BibRadz Prov 27/1; RejZwierc 112; KochWz 139.

Ze zdaniem dopełnieniowym (1): (nagł) Ná ſklęnicę. (–) SLużyłám Woiewodom Krákowſkim przed láty/ [...] Teraz czás przynióſł/ żem ieſt Głoſkowſkiemu dáná KochFr 123.

Fraza: »(co a. jako) czas przyniesie (a. ma a. może przynieść)« [szyk zmienny] (11): LibLeg 11/43; to czo cżas przynieſie iuż przymuymy wdzięcznie RejJóz I7v, F7v, M6; ácż przyrodzenie iuż thákie nośić muśimy iáko nam cżás przynioſł/ á iákye Pan Bog racżył dáć RejZwierc 112, 138v; A ták co ma czás przyniésć/ vprzédz go ty ráczéy/ Odmięń ſwóy biég KochFr 32, 123; KochWz 139; PudłFr 15; cżáſu ſwego końcż wſzyſtko: nie záchowyway ná inſzy. Bo drugi cżás inſzy przypadek może przynieść GostGosp 6.
Zwrot: »z sobą przynieść« (1): iż też dźień żadny niemija/ ktoryby z ſobą iákiey właſney cięſzkośći y ſzkody nieprzynioſł KuczbKat 431.

Synonimy: 7. puścić.

Formacje współrdzenne cf 1. NIEŚĆ.

Cf PRZYNIESIENIE, PRZYNIESIONY

ZCh