[zaloguj się]
[pdf]

PRZYTŁACZAĆ (4) vb impf

[W inf -tła-, -tłå-; drugie a jasne]; w pozostałych formach -tłå-.

Fleksja
inf przytłaczać
indicativus
praes
sg
1 przytłåczåm
3 przytłåczå
imperativus
sg
2 przytłåczåj

[inf przytłaczać.] ◊ praes 1 sg przytłåczåm (2). ◊ 3 sg przytłåczå (2). ◊ [imp 2 sg przytłåczåj. ◊ part praes act przytłåczając.]

Sł stp, Cn brak, Linde bez cytatu s.v. przytłoczyć.

Przyciskać, przygniatać, przyduszać; obruere Mącz (3): Mącz 361d; [Przytłaczam/ Obruo, opprimo. Volck Vvv4v].
a. [Ubijać, ugniatać: Przy káżdym też tákowym ſadzeniu [...]/ pożytecżno ieſt zmieſzawſzy źiemię z trochą gnoiu [...] otłocżyć w grubie około drzewá wſádzonego/ wſzákoż nie bárzo przytłacżáć/ áby tak źiemiá zoſtáłá rzadko ku przyymowániu w śię wilgoty dżdżowey Cresc 1571 118, 307.

przytłaczać co: támże ie [rodzynki] zaśię ochłodźiwſzy kłaść w nieiaką ſędźinę [= naczynie] cżyſtą przytłacżaiąc dobrze/ y przyłożyć ná wierzch cżym ćięſzkim. Cresc 1571 331.

przytłaczać czym: zátym groná vłożyſz w iákie ſędy podeſławſzy liśćia winnego [...]/ támże kłádąc iedno ná drugie ręką przytłacżay/ á gdy iuż pełno náłożyſz/ tákież zwierzchu liśćiem przyłoż Cresc 1571 330.]

b. [Przywiązywać ciasno na czymś [co]: álbo przykrij po cżoſániu włoſy chuſtą gorącą/ nieprzytłacżáiąc ich/ ále zlekká ná nie przykłádáiąc. SienHerb 493b.

przytłaczać czym: kłádź ná ony mieyſcá złoto Málárſkie/ przytłaczayże ie bawełną SienHerb 615a.]

c. Przyciskać swoim ciężarem [co] (2): Cżemu widźiſz trzaſecżkę w oku brátá twego/ tramu lepak ktory w oku twoim ieſt nie bacżyſz. Záiſteć miedzy trzaſecżką á bálką álbo tramem wielka rozność ieſt/ ták iż trzaſecżká łatwie może być vnieśioná/ ále záiſte nie ták tram/ bo on nie tylko oko ślepi/ ále też wſzytko ćiáło cżłowiecże przytłacża/ gdy go ná nie włożą. WysKaz 18.

przytłaczać czym (1): Cżemu chleb z inſzą karmią iadaią. (–) Bowiem chleb ieſt naturi ziemney to ieſt ſuchey á zimney/ przeto ſam pożywany nie zdrowy ieſt zwłaſzcża gdy ſie im kto obetka/ ale z karmią inſzą iedzony przytłacża ią ſwą cięſzkoſcią wżołądku, á tak pomaga wiele ku ſtrawieniu. GlabGad G6.

*** Bez wystarczającego kontekstu (1): Admolior, Przitaczam/ przirzucam/ przitłaczam. Mącz 229d.

Synonimy: przyciskać, przywalać; b. przywięzować.

Formacje współrdzenne cf TŁOCZYĆ.

AĆ