• Instrukcja
  • I. Materiał Słownika
  • II. Podział materiału na artykuły hasłowe
  • III. Hasło
  • IV. Specyfikacja gramatyczna
  • V. Część gramatyczna
  • VI. Stosunek do innych słowników
  • VII. Semantyka
    • A. Zasady podziału znaczeń
    • B. Podział wewnętrzny rubryki znaczeniowej
    • C. Struktury składniowe
    • D. Funkcje form gramatycznych
    • E. Połączenia
    • F. Użycia przenośne
    • G. Inne rubryki nienumerowane
    • H. Podrubryki znaczeniowe
    • I. Uwagi o łączliwości
      • 141. Uwagi ogólne
      • 142. Rodzaje charakterystycznej łączliwości
      • 143. Sposób notowania
    • J. Uwagi ogólne
    • K. Objaśnienia znaczeniowe
    • L. Odpowiedniki łacińskie
    • Ł. Odpowiedniki polskie wyrazów pochodzenia łacińskiego
    • M. Szczegóły dotyczące semantyki niektórych typów haseł
    • N. Szczegółowe sposoby postępowania przy niektórych komplikacjach materiałowych
    • O. Zebranie uwag technicznych
  • VIII. Frazeologia
  • IX. Cytaty
  • X. Lokalizacje
  • XI. Synonimy
  • XII. Formacje współrdzenne
  • XIII. Odsyłacze
  • XIV. Układ Słownika
  • XV. Indeks frekwencyjny
  • XVI. Użycia spoza naszego kanonu źródeł
  • XVII. Sposób traktowania kustoszy, żywej paginy i tekstów erratowych
  • Dodatek: pochylenia i miękkości oraz poprawki lokalizacyjne

142. Rodzaje charakterystycznej łączliwości.

W zasadzie charakterystyczne połączenia mają postać rejestru autentycznych jednostek leksykalnych, z jakimi wyraz hasłowy wchodzi w bezpośrednie połączenia.
Wyjątkowo, jeżeli uznamy to za instruktywne, można wyrazy te łączyć w węższe zakresy znaczeniowe (por. CIASNY).

a. Charakterystyczne konstrukcje.

Oprócz (lub zamiast) łączliwości leksykalnej można stosować też uwagi o zjawiskach składniowych, np. s.v. BŁOGOSŁAWIONY:

W charakterystycznych konstrukcjach: w funkcji orzecznika bez łącznika, np. błogosławieni ciszy (x); w zdaniach lub równoważnikach nadrzędnych do zdań przydawkowych lub podmiotowych, np. błogosławieni którzy płaczą (x); z trybem rozkazującym, np. niechaj będzie błogosławione (x)

– s.v. CHCIEĆ:

W charakterystycznych konstrukcjach: con w funkcji praes: chciałbych itd. = chcę itd. (x); chcemy w funkcji pluralis maiestaticus (x).

Miejsce takich pozycji jest po charakterystycznych połączeniach z poszczególnymi wyrazami.

b. Charakterystyczne użycie przyimków.

Różnorodne lub osobliwe połączenia z przyimkiem, zwłaszcza w funkcji okoliczników miejsca i czasu sygnalizujemy pod hasłem rzeczownika również tylko uwagą o łączliwości (tj. nie traktujemy ich jako frazeologiczne wyrażenia przyimkowe).
Wprowadzamy je nagłówkiem:

W charakterystycznych połączeniach przyimkowych.

Jeżeli niektóre z nich wymagają wyjaśnienia, dajemy je w klamrze, np.:

w koniec [= z tyłu] (x), na koniec [= do części końcowej] (x), na koniec [= w części końcowej] (x).

(Do hasła KONIEC sposobu tego nie zdążono wprowadzić). Zapis ten nastąpi a linea po charakterystycznych połączeniach.

c. Połączenia niewspółrzędne i w różnych członach zdania złożonego.

Jeżeli wyraz hasłowy często występuje w kontekstach z wyrazami, które przy innej budowie zdania zostałyby uznane za szereg lub przeciwstawienie (np. matka corce, matka dla syna, małżonek do oblubienicy, gdy matka spała, corka wyszła, matka pracuje, a corka śpi), wymieniamy je podobnie:

W połączeniach niewspółrzędnych lub współrzędnych w różnych członach zdania złożonego, z wyrazami: corka (x), syn (x).

(Oczywiście formułę odpowiednio skracamy, jeżeli w materiale występuje wyłącznie jeden z tych typów składniowych.) Nie ma tu znaczenia, czy istnieje w haśle odpowiedni szereg. Por. też zastrzeżenie w 200.e.