[zaloguj się]

DWOJAKI (362) nm

o oraz a jasne (w tym w a 10 r. błędne znakowanie).

Fleksja
sg
mNdwojaki fN nNdwojakie
Gdwojakiégo Gdwojakiéj Gdwojaki(e)go
Adwojaki, dwojaki(e)go Adwojakå, dwojaka, dwojak(a), dwojaką Adwojaki(e)
Idwojakim, dwojaki(e)m Idwojaką Idwojakim
Ldwojakim Ldwojaki(e)j Ldwojakim, dwojaki(e)m
pl
N m pers dwojacy
subst dwojakié
G dwojakich
D dwojaki(e)m
A subst dwojakié
L dwojakich

sg m N dwojaki (79).G dwojakiégo (8); -égo (1), -(e)go (7).A dwojaki (7), dwojaki(e)go (2).I dwojakim (19), dwojaki(e)m (3) BibRadz, GrzegRóżn, HistHel.L dwojakim (1).f A dwojakå (49), dwojaka (1), dwojak(a) (19); (attrib) -å (49); (praed) -a (1).G dwojakiéj (31); -éj (3), -(e)j (28).A dwojaką (15).I dwojaką (5).L dwojaki(e)j (5).n N dwojakie (41); -e MurzNT (2), -é (1) BiałKat, -(e) (38).G dwojaki(e)go (2).A dwojaki(e) (9).I dwojakim (2).L dwojakim (7), dwojaki(e)m (1) FalZioł.pl N m pers dwojacy (12). subst dwojakié (32); -é (3), -(e) (29).G dwojakich (2).D dwojaki(e)m (1).A subst dwojakié (8); -é (2), -(e) (6).L dwojakich (1).

stp, Cn notuje, Linde XVIXVII (z Cn) – XVIII w.

Liczebnik przymiotnikowy wieloraki (362):
a. W funkcji właściwej; występujący w dwu różnych odmianach, rodzajach, gatunkach, znaczeniach itp.; duplex Murm, Mącz, Cn; biformis Calep, Cn (301): PatKaz II 37, 42v, 83; PatKaz III 138; Murm 204; PAſternak [...] ieſth dwoiaki/ domowy y polny FalZioł I 105b; Ieſt to ziele dwoiakicj [!] oſoby rozney FalZioł I 111c, I 81 d, 100c, 130c, IV 22a, 50a (63); GlabGad G, Hv, K4; WróbŻołt H3; SeklWyzn b4, f3v; SeklKat D3v, K, Qv, Q4v; RejKup v5; MurzNT 93v [2 r.], 111; KromRozm III F6v [2 r.], Iv [2 r.]; iż ieſt dwoiáki koſcioł/ tho ieſt/ koſcioł wiernych Páńſkich y koſcioł ludzi złośćiwych. LubPs Gv, K4, R4; Linia pobocznia ieſt też dwoiáka/ iedná ieſt rownych Perſon w ſtopnioch/ á druga nierownych. GroicPorz ff3, a2, ſ, t [2 r.], v4 [2 r.], ii4v (15); KrowObr 76v [2 r.], 130v [4 r.], 184, 237v [2 r.], Rr2, Rr3; RejWiz 37 [2 r.], 79v marg, Cc4v, Cc5; Leop Sap 11/13, Nah 1/9; RejZwierz 82; BibRadz I *5v, I 1, Sap 11/13; BielKron 36 marg, 46, 296v, 335; KwiatKsiąż K2v; Mącz 58b, 76a, 98a, 101b, 306a; Iedenći ieſt Kriſtus iedná perſoná iego/ ále dwie formie albo dwoiáki ſtan iego. SarnUzn F4v, F4; GórnDworz L8v, N8, S4, Gg3; RejPos 34v; RejPosWiecz2 92; BiałKat 71, 198v, 378v, 425; KuczbKat 320 [2 r.], 345 [2 r.], 370, 410; [Tatarowie] Ordynek dwoiáki y troiáki ku potykániu miewáią BielSpr 68; WujJud 57v, 81v, 86 [2 r.], 92v, 191 [2 r.] (18); WujJudConf 79, 151v [2 r.], 191, 256v; HistHel D3v; BiałKaz B4; CzechRozm 7v, 118v [9 r.], 153 marg, 156 [2 r.], 207 (22); SkarŻyw 445; CzechEp 220 [2 r.], 227; CzechEpPOrz *3; NiemObr 142; PaprUp H4v; Calep 131a, 335a; dwoiáka napáść ná mię pádłá/ A boiaźń niewymowna ſerce mé ośiádłá. Tu mi idźie o mężá/ owdźie ſerce boli O ſyná GórnTroas 46; LatHar 6, 121, 286, 558, 638 (14); Dwoiáki ogien ná onym świećie, wieczny y docześny. WujNT 584 marg, przedm 34, 72 marg, 238 [2 r.], 286 marg, 765 marg (20); WysKaz 15 [2 r.]; Też vſtáwiamy wſzyſtkim przerzeczonym Vrzędnikóm ná kożdy rok dwoiákié ſzáty [duplicia vestimenta JanStat 42]/ to ieſt Letnié y na Zimę SarnStat 377, 149, 290, 424, 1286, 1297; W cżym ſię dwoiáka y wielka obrázá náyduie: iedná ſámego Bogá/ [...] druga oſtátniey woli rodźicow ábo przodkow ſwych PowodPr 49; SkarKaz 84b, 310a [2 r.], Oooo2v; KlonFlis Fv, F2, F2v.

W charakterystycznych połączeniach: dwojaki (-a, -e) z nazwami gatunków roślin i zwierząt (57); annotacyja, arest, barwa, brzeg, chuć (3), chwała (2), dar, dobro, dobrodziejstwo (2), doskonałość, dosyć uczynienie (6), duch (5), frasunk, gorączka, grzech (3), kapłaństwo, kaźń (2), kielich, korona (2), kościół, królestwo, krzest, krzyż (3), księgi, linija, list, ludzie (6), mieszkanie Pana Krystusa, miłość (4), moc (2), mowa, napaść, nazwisko (2), narodzenie, nieprzyjaciel (4), niewola (4), obietnica, obowiązka, obrona, obrządek, odzienie, ofiara, ogień, ordynek, osoba (2), panowanie, persona, pieczęć, pieniądze, pociecha, post (4), pośrzednik (2), poświęcenie, potomstwo, potrzeba, powinność (3), pożądliwość, pożytek (3), pożywanie, prawo, przyczyna, przypiski, radość (2), rękojmia, rodzenie (7), rozum, ruszanie, rzecz (2), sąd, smutek (2), spowiedź (2), sprawa (3), sprawiedliwość (3), stan (2), sykiel, szaty (2), śmierć, święto, targi, targowe, tesknica, tradycyja, tydzień, umysł, urząd (2), usprawiedliwienie, utrapienie, wezwanie (2), więzienie, wina, władza (7), własność (3), woda, wybawienie (6), wybicie (2), wyrozumienie, zgorszenie, zgromadzenie (2), złodziejstwo, zwierzchność (5), żart.

Wyrażenia: »dwojaka natura« (2): Niewyznawać dwoiakiey natury w kriſtuſie/ boſkiey y człowieczey. SeklKat O3v; KrowObr Rr4v.

»dwojaki obyczaj« (13): BibRadz I 111 marg; Dwoiáki tedy do tego [rozdzielenia na kliny] ieſt obyczay. GrzepGeom H3; KuczbKat 365. Cf »dwojakim obyczajem«.

»dwojakim obyczajem« = dwojako, w dwojaki sposób (10): FalZioł V 96; SeklKat D4v, M4; ten wywod ich dwoyákim obyczáyem zruſſon y zniſſczon być może. KromRozm III D3; BielKron 9v; Bipartito sive Bipertito Dwoyáko/ dwoyákim obyczáyem. Mącz 281d; KuczbKat 425; CzechRozm 143v; ModrzBaz 1; LatHar 50.

»dwojaki rodzaj« (4): CZemierzicza biała [...] kthorey ieſth dwoiaki rodzay FalZioł I 45c; ieſt dwoiaki rodzay bluſzcżow/ ieden ieſth biały á drugi cżarny FalZioł I48c, II 115b, IV 52a.

»dwojaki sposob« [szyk zmienny] (16): Prot D4v; SienLek 126v; GórnDworz O4v; BiałKat 71; KuczbKat 370 [2 r.]; A ták dwoiáki ieſt v nas ſpoſob [duplex ratio] woyny. ModrzBaz 119v; NiemObr 38; LatHar 50 marg. Cf »dwojakim sposobem«.

»dwojakim sposobem« = dwojako (7): LeovPrzep a2v; CzechRozm 37v; ModrzBaz 119; iż piſmo dwoiákim ſpoſobem mowi o ántychriśćie. CzechEp 352, 267, 353, [403].

Szeregi: »dwojaki i rozny« (1): Przeto vżywamy dwoiákiego y roznego obycżáiu w modleniu. KuczbKat 365.

»nie rozny ani dwojaki ale jeden« (1): Iż Koroná Polſka á Wielkié Kśięſtwo Litewſkié iáko ieſt iedno nierozdźiélné y nierózné ćiáło/ wedla tegóż Przywileiu/ ták też ieſt nie rózna áni dwoiáka/ ále iedná Rzeczpoſpolita SarnStat 1011.

Przen: Dwulicowy, obłudny, fałszywy; wahający się, wątpiący (3):
Wyrażenia: »dwojakiego języka« (1): ábowiem vrągánie y pohánbienie będzie dziedzicżył zły cżłowiek/ á káżdy grzeſſnik zazdrośćiwy y dwoiákiego ięzyká [bilinguis]. Leop Eccli 6/1.

»dwojakiego serca« (1): Biádá mężowi/ dwoiákiego ſercá [duplici corde Vulg Eccli 2/14]/ y dwiemá drogomá chodzącemu. March3 V8.

»dwojakiego umysłu« (1): Mąż dwoiákiego vmyſłu [vir duplex animo]/ nieſtátecżny (ieſt) we wſzech drogách ſwych. BudNT Iac 1/8.

b. W funkcji liczebnika mnożnego i wielokrotnego; podwójny, złożony z dwu jednostek lub części; dwukrotny; duplus Mącz, Calep, Cn; geminus Mącz, Calep; binarius, bipartitus a. bipertitus, dualis, duplarius, duplex Mącz; ingerminatus Cn (58): [Pitacus] prawo iawne vſtanowił, Aby każdy opilecz pokutą dwoiaką karan był. BielŻyw 12; SeklKat Hv; KromRozm III K4v [2 r.]; KrowObr B4, 4v, 126v; BibRadz Gen 23/8, 17, 19; BielKron [842]v; GrzegRóżn H4 [2 r.]; od vcżniow ktorzi ſię ieſzcże v żadnego nievcżyli pewną á słuſzną zapłatę brał/ á od tych ktorzi ſie od inſzych nieco naucżyli/ dwoiakiey żądał. KwiatKsiąż K4; A ieſliże ſie iakowych błędow nápiją/ tedy takowym potrzeba będzie dwoiakiego cżaſu/ naipierwey yżeby w yeden ſnich blędy były wybite/ á potym yżeby ſię w drugi prawdziwich nauk vcżyli. KwiatKsiąż K4; Diphthongus Geminus sonus, Dwoyáki ton/ gdy ſie weſpołek dwie vocales zeydą w yedney ſyllábie. Mącz 89c; Bipartitus seu Bipertitus, Rozdzielony ná dwie częśći/ dwoyáki/ śowity [!]. Mącz 281d, 25a, 25b, 97d, 98a [4 r.], 143a, 298d, 306a [2 r.], 399b; Trzywęgláſta Figurá dwoiáka/ o iednym śrzednim punkćie/ QUINCVNCEM cżyni OrzQuin H3v, M4; BiałKat 363v [2 r.]; RejPosRozpr c2v; HistHel D3v; O Koronáciey dwoiakiey ná Kroleſtwo Ruskie Daniłá Romanowicá StryjKron 330; KochFr 91; WerGośc 214, 265 [2 r.]; Calep 344b, 345a [2 r.], 449a; LatHar 128, 365, 461; Kápłani ktorzy ſię w przełożeńſtwie ſwym dobrze ſpráwuią/ niech będą miáni godnymi dwoiákiey czći [duplici honore digni] (marg) dwoiákiego opátrzenia. Heb. (‒) WujNT 1.Tim 5/17 [przekład tego samego tekstu SeklKat H2, KromRozm III K4v [2 r.], KrowObr B4, 4v, 126v; BiałKat 363v [2 r.], RejPosRozpr c2v; WujNT 728, Bbbbbb3v], s. 728, Bbbbbb3v; SarnStat 123, 299, 943, 975.

W charakterystycznych połączeniach: dwojaki (-a, -e) czas, cześć (11), poczciwość (2), część, dźwięk, trzywęglasta figura (2), jaskinia (2), kaźń, koronacyja, myto, nakład (2), opatrzenie, płat, pokuta, przeklęctwo, staranie, utrata, wina (2), zapłata (4), żołd (2).

Zestawienie: lek. »dwojaka tercyjana« (2): Nadzieway ſie dwoiakiey tercijany. FalZioł V 5; Też taka vrina oſtawiona od ſtarego cżłowieka Dwoiaką gorącżkę tercijanę: znamionuie. FalZioł V 4v.
W przen (1):
Wyrażenie: »dwojaka szata« (1): Oblecżże ſię w dwoiakie ſzaty y w ſpráwiedliwość pochodzącą od Bogá [Amplectere diploidem quae a Deo iustitiae] BibRadz Bar 5/2.
c. W funkcji liczebnika głównego; dwa (3): Przyſzli dwá młodzyeńcy ſynowie proroccy do páná mego Helizeuſzá/ á nie ma ich cżym dárowáć/ prośił cię o dwá funty ſrebrá/ á o dwoiákie ſzáty [vestes mutatorias duplices Vulg 4.Reg 5/22]. BielKron [852].
Wyrażenie: »liczba dwojaka« = liczba dwa (2): oná dwoiáka licżba/ ze wſzytkiey licżby namnieyſza [cum dualis ille omnium numerorum minimus] ModrzBaz 132v; W boſtwie liczby nie máſz dwoiákiey/ áni troiákiey. bo ſię boſtwo nie dźieli: ále tylo w ſámych perſonách z ſtrony pochodzenia iedney od drugiey/ tám liczbá ieſt trzech/ Oycá/ Syná y Ducha ś. SkarKaz 276b.

Synonimy: b. dwakrotny, sowity; zest.: »dwoista tercyjana«, »dwojodna febra«, »dwojodna gorączka«, tercyjana, trzeciaczka.

Cf DWOISTY, DWOITY, DWOJCZYSTY

ZZie