[zaloguj się]
[pdf]

FAŁSZOWAĆ (77) vb impf

-ł- (72), -l- (5).

-a- (38), -å- (32); -a- KromRozm I, KromRozm III, RejWiz, RejZwierz, BibRadz, BielKron, GórnDworz (2), WujJud (12), ModrzBaz, KochDz, KochPam; -å- SkarKaz, KlonWor (2); -a- : -å- Mącz (2 : 1), BudNT (4 : 11), WujNT (9 : 17); o oraz drugie a jasne.

Fleksja
inf fałszować
indicativus
praes
sg pl
1 fałszuję
2 fałszujesz fałszujecie
3 fałszuje fałszują
praet
sg pl
3 m fałszowåł m pers fałszowali
imperativus
sg
2 fałszuj

inf fałszować (6). ◊ praes 1 sg fałszuję (5). ◊ 2 sg fałszujesz (1). ◊ 3 sg fałszuje (14). ◊ 2 pl fałszujecie (4). ◊ 3 pl fałszują (28). ◊ praet 3 sg m fałszowåł (4). ◊ 3 pl m pers fałszowali (9). ◊ imp 2 sg fałszuj (1). ◊ part praes act fałszując (5).

Sł stp, Cn notuje, Linde XVI – XVII w.

Podrabiać, nadawać czemuś pozór wartości, której ono nie posiada; oszukiwać; adulterare Mącz, Calep, Cn; falsare, fucare Calep, Cn; vitiare Cn (77): Kupiecz vczy falſować pachole. [...] Trzeba pylnie wſytko baczyć Kto chcze zwyſſyć a nic ſtraczyć. Trzeba y falſu przylozyć Kto chcze wiecſy pozytek mieć. RejKup Ev; RejWiz 97; IEden brodę fárbował/ á był przełożonym/ Philip krol Mácedońſki obacżył to po nim. Wnet go zrzućił z vrzędu/ mowiąc że fáłſzuie RejZwierz 2v; Aero, Fałſzuyę/ Prziſádę czinię/ Miedzią okrywam. Mącz 5a, 3d; Fuco – Fałſzuię, farbuię dlią oſzukanią. Calep 438b, 29b, 406a; Sapienći, chytrkowie, choć falſzuią iáwnie, Przećię mowią, że ſię to wſzytko dźieie práwnie. KlonWor *v, 36.

fałszować co (6): LibMal 1552/169; tám doſyć muſzkum ktore náſzy piżmem zową/ ále ie Perſowie bárzo fáłſzuią/ bo kiedy práwe muſzkum/ tedy thák mocne ieſt/ iż gdy go powonia/ wneth ſie kreẃ noſem rzući. BielKron 267v; Alchimiya/ Nauká kruſzce przemieniáć álbo fáłſzowáć. Mącz 6d; Ci práwi ktorzy fáłſzuią cżerwone złote/ poſpolicie im dáią táką fárbę/ iż ná poźrzeniu ieſzcże ſie lepſze zdádzą/ niż dobre. GórnDworz Q6, Bb; Szynkarze wielkiego ſwowoleńſtwá vżywáią/ fáłſzuiąc á przypráwuiąc winá/ y drogo ſzácuiąc. ModrzBaz 34.

W przen [co czym] (1):

fałszować co czym (1): Wenus/ ktora bogátéy Ankonie pánuieſz/ A fráſunkámi ludzkié roſkoſzy fáłſzuieſz KochPam 81.

a. Przekręcać, przeinaczać, przedstawiać co niezgodnie z prawdą; adulterare Vulg (60): WróbŻołt K6; W tym przykazaniu Bożim zakazuie pan Bog abyſmy na ymię iego daremnie nie prziſięgali/ nie przeklinali/ nie złorzeczili/ nie phalſzowali/ nie kłamali/ ani zdradzaly bliſńego naſzego. SeklKat E4; Wſzákże nie ták to rozumieią iáko Czechowic fáłſzuie/ żeby żywot był w rzeczách vczynionych/ á nie w Słowie WujNT 306.

fałszować co (57): KromRozm I H; KromRozm III F; BibRadz 1.Tim 1 arg; Tu iuż fáłſzuiećie Piſmo Boże/ przydawáiąc to ſłowko Sámego/ ktorego w texćie niemáſz WujJud 53v, 53v, 87, 96 marg, 97v, 194 marg (12); Iáwna przeto rzecż ieſt/ że Heretykowie/ beze wſzey boiázni piſmo ś: fałſzowali. Wſzákże miedzy wſzemi żaden ták ſwowolnie piſma nie káził iáko Markion BudNT przedm b8v, przedm b7, b7v, b8v, c, c2v [2 r.] (15); Ták łákomſtwo bezecné ludzką myśl fáłſzuie/ Ze mu nic/ okróm co wrzód rodźi/ nieſmákuie. KochDz 105; Przetoż kto ie ináczey przekłáda (iáko Bezá/ y ktorzy go náśláduią Brzeſcy przekłádácze) ći fáłſzuią ś. piſmo Boże. WujNT 193; Nowokrzezeńcy ktorzy bluznią iż Pan Chriſtus nie był przed Márią/ rozmáićie fałſzuią te ſłowá: przydawáiąc do ſłowá Bożego/ y odmieniáiąc ie w ſłowo ſzátáńſkie. WujNT 342; Właſna ieſt haeretykom fałſzowáć ſłowo Boże: iáko Kátholikom dobrze rozbieráć ſłowo prawdy. WujNT 631, przedm 7, 11, s. 43 marg, 305, 307 (24); SkarKaz 241a.

Szeregi: »psuć i fałszować« (4): haeretycy/ ku potwierdzeniu ſwych błędow/ nawięcey te mieyſca pſuią y fałſzuią/ ktore baczą że im ſą przećiwne. WujNT przedm 5; Y przetoż ie rozmáićie pſuią y fáłſzuią/ przydawáiąc do ſłowá Bożego wykręty ſwe. WujNT 386, przedm 4, 26.

»fałszować i wywracać« [szyk 1 : 1] (2): á wy ták śmiećie fáłſzowáć y wywrácáć ſłowo Boże po ſwey woley? WujJud 91; BudNT Ii8.

Synonimy: oszukawać, folować.

Formacje współrdzenne: obfałszować, pofałszować, sfałszować, sfałszować się, wyfałszować.

Cf FAŁSZOWANIE, FAŁSZOWANY, FAŁSZUJĄCY

AK