1. Zwieść, oszukać, wprowadzić w błąd, zmylić; frustrare a. frustrari Vulg, Mącz; fallere, sublinere, vanare Mącz; eradicare, praevertere, praevaricari PolAnt; fraudare Calag [w tym: kogo, co (36)] (40): Liſzká rzekłá/ koźle miły/ Rozumy ćię omyliły BierEz H3v; Y ácżkolwiek mnie zdrádzićie/ Wſzák Bogá nie omylićie. BierEz I4v; On nieborak gdy ią [jaskółkę] vźrzał/ Iuż ſie też ćiepłá ſpodziewał. [...] Iáſkołká go omyliłá/ Zimá ſie zaſie wroćiłá. BierEz Lv, E2v, Lv, Q3; BielŻyw 20; Yescze bich wiele navky dal v. k. m. m. kroliv od tey stroni od Turkow ale nyeſmiem ysz nam nie wierziczie a boycziesye sdradi ami sie boymi was abiſczie nas nieomilily LibLeg 11/45; Lecz widzę czo miłoſcz czyni Iż nie iednego o myli [!] RejJóz D2v; Ale pulſu pomaczamy Iż pewneyſa rzecz vznamy. Boć nas ten nić nieomyly RejKup f7v, g3v, y7; nyeomylna prawdá/ ktora áni kogo omylić/ áni od kogo omylona być nyemoże KromRozm II b2; Przyſiągł Pan Dawidowi prawdę: á nie omyli go Leop Ps 131/11; Bo weźrzy iedno w reyeſtr/ nie naydzyeſzli tego/ Iż thy przez rok omyliſz pewnie nie iednego. Więc obudwu pewna was/ vtrátá nie minie/ Temu coś wzyął/ á tobye/ dobra ſlawá ginie. RejZwierz 124; Hercle sepe iam me haec spes frustrata est, Owſzeki iuż mie to nie raz omiliło [!]. Mącz 138b; Os sublinere, Zdrádźić/ Oſzukáć/ Omylić kogo/ Pomuſnąć mu po gębie. Mącz 270c, 59d, 136a, 475b; Bo wiárá w pewnych á nieomylnych rzecżách ieſt vgruntowána á tá wáſzá prozna dumá śiłá ich omylić może WujJud 82v; Oni miáſto tey nápiſali iego/ iakoby też z męża niewiaſtę vcżynili. Patrżayże co ie omyliło/ átoli łaćińſkie ſłowo Huius/ Bo ieſt tak nieznácżne/ iż ſię zgodźi nim mowić/ iáko o mężu tak y o niewieście. BudBib c2; Zámyſł hárdego żadnego lekárſtwá nie ma á ſtáránia iego omylą go BudBib Eccli 3/29[30]; Calag 83a; SkarŻyw 153; CzechEp 99; KochPhaen 13; Świátu temu nie vfaymy/ bo nie máſz w nim nic pewnego/ omylić iśćie káżdego. ArtKanc S16v; Doſyć iż to Syn Boży świádcży ktory ieſt práwym Bogiem/ á omylić nie może SkarKaz 276b.

omylić czym (2): Przyśięgą bogá nie omyliſz. BierEz I4v; á kto zá was nam będzye ręcżył/ nie możem wáſzym obietnicam gołym wierzyć/ gdyſcie nas iuż nie raz imi omylili/ ſluby y przyſięgi ſwoie w niwecż obroćili. BielKron 108.

omylić w czym (3): W czym Duchowni omylili proſté żołniérze Przodki náſze OrzQuin B3; BielSpr 59v; Aby omylił cżłowieká we przy iego [Ad pervertendum hominem in rixa sua] BudBib Thren 3/36.

W przeciwstawieniu: »prawdę powiedać ... omylić« (1): Iż ieſli będzyeſz prawdę powiedał/ zbáwiſz duſzę ſwoię: á ieſli ie omyliſz/ tedj krwie ich będę pátrzał z ręku twoich. RejPos 84v.

W porównaniach (3): Bráćia moi omylili mię iáko pothok/ á vpłynęli iako powodź w rzekách. [...] Kthore bywáią mętne od lodu [...] A záſię czaſu ſuſzey wiginą BibRadz Iob 6/15 [idem] BudBib Iob 6/15; Omyliłáś mię/ iáko nocny ſen znikomy KochTr 12.

2. Zawieść, uczynić zawód, nie spełnić czyichś oczekiwań, rozczarować; frustrare a. frustrari Mącz, Modrz; fallere Mącz; tardare PolAnt [w tym: kogo, co (61)] (66): BierEz O4; GlabGad N8; Nigdy nas nieomylił/ co nam obiecował Zawżdy ſwe wierne ſlugi/ w obronie záchował KlerWes A; RejPs 171v; Dobregom towarżyſza w nieſzcżęſcium omylił RejJóz K5; RejKup e8v; MurzHist O2; NA wieki wiecżne moy Pánie ſlowo twe trwáć będzye/ [...] Gdyż ieſt ni w cżym nie odmienne thák práwie od wieká/ A nigdy mnie nie omyli grzeſznego cżłowieká LubPs bb3; Leop Os 9/2; Złośnik przed nim nie vydźie z drapieſtwem/ á ćierpliwość nie omyli wiernego. BibRadz Eccli 16/13[14]; [zabili Julijusa] ácżkolwiek mieli od Iuliuſá dobrodzyeyſtwo/ nádzyewáli ſie też przeto kroleſtwo rozdzyelić po śmierći iego/ ále ie to omyliło/ bo ſie nád nimi Oktáwianus pomśćił tey okrutnośći. BielKron 131, 247, 265v; GrzegRóżn O2; Fraustrari [!] expectationem alicuius, Cziyę nádzieye o ſobie skáźić Omylić. Mącz 138b; Si bonitas tua meo indicio responderit, By mie twoyá dobroć nie chciáłá omylić Mącz 410b; A tho com powiedział/ iż miłość miłoſcią wymiłowáć trzebá/ tho nikogo nie omyli GórnDworz Cc2, L; A tákiego krolá oni ſie nádziewáli/ y dzis cżekáią/ ktory ie podobno iuż omyli/ bo ſie iuż ſkońcżyły y wypełniły wſzytki obietnice ich. RejPos 2; ktorich [radości] nieomylnie cżekamy s pewnych obietnic Páná ſwoiego/ ktore nas nigdy omylić nie mogą RejPos 247; Bo cżárt ſie gniewa o mieyſce ſwoie/ á ieſzcże ſie podobno nádzyewa nędznik przywrocenia do niego: ácż go to iuż pewnie omyli. RejPos 329v, 256v; HistLan C; BielSpr 30v; KarnNap D2v; W pánu trzebá miéć vfność/ á ten nie omyli/ Y w káżdéy trwodze duſzę pośili. KochPs 101; StryjKron 11, 672, 737; CzechEp 324; Wiecznie wam ſłużę nie ſłużę náchwilę/ Bieſpiecznie wiérzćie nie rad ia omylę. KochFr 10; ArtKanc F3; Błogoſłáwiony człowiek/ co Iákubowemu/ Bogu vfa/ y cále ſwą myśl poddał iemu/ [...] Strożem ten wiecżney wiáry/ omylić żadnego Nie może: w nim pewna ieſt nádźieiá káżdego GrabowSet D2; á iż ták fundowána [nadzieja] ná obietnicách Bozkich/ y ná vczynkách náſzych/ nigdy nas nie omyli. WujNT 540; SarnStat 1272; Tá [bogini] mię nigdy nie omyliłá/ O com kiedy prośiłá. GosłCast 23.

omylić czym (1): ponieważ nie ieden raz omyliliſcie nas obietnicámi ſwemi BielKron 107v.

omylić na czym (1): Ale ieſliże ia ná they obietnicy Krolá Iego Miłoſć Páná náſzego miłoſćiwego omylę/ niech przed oczymá wſzey Korony Polſkiey ná pal wbit będę. OrzList i2.

omylić w czym (7): GliczKsiąż H5v; A ni w cżym go [Pan Dawida] nie omyli ták iáko to przyrzekł iemu LubPs dd2v, H3, bb4; BielKron 203v; RejAp 86v; Wſzákże nie omyli nas w zapłáćie/ on nayłáſkáwſzy niebieſki Oćiec/ ktory y cżáſzę wody źimney/ w imię ſwoie dáną/ obiecał nágrodźić. ModrzBaz [38]v.

3. Ominąć [kogo] (3): BielKron 309; A Bog im tę náukę dał/ we śnie ie nápominał/ by Herodá omylili/ á drogą inſzą, nie tą, iecháli. ArtKanc B14; [Co ſie też tknie thwego Miſtrzá Nie omyli go zapłátá KorczRozm M4v].