[zaloguj się]
[pdf]

POBICIE (17) sb n

o oraz e jasne.

Fleksja
sg pl
N pobici(e)
G pobiciå
A pobicie pobiciå
I pobici(e)m

sg N pobici(e) (10). ◊ G pobiciå (2). ◊ A pobicie (4); -e (4), -(e) (3). ◊ [I pobici(e)m.] ◊ pl A pobiciå (1).

Sł stp notuje, Cn brak, Linde XVI w. (jeden z niżej notowanych przykładów).

1. Dach, daszek; pokrycie dachu (1): [Nieboszczyk ks. Wolski [...] zbudował tam dwór dobry, który i teraz trwa, nic się nie naruszył, tylko pobicie trzeba poprawić LustrRaw 145; Ná tymże mieyſcu ieſt ſtudnia z pobićiem. RymszaChor 2; Który [kościół] teraz/ ách nieſtetyſz/ ieſt nie tyło przez bydło/ ſzkápy/ pſy/ á świnie bárłogi ſprofánowány/ weſpołek y z ozdobą ſwą kośćielną niepomáłu náruſzony/ ktora od dżdżow niſzczeie prze złe pobićie/ ále y nápoły przez zły dozor Mitropolitow kiiowſkich WerSposób 5.]

pobicie z czego (1): A mowię tu o budowániu tákiem/ ktoreby y śćiány murowáne/ y pobićie zdáchowki [tegulas ex latere] miáło. ModrzBaz 35v.

2. Pozabijanie, zabicie wielu (8):
a. Ludzi; caedes Miech (7): Drugiego roku w targnąwſzp [!] w ziemię Smolenſką y Cżyrnieiowſką, okrutne pobicie cżynili nikomu nieprzepuſzcżaiącz MiechGlab 4.

pobicie kogo (pl a. coll.) (5): To ſie rozumie przez wielkie pobicie męcżennikow WróbŻołt oo7; Názáiutrz Troillus s Pariſem wywiedli woyſko przećiw Grekom/ [...] wielkie pobicie ludu z obu ſtron było zá kilko dni z wielką ſzkodą Grekow. BielKron 58v, 35 marg, 124v, Llll2.

pobicie miedzy kim (1): poległo tam prawie wſzytko cżoło Niemieckich zacnych rycerzow [...]/ więtſze ieſzcże pobićie miedży Cżechy było. BielKron 310.

b. Zwierząt [czego (coll.)] (1): Na Wiécách áby té Aktciȩ zoſtawiáli: to ieſt/ o rány/ o kmiećiá zbiegłégo/ [...] o záiem/ y pobićie wſzelákiégo bydłá SarnStat 742.
3. [Potłuczenie, zniszczenie wskutek uderzeń:
Zwrot: »pobicie gradem«: Temu siołu [Antonowicze] z włók 22 dla pobicia gradem zboża tak żyta, jako i jarzyn połowica czynszu i wszelakich powinności za rok [15]74 odpuszczono. LustrPodl 64.]
4. Walka, bitwa; pugna BartBydg, HistAl; bellum, conflictus, seditio BartBydg (7): BartBydg 33b; Wielkie pobicie Pruſkie. 1410. KłosAlg D4; że też przez trzy dni vſtáwicżnie okrutna walká trwáłá/ ábowiem ták bárzo mocne á okrutne było pobicie iż też ſlońce ſie zaćmiło/ nie chcąc względáć ná ono wielkie wylanie krwie. HistAl C8v; BielSpr 35v, 38v.

W połączeniach szeregowych (2): Seditio, est tumultus ad pugnam seu praeparatio ad eam, wzburzenye, zwada, nyezgoda, pobiczye BartBydg 141; A z nieumieiętnoſći ſpráwowánia/ á rządzenia ludzi/ iáko wiele złego roſcie/ pobicie/ zburzenie miaſt/ więzienie/ pożogá/ ſpuſtoſzenie ziemie GórnDworz Ee6.

5. Położenie dachu [czym] (1): Deſkámi pobićia ma ſie káżdy ſtrzedz/ bo źimie ták wiele śniegu bywa pod nimi GostGosp 96.

Synonimy: 1. dach, daszek; 2. mord, pomordowanie, zamordowanie 3. potłuczenie; 4. bitwa, boj, walka.

Cf POBIĆ

KW